O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari farg’ona filiali

Laboratoriya mashg‘uloti-29
FSK signallarni shakllantirish va tadqiq etish


Ishning maqsadi: FSK-modulyatorning strukturaviy sxemasi bilan tanishish. Ushbu qurilmaning funksional bog‘lamalari orqali signallarning qayta tuzilishini o‘rganish
Virtual laboratoriya qurilmasining ta'rifi
Ishda "Istochnik sifrovogo soobщeniya"; "FSK-modulyator", "Ossillograf" virtual bloklaridan foydalaniladi.
Chastota-manipulyatsiyalangan FSK (ChM, FSK - Frequency Shift Keying) signallari zamonaviy raqamli aloqada keng tarqalgan signallardan biridir. Bu eng avvalo, ularning qabul qilish va yuzaga keltirishini bosh fazaga ta'sir qilmasligi bilan shartlangan.
FSK ma'nosida “0” va “1” ma'lumotlar ketma-ketligiga o‘zgarmas amplitudada analogli signallarning aniq chastotalari mos keladi. Chastotali modulyatsiya juda ham halaqitbardosh bo‘lib, signalning chastotasini emas,telefon kanalning to‘siqlari amplitudasini buzadi.
Chastotaviy modulyatsiyada telefon kanali chiziqlari resurslari tejamkor bo‘lmagan holda ishlatiladi. Shuning uchun modulyatsiyaning bu turi kanallar bo‘yicha past munosabatli aloqada past tezlikdagi protokollarda qo‘llaniladi.
FSK signalining shakllanishini ko‘rib chiqamiz. FSK signalini ikki amplitudaviy-manipulyatsiyalangan turli chastotadagi yuqori chastotadagi to‘lqinlarni o‘z ichiga olgan signallar yig‘indisi sifatida tasavvur qilishimiz mumkin.
FSK uzatish shakllanishini ko'rib chiqaylik. FSK signal yuqori chastotali tebranishlar turli tashuvchi chastota bilan ikki amplituda-kodlanabilir signallarining yig'indisi sifatida ko'rsatish mumkin:

(1)
bu yerda {1,-1} – b_i={0,1} raqamli xabarlarga mos keladigan chiziqli koder chiqishidagi modulyatsiyalangan signal;

- invertor chiqishidagi modulyatsiyalangan signal.

FSK modulyatorning strukturaviy sxemasi 14.1. - rasmda keltirilgan.

FSK modulyator chiziqli koder - ChK, modulyatsiyalangan signalning qutblilik invertori - Inv., ikkita identik amplituda modulyatorlari - AM1 i AM2, yuqori chastotali to‘lqinlarni tutib turuvchi ikkita generatorlar – Gen.1, Gen.2 ikkita AM signallarning yig‘indisi - ∑ to‘g‘ri burchakli impulslar A i 0. amplitudalari bilan. Raqamli xabarlarning ma'lumotlar o‘lchoviga amplitudaning A impulsining ijobiy ahamiyati mos keladi; ma'lumotlar noliga esa 0 impulsning amplitudasi mos keladi.
Chiziqli koder ma'lumotlar xabarlarini bi ni raqamli modulyatsiyalangan signal w_k(t) ga o‘zgartiradi, bu esa qutbli NRZ- signal bo‘lib hisoblanadi.
Qutbli NRZ-signal +A i -A to‘g‘ri to‘rt burchakli amplitudalarni o‘zida namoyon qiladi.
Ma'lumot birligiga musbat qutblilik +A mos keladi; axborot noliga manfiy qutblilik -A muvofiq bo‘ladi.
“Raqamli xabarlar manbasi” blokida 8 razryadli raqamli xabar bi shakllanadi, u Invertor ketma-kelik bo‘lib, 2 modulyator kirishiga uzatiladigan qutbli NRZ-signalini invertatsiya qiladi. Gen.1 va Gen.2 generatorlari ma'lum sinusoid sin(2πf₁t) va sin(2πf₂t) tebranishlarni chiqaradi. Summator ikki AM signalini birlashtiradi va uning chiqishida FSK signalini shakllantiradi. FSK signalini shakllantirish jarayonlarini kuzatish uchun ikki nurli virtual ossillograf ishlatiladi.