4. Nazorat so`roqlari 1) Korreliyatsiya nimani bildiradi? Korreliyatsiya koeffitsientichi?
2) Korreliyatsiya qiymati qanday bo`lishi mumkin?
3) Korreliyatsiya koeffitsientining qiymati qanday bo`lishi mumkin?
4) Korreliyatsiya va korreliyatsiya koeffitsientlari manfiy bo’lishi mumkinmi?
5) Korreliyatsiya va korreliyatsiya koeffitsientining ishoralari bir-biriga teskari bo`lishi mumkinmi?
10 – amaliy mashg`ulot Kirishlar tasodifiy bo`lganida chiziqli statik modelning koeffitsientlarini baholash 1. Mashg`ulot mavzusiga doir umumiy ma’lumotlar Bir chiqish ikki kirishli statik chiziqli ob’ekt o`rganilsin
y=a1u1+a2u2 Eksperimentda tasodifiy kirishlar qo`llaniladi va o`lchash xatolarga ega, ya’ni o`lchashda tajribachi miqdorlarni kuzatadi.
tasodifiy miqdorlardir. O`tkazilgan eksperimentlar soni n>>2.
Bu holda ob’ekt koeffitsientlarining baholari quyidagi tenglamar tizimidan topiladi
Bu yerda , mos ravishda tasodifiy miqdorlarning o`rta kvadratik og`ishlari. Ikkala kirish o`rtasidagi korrelyatsiya koeffitsientlari o`zaro tehg, y’ani
k12=k21.
ky1 va ky2 mos ravishda chiqish bilan birinchi kirish, hamda chiqish bilan ikkinchi kirish o`rtasidagi korrelatsiya koeffitsientlari. Bu miqdorlar oldingi mashg`ulotlarda ko`rsatilgan tartibda hisoblangan bo`lishi kerak.
Keltirilgan tenglama yechimga ega bo`lishi uchun uning determinanti noldan farqli bo`lishi kerak, ya’ni
Bundan ko`rinadiki, kirish ta’sirlari qanchalik bir-biriga bog`liq bo`lmasa, shuncha yaxshi.
2. Topshiriq Ikki kirish bir chiqishli chiziqli statik ob’ektning koeffisientlari berilgan tasodifiy kirish va chiqishlarning qiymatlari orqali baholansin.
Ko`rsatma: topshiriqni bajarish uchun dastlab lozim bo`lgan tasodifiy miqdorlarga doir son tavsiflar baholanishi kerak.
3. Misol. Faraz qilamiz, berilgan o`lchov qiymatlarga ishlov berib quyidagi miqdorlar baholangan
Bu holda tenglamalar tizimi quidagi ko`rinishga ega bo`ladi
Yoki
Bu ifoda ikkinchi tenglamaga qo`yilsa
Demak
Bundan
Qidirilayotgan model quydagi ko`rinishga ega
