O'zbekiston respublikasi so

5. Fanlararo va fan ichida bog‘liqlik 

 

1. Bosh va orqa miya anatomiyasi va tuzilishi. 

2. Bolalarda markaziy asab tizimining fiziologiyasi. 

3. Neonatologiya va chaqaloqlarning shartli-reflektor faoliyati. 

4. Pediatriya faoliyatida sog‘lom va bemor bolalarni tekshiruvi. 

5.  Pediatr  shifokorning  amaliy  faoliyatida  bolalarni  asab-ruhiy  rivojlanishini 

baholash. 

 

6. Darsning mazmuni 

6.1. Nazariy qism 

 

Asab tizimining homila ichida rivojlanishi 

 

Asab  tizimining  taraqqiy  etishi  homila  ichi  rivojlanishining  juda  erta  - 

birinchi  haftasida  yuz  beradi.  3-4  haftalarida  bosh  va  orqa  miyaning  shakllanishi 

boshlanadi.  Ayniqsa  nerv  hujayralarining  bir  muncha  tez  bo

ʻ linishi  homilaning 

10-haftaligidan  to  18-haftaligigacha    markaziy  nerv  tizimining  shakllanishining  

qaltis      davriga  to

ʻ g‘ri  keladi.  Homiladorlik  va  normal  tugʻ ruq  vaqtida  zararli 

omillarning  yo

ʻ qligi  bolaning  sog‘lom  nerv  tizimi  bilan  tugʻ ilishiga  imkon 

beradi. 

Agar homila rivojlanishiga patologik omillar ta'sir etgan bo

ʻ lsa, bu holatda 

bola  normal  kechgan  tug‘ruq  jarayonini  ham  qiyin  o

ʻ tkazadi  (antenatal 

shikastlanish).  Bundan  tashqari  tug‘ruqning  qiyin  o

ʻ tishi  miya  toʻ qimalarining 

shikastlanishiga ham olib keladi (intranatal shikastlanish). 

Asosiy xavfli antenatal omillar: 

-  onaning  turli  xil  surunkali  kasalliklari  (anemiya,  gipertoniya,  surunkali 

glomerulonefrit, yurak nuqsonlari, qandli diabet, toksoplazmoz, revmatik isitma va 

boshqalar);  homiladorlik  davrida  onaning  o

ʻ tkir  infeksion  kasalliklari,  shu  bilan 

birga tibbiy dori vositalarini iste'mol qilishi. 

- homila ichidagi infeksiya;  

-genetik  nuqsonlar  (aqli  zaif  ota-onalardan  nosog‘lom  bolalarning  tug

ʻ ilish 

ehtimoli sog‘lom ota-onalarga nisbatan 2 marta yuqori); 

---

 

5 

- ota-onaning zararli odatlari (alkogol, chekish) 

- kasbiy zararliklar (og‘ir jismoniy mehnat, tebranish, silkinish);  

- tashqi teratogen omillar (yuqori radiatsiya, kimyoviy moddalar va boshqalar); 

- xavfli akusherlik anamnezi (16-18 yoshdan ilgari yoki 30 yoshdan keyin birinchi 

bolaning  tug‘ilishi,  tug‘ruq  orasidagi  interval  2  yildan  kam  bo

ʻ lishi,  homila 

tushish xavfi, stress holatlar); 

-muddatidan 

o

ʻ tgan  homiladorlik,  koʻ p  homilalik,  yangi  tug‘ilgan 

chaqaloqlarning gipotrofiyasi; 

- Rh-omil va AVO tizim bo

ʻ yicha kelishmovchilik.