O’zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi Samarqand qishloq xo’jalik instituti

16.2. Asosiy ishlab chiqarish vositalari bilan ta^,minlanish va qurollanich ko^,satkichlarining tahlili

Xo’jalikning asosiy ishlab chiqarish fondlari bilan ta’minlanish ko’rsatkichlari bo’lib quyidagilar hisoblanadi:


1.Fondlar bilan ta’minlanish koeffisiyenti– bu ko’rsatkich asosiy ishlab chiqarish fondlarining o’rtacha yillik qiymatini (AIF) qishloq xo’jalik yerlari maydoni (M) hajmiga bo’lish orqali aniqlanadi. 

Energetik resurslar bilan ta’minlanish koeffisiyenti (ET) – bu xo’jalikdagi mavjud energetik resurslar quvvatlarining (ot kuchi hisobidagi) (EQ) jamini qishloq xo’jalik yerlari maydoniga(M) bo’lish orqali aniqlanadi 
Ushbu ko’rsatkich 1 gektar hisobiga to’g’ri keladigan energetik resurslar quvvatini ifodalaydi..
Xo’jalikning asosiy ishlab chiqarish fondlari bilan ta’minlanish koeffisiyentining tahlilini uslubiga to’xtalamiz
Hisobot yilidagi fondlar bilan ta’minlanish koeffisiyentidan bazis yilidagi ta’minlanish koeffisiyentini chegirish orqali uning umumiy o’zgarishi aniqlanadi:

Ushbu o’zgarishga qishloq xo’jalik yerlari maydoni hajmi o’zgarishining ta’siri:

Fondlar bilan ta’minlanish koeffisiyentining o’zgarishiga asosiy fondlarning o’rtacha yillik hajmi o’zgarishining ta’siri:

Ushbu ikki omil ta’sirlarining yig’indisi fondlar bilan ta’minlanish koeffisiyentining umumiy o’zgarishiga teng kelishi kerak..

16.3. Asosiy ishlab chiqarish vositalaridan foydalaish ko^,satkichlarini hisoblash va tahlili qilish usullari

Asosiy fondlaridan foydalanish samaradorligi Fond kaytimi, Fond sigimi va Fond rentabelligi ko’rsatkichlari bilan ifodalanadi.


1. Fond qaytimi (FQ) – bu yalpi mahsulot hajmini (YM) asosiy ishlab chiqarish fondlarining o’rtacha yillik qiymatiga (AIF) nisbati tariqasida aniqlanadi:

2. Fond sig’imi (FS) – fond qaytimini aksini ifodalovchi ko’rsatkichdir:
Bu ko’rsatkich 1 so’mlik yalpi mahsulot hajmiga to’g’ri keladigan asosiy ishlab chiqarish fondlari summasini bildiradi.