O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari farg’ona filiali

Laboratoriya mashg‘uloti-27.
Diskret modulyatsiyalangan signallarni tadqiq etish


Ishdan maqsad: Amplitudasi chastotasi va fazasi diskret signal bilan modulyatsiya (manipulyatsiya) langan AM_p, ChM_p, FM_p va FNM_p (fazasi nisbatan manipulyatsiya) langan signallar vaqt va spektr diagrammalarini tadqiq etish.
Nazorat savollari

1. 
   Yakka to‘g‘ri burchakli impuls spektriga impuls davomiyligi qanday ta’sir etadi?
   
2. 
   To‘g‘ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligi spektral diagrammasi chizing.
   
3. 
   To‘g‘ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligida impulslar takrorlanish chastotasini O‘zgartirmasdan, ularning davomiyligi 2, 3. 4 marotaba kichiklashtirilganda uning spektri qanday O‘zgaradi?
   

Savolarga javoblar.

1-Yakka to‘g‘ri burchakli impuls spektriga impuls davomiyligi qanday ta’sir etadi?

Yakka to'g'ri burchakli impulsning davomiyligi uzunligi, spektral kengayishiga ta'sir qiladi. Impuls davomiyligi qisqa bo'lganda, chastotalar yuqori frekanslarga ega bo'ladi va spektr kengroq bo'ladi. Shuning uchun, qisqa davomli bir impuls, ko'proq miqdorda yuqori chastotalarni o'z ichiga oladigan ko'p sonli chastotani tashkil etadi.

Boshqa qiyin so'zlar bilan aytganda, impuls davomiyligi va spektr kengayishining orasida to'g'ri nisbat mavjud. Qisqa davomli impuls ko'proq miqdorda yuqori chastotalarni o'z ichiga oladi, lekin past chastotalarni kam yo'qotadi. Uzoq davomli impuls esa, past chastotalara ega bo'ladi, ammo bu chastotalar miqdori ko'p bo'lmaydi.

2. 
   To‘g‘ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligi spektral diagrammasi chizing.
   

Bu diagrammada, x o'qi f-frekansni, y o'qi esa impulsning kuchi va uning spektral birlashuvini ifodalaydi. To'g'ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligi uzunligi T bo'lsa, spektral kengayish 1/T ga nisbatan o'sadi.

Boshida, impulsning kuchining ko'p bo'lishi sababi bilan, spektral tashkil etilishi yuqori frekanslarda yo'zilgan marta ko'proq bo'ladi (shuning uchun ko'rsatilgan joyda yuqori frekanslarda ko'proq belgilar mavjud). Spektral eni va maydoni shunchaki impuls davomiyligi va spektral kengayish orasida nisbatan o'zgaradi.Umuman olganda, to'g'ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligi spektral diagrammasi, elektronika, telekomunikatsiya, radar, optik va boshqa sohalarda ishlatiladigan muhim grafik modellardan biridir.

3-To‘g‘ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligida impulslar takrorlanish chastotasini O‘zgartirmasdan, ularning davomiyligi 2, 3. 4 marotaba kichiklashtirilganda uning spektri qanday O‘zgaradi?

To'g'ri burchakli davriy impulslar ketma-ketligida, impuls takrorlanish chastotasi impulslar orasidagi vaqtni ifodalayadi. Impuls davomiyligini 2, 3 ve 4 marta kichiklashtirish spektral o'zgarishlarga olib keladi.

Agar impuls davomiyligi 2 marta kichiklashsa, impulsning spektri 2 ga nisbatan o'smaydi, balki 2 ga nisbatan qisiladi. Bu o'zgarish, spektral kengayishni ham 2 ga nisbatan qisqartadi va spektral maydonni ham yarimga kamaytiradi.

Oxirgi ko'rsatmalarida, impuls davomiyligi 3 va 4 marta kichiklashtirilgan holatlarda ham o'zgarishlar mavjud bo'ladi. Impuls davomiyligi 3 marta kichiklashsa, spektral kengayish ham 3 ga nisbatan qisqartadi va spektral maydonni ham 3 ga nisbatan kamaytiradi. Buna qaramay, impuls davomiyligi 4 marta kichiklashsa, spektral kengayish ham 4 ga nisbatan qisqartadi va spektral maydonni ham 4 ga nisbatan kamaytiradi.

Bular bilan birga, impuls davomiyligi kichiklashsa, spektral kengayish va maydon ham shunchaki kichiklanadi. Bu o'zgarishlar, impuls takrorlanish chastotasini o'zgartirmaydi.