O’zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalari vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari farg’ona filiali

Ye_sm va U_g qiymatlarini ossillogrammalar yoniga yozib qO‘ying. Xar bir ossillogramma uchun tashuvchi (nesuXaya) modulyatsiyalanmagan Xoldagi qiymatini aniqlab, yozib qO‘ying. Kuzatishning "a" bandidagi rejimi uchun chastota modulyatsiyasi (ChM) indeksi M_chm ni aniqlang va yozib qO‘ying.
Nazorat savollari

1. 
   Chastota modulyatsiyasi nima?
   
2. 
   Varikap yordamida ChM signal olish sxemasini chizing va uning ishlash prinsipini tushuntiring.
   
3. 
   Chastota o\ishi (deviatsiyasi) ∆f_d va chastota modulyatsiyasi indeksi M_chm tarifini bering.
   

Savolarga javoblar.

1. 
   Chastota modulyatsiyasi nima?
   

Chastota modulyatsiyasi - ushbu so'zlar rus tilidan "Modulation Frequency" deb tarjima qilinadi. Bu, amplituda modulyatsiya signali, ya'ni bir birlikka o'tgan va kamaygan sinusbolalarining chastotasi orasidagi farqdir. Chastota modulyatsiyasi, modulatsiya signali bilan birlikda foydalaniladigan oddiy sinusbolalarning chastotasini belgilash uchun ishlatiladi. Modulatsiya signalining sinusoid yoki kosinusoid shaklida bo'lishi kerak, shuningdek, ushbu signalning chastotasi modulatsiya jarayoniga nisbatan juda katta bo'lmagan holda, modulyatsiyalangan signalni tushunish va uni tahlil qilishga yordam beradi.

2. 
   Varikap yordamida ChM signal olish sxemasini chizing va uning ishlash prinsipini tushuntiring.
   

Varikap (Variable Capacitance) yordamida ChM (Frequency Modulation) signal olish uchun varikap diyot (Varactor Diode) va bu diotni o'z ichiga olgan LC-konturidan tashkil topgan sxema ishlatiladi.

Sxema quyidagicha ishlaydi: ChM modulyatsiya jarayoni mos keladigan elektronik tizim tuziladi. Bunga oddiy sinusoid signali, oddiy sinusbolalarning generatsiyasi, amplituda modulyatsiya signali va varikap bilan yorliqlar kiritiladi. Oddiy sinusbolalarni generatsiyalash uchun, Kristal osilator yoki bir nechta elementlardan iborat oscillyator ishlatiladi.

LC-konturi yordamida, induktor va kondensatorlarning jamlanmasi orqali frekvens filtri hosil qilinadi. Ushbu filtri varikapning pochta chetlashtirish kuchiga bog'liq bo'lgan LC-konturidir. Varikapning p-n o'rni orqali, diod zaryad va bo'shligini o'zgartirish mumkin. Shu sababli, LC-konturi varikapning pochta chetlashtirish kuchigacha mos keluvchi chastota oralig'idagi signalni o'tkazadi.

4. 
   Chastota o\ishi (deviatsiyasi) ∆f_d va chastota modulyatsiyasi indeksi M_chm tarifini bering.
   

Chastota o'shishi (deviatsiyasi) ∆fd, ChM (Frequency Modulation) signalining amplituda modulyatsiyasi bilan bog'liq bo'ladi. Bu, modulyatsiya signalining amplitudasiga nisbatan modulatsiya jarayonida signalning o'shishi yoki kamayishini ifodalovchi o'zgaruvchidir.

ChM signalining indeksi Mchm esa boshqa bir o'zgaruvchidir, bu indeks modulatsiya jarayonida ChM signalining o'zini ko'rsatadi va uning miqdorini belgilash uchun ishlatiladi. Indeks Mchm, modulyatsiya signalining amplitudasi va oddiy sinusbolalarning chastotasi orasidagi nisbatni anglatadi. Agar modulatsiya signalining amplitudasi katta bo'lsa, indeks ham katta bo'ladi va ChM signalining chastotali xosiyati oshadi. Bunday holatda Mchm indeksi 1 dan katta bo'ladi.

Mchm indeksi quyidagi formulalar orqali hisoblanadi:

Mchm = (∆fd / fm)

Bu formula orqali, Mchm indeksi, ChM signalining chastota o'shishi (∆fd) va modulyatsiya signalining chastotasi (fm) orasidagi nisbatni ifodalaydi.