O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

 
Qisqacha xulosalar 
Shirkat xo’jaliklarini tugatilishi, ular o’rnida fermer xo’jaliklarini paydo bo’lishi 
xududiy usuliga asoslangan Suv ta’minotining xozirgi kun talabi darajasidan orqada qolganini 

---

83 
ko’rsatmoqda. Bu muommani hal qilish uchun Suv xo’jalik tizimlarini xududiy usuldan 
xavzaviy usulga o’tkazilmoqda. Ushbu usulni amalga oshirish Suv xo’jalik tashkilotlarini 
sonini 260 tadan 101 taga qisqarishiga olib keldi. 
Viloyatlarda irrigatsiya tizimlari xavza boshqarmalarini tashkil topishi Suv resurslarini 
boshqarishni xududiy usuldan gidrografik usulga o’tkazishga olib keldi va manbalardagi suvni 
egasini paydo bo’lishiga sababchi bo’ldi. 
Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmalari tarkibida Suv iste’molchilariga bevosita Suv 
yetkazib beradigan irrigatsiya boshqarmalarining tashkil qilinishi manbalardagi suvlardan 
foydalanish saramadorligini oshirishga sababchi bo’lmoqda. 
Ekin dalalariga bevosita Suv yetkazib berishni tashkil qilish maqsadida suvdan 
foydalanuvchilar uyushmalari tuzildi va va ular suvdan foydalanishni pullik usulga o’tkazishda 
muhim rol o’ynamoqda. 
Tayanch so’zlar 
Irrigatsiya tizimi, Suv xo’jaligini boshqarishni xududiy usuli xavzaviy usuli, 
gidropostlar, suvdan foydalanuvchilar uyushmalari, Suv iste’molchilari, magistral kanallar 
xo’jaliklararo kanallar, Suv limiti, Suv resurslari, fermer xo’jaliklari, dehqon xo’jaliklari, ta’sis 
shartnomasi, irrigator, gidrotexnik, gidrometr, mirob. 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
1. Suv xo’jalik tizimini boshqarishning hududiy usuli bilan xavzaviy usullarining farqi 
va o’xshashlik tomonlari. 
2. Suv xo’jalik tizimining ùavzaviy boshqarish usuliga o’tishning afzallik tomonlari. 
3. O’zbekiston Respublikasi Suv xo’jaligi bosh boshqarmasining tashkiliy strukturasi. 
4. Irrigatsiya tizimlari xavza boshqarmasining tarkibi. 
5. Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasining vazifalari, huquqlari va majburiyatlari. 
6. Suvdan foydalanuvchilar uyushmalarini tashkil qilinishdan maqsad va ularning 
vazifalari.
7. Suvdan foydalanuvchilar uyushmalarining huquqlari va majburiyatlari. 
8. Suvdan foydalanuvchilar uyushmalarining tashkiliy strukturasi. 
9. Suvdan foydalanuvchilar uyushmalarining moliyaviy manbalari. 

---

84 
10. Suvdan foydalanuvchilar uyushmalari bilan suv iste’molchilari o’rtasida suv 
yetkazib berish bo’yicha tuzilgan shartnomasining mazmuni. 
11. Yerlarning meliorativ holatini yaxshilashning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati. 
12. Meliorativ tadbirlarning iqtisodiy samaradorligini aniqlash uslublari.