O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta

17.4. Darsning asosiy qismi
Darsning asosiy qismi quyidagi vazifalarni yechadi:
Umumiy vazifalar. Jismoniy tarbiya va sport yo'nalishida ta'lim oladigan o'quvchilar faoliyatining sportning gimnastika bo'yicha yo'nalishini belgilaydigan umumiy vazifalar quyidagilardir:

1. 
   O'quvchilar organizmining funksional imkoniyatini oshirish, irodaviy, jismoniy tayyorgarligi va ish qobiliyatini rivojlantirish.
   
2. 
   Shug'ullanuvchilarning yangi sport, saf va umumrivojlantirish mashqlari, harakat malakalarini shakllantirish va ko'nikma darajasiga ko'tarish. O'rganiladigan mashqlarni bajarish texnikasi va ularni bajarish to'g'risida yangi uslubiy ma'lumot beradi.
   
3. 
   Gimnastika mashg'ulotlari mehnatga, o'qishga, irodali bo'lish- ga, atrofdagilar va o'rtoqlariga xayrxohlikka faol va ongli muno- sabatda bo'lishni tarbiyalaydi.
   

Gimnastika darsida, dars kim bilan o'tkazilishidan qat'i nazar, shu vazifalar hal qilinadi.
O'quvchilar to'siqlarni oshib o'tish yoki gimnastika jihozlarida mashqlar texnikasi, har xil o'yinlar va estafetalarni o'zlashtirishi bilan bir paytda o'z jismoniy sifatlarini ham rivojlantiradilar. Gimnastika mashqlarini o'rgatishda jismoniy sifatlarni tarbiyalash sekin va qiyinchilik bilan rivojlanadi. Bu holni to'g'rilash uchun darsning asosiy qismida jismoniy sifatlarni rivojlantirishni ta'min­laydigan maxsus mashqlarni bajarishga vaqt ajratish, mashq baja- rishning nisbatan oddiy shaklini tanlash va yangi pedagogik texnologiya usulidan foydalanish mumkin.
Vositalar. Gimnastika darsining asosiy qismida irodali va jismoniy zo'riqishni talab qiladigan mashqlar: gimnastika jihozlaridagi mashqlar, tayanib sakrashlar, akrobatika mashqlari, kasbiy-amaliy mashqlar, jadallik bilan bajariladigan sport o'yinlari va estafeta ko'rinishidagi umumrivojlantiruvchi mashqlar.
Darsning asosiy qismi vazifalariga mashg'ulot mashqlarini tanlash, o'quvchilarning imkoniyati va boshqa sharoitlarga bog'liq.



o'quvchilarga o'zining barcha harakatlarini, shujumladan, mashq­lar orasidagi tanaffusda ham takrorlashni tavsiya qilishi mumkin. Bu holda u to'plamning oxirigacha yoki uning bir qismigacha biror so'z aytmaydi. Bu usulni o'quvchilarning har qanday tarkibi bilan mashg'ulot o'tayotganda qo'llashi mumkin, ayniqsa, yosh bolalar bilan mashg'ulot o'tayotganda bu usul yaxshi natija beradi. Bu usul o'ziga xos bir o'yinni eslatadi. Bolalar o'qituvchining har bir hara- katini aniq takrorlashga intiladilar.
O'quvchilarga ко 'maklashish. O'qituvchi o'quvchilarning mashq­larni aniq va uyg'un bajarishlari uchun ularga tushuntirish, tez va qulay joylashtirish, kamchilikni ko'rsatish va sanoq orqali yordam­lashadi.
Xatolarni tuzatish. Odatda, mashqni bajarayotganda o'quv­chilarning ko'pchiligi xatoga yo'l qo'yadi. O'qituvchi ularni darhol tuzatishi kerak. Ayrim hollarda u mashq bajarilishini to'xtatmasdan turib, ularning sur'ati va maromiga moslab, yo'l qo'yilgan xatolarni ko'rsatadi. Bordi-yu o'quvchilarning ko'pchiligi xatoga yo'l qo'ysa, mashq bajarishni to'xtatib, tegishli ko'rsatmalar berishi mumkin.
O'quvchilarni maydonchada (zalda) joylashtirish. O'quvchilar­ning mashqlarni mustaqil bajarishi va faolligi ularning maydon- chadagi turgan joyiga bog'liq. Mashqlarni bajarish uchun o'quv- chilar ketma-ket qatorining chap qanoti o'qituvchiga yaqinroq joylashishi, qulayroq bo'lsa-da, har doim ham shunday bo'laver- maydi. Ketma-ket qator yetakchisini, ularning bo'yidan qat'i nazar, muntazam almashtirib turish, natijada guruhda hamda o'quv- chilar uchun bir xil sharoit yaratgan bo'ladi. Shuni nazarda tutib, to'plamning turli mashqlarini bajarishda o'quvchilarni chapga, o'ngga, orqaga burib, bir-biriga qaratib, saf yo'nalishini o'zgartirib turish lozim va mashqlarni ketma-ket qatorda bajartirish ma'qul.
Saf mashqlari va ularning turli usul harakatida o'tishi pedagogga o'ziga xos turli-tuman imkoniyat yaratadi:

1. 
   o'quvchilarni sport zalida yoki maydonda tez va qulay joylashtiradi;
   
2. 
   ularda to'g'ri va chiroyli qaddi-qomatni shakllantiradi, harakatlarni gimnastika sportiga oid bajarish, ritmni sezish, harakat shiddatini aniqlay olishni tarbiyalaydi;
   
   4. 
      tartib, intizom va faolligini oshiradi;
      
   5. 
      pedagog bilan shug'ullanuvchilar o'rtasidagi subordinatsiya va o'zaro munosabatni shakllantiradi.