O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya

Ijtimoiy ustanovkalar 
Elementar 
ustanovkalar
Ijtimoiy 
ustanovkalar 
Bazaviy iltimoiy 
ustanovkalar
Qadriyatlar 
tizimi 

---

40 
ichida sanash orqali bir minutning cho‟zilishini aniqlash imkoniyatiga ega bo‟lganlar. 
Keyinchalik bu sanash signal berish bilan tekshirilib turilgan, ba‟zan «yolg‟on» 
signallar, ya‟ni lampochka yonish bilan tajriba bo‟linishga yo‟l qo‟yilgan. 
Qatnashchilarda eksperimentatorga ishonch bo‟lganligi sababli xatolarga yo‟l 
qo‟yishgan.
Ishonuvchanlikni aniqlashda «konformizm» (kelishuv, murosa-yu, madora)dan 
foydalanilgan. Ichki va tashqi kelishuvchanlik (konformizm), ichdan kelishmovchilik 
(nokonformizm) guruhiy ishonuvchanlik mohiyatini o‟rganish uchun obyekt sifatida 
foydalanilgan. Bir guruh odamlarning ochiq ovoz berish konformizmning namoyon 
bo‟lishidir. Lekin konformizm «soxtalik»ni ham keltirib chiqarishi mumkin, uning aks 
ettiruvchisi esa konformist deb ataladi, ko‟pincha ideallardan voz kechish hollari ham 
uchrab turadi. 
13-shakl 
 
Motivlar, ya‟ni xatti-harakatlarimizning sabablari biz tomonimizdan anglanishi 
yoki anglanmasligi ham mumkin. Yuqorida keltirilgan barcha misollarda va holatlarda 
motiv aniq, ya‟ni shaxs nima uchun u yoki bu turli faoliyatni amalga 
oshirayotganligini, nima sababdan muvaffaqiyatga erishayotganligi yoki mag‟lubiyatga 
uchraganini biladi. Lekin har doim ham ijtimoiy xulqimizning sabablari bizga ayon 
bo‟lavermaydi.
Inson hayoti davomida turli voqea-hodisalarning guvohi bo‟lishi natijasida, o‟z 
ehtiyoji, qiziqish va xohishlarini qondirishga intilishi sababli, turli mazmundagi 
muammolar yuzaga kelishini anglab oladi. Agarda A. Maslouning ehtiyojlar 
ierarxiyasiga e‟tibor qaratsak, inson xavfsizligiga bo‟lgan ehtiyojlarining 70%gacha 
qondirilishi mumkin ekan. Shu nuqtai nazardan psixologiya fanida nisbatan yangi 
tushunchalardan biri bu – assertive xulq hisoblanib, asosan insonning shaxsiy 
xususiyatlarini tasniflashda qo‟llaniladi. 
Assertivlik - o‟z xaq-huquqlarini dadil himoya qilib, o‟z sha‟nini, qadrini saqlab, 
boshqalarning xaq-huquqini poymol qilmasdan, o‟zini turli mazmundagi ta‟sirlardan 
himoyalash qobiliyatidir. Ijtimoiy-psixologik jihatdan ijtimoiy munosabatlar doirasida 
boshqalarning shaxsiyati, hayot tarzi, qadriyatlariga ziyon etkazmaslik mazmuniga ega 
bo‟lgan ochiq xulq tarzi assertiv deb ataladi. Amaliy psixologik yordam ko‟rsatish 
tarixiga nazar solsak, psixologik yordam olish uchun murojaat etganlarning 57,4% 
assertivlikning mavjud bo‟lmaganligi sababli oilada va kasbiy jamoalarida o‟z