O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya

“Psixologiya” so‟zi ikkita grek so‟zlaridan – “psyche” – jon, ruh va “logos” – 
ta‟limot, ilm so‟zlaridan iborat bo‟lib, an‟anaviy ma‟noda inson ruhiy dunyosiga 
aloqador barcha hodisalar va jarayonlar uning predmetini tashkil etadi. Boshqacha qilib 
aytganda, psixologiyaning predmetini har birimizning tashqi olamni va o‟z-o‟zimizni
bilishimizning asosida yotgan jarayonlar, hodisalar, holatlar va shakllangan xislatlar 
tashkil etadi. Psixologiya bo‟yicha adabiyotlarda uning predmetini qisqacha qilib, 
psixika deb ta‟rif berishadi. Psixika – bu inson ruhiyatining shunday holatiki, u tashqi 
olamni (ichki ruhiy olamni ham) ongli (ba‟zan ongsiz) tarzda aks ettirishimizni, ya‟ni 
bilishimiz, his qilishimiz, tasavvur qilib, anglashimizni ta‟minlaydi. Psixika lotincha 
“psyuxe” so‟zidan kelib chiqqan bo‟lib, ruh, jon degan ma‟noni bildiradi. Psixika 
sezgi, idrok, tafakkur, hissiyot, iroda, xotira va boshqa shu kabi tushunchalar bilan 
guruhlarga ajratilib, hammasi birgalikda kishining psixikasi, uning ichki dunyosi, ruhiy 
hayoti deb ham ataladigan tushunchalarni hosil qiladi. Bundan tashqari biz amaliyotda 
psixik hodisalar, psixik holatlar, psixik jarayonlar, psixik xususiyatlar degan iboralarga 
ham juda ko‟p duch kelamiz. 
Psixologiya fanining bugungi kundagi vazifalari, tabiiy, uning predmetiga biroz 
o‟zgarishlar kiritadi. Zero, inson ongi va qalbi uchun kurash muammosi butun dunyo 
miqyosida dolzarb turgan masala sifatida qaralishini inobatga olsak, jamiyatimizning 
har bir a‟zosi, mustaqil yurt fuqarolari ongining milliy-madaniy muhit ta‟sirida, milliy 

---

7 
hamda umuminsoniy qadriyatlar asosida shakllanishi, ular qalbida sof iymon va 
sog‟lom dunyoqarashlar, mustaqil fikrlashning shakllanishi mexanizmlarini o‟rganish 
ham fanning muhim predmeti hisoblanadi. Ayniqsa, bugungi yoshlarda aniq maqsad va 
maslakning bo‟lishi, milliy iftixor va g‟urur tuyg‟ularining to‟g‟ri tarbiyalanganligi 
yaxlit xalq va millat manfaatlari bilan uyg‟undir. Psixologiya fan sifatida aynan har bir 
shaxsda o‟ziga, yurtdoshlariga, turli faoliyat turlari hamda dunyoga nisbatan to‟g‟ri 
munosabatlarni shakllanishi yo‟llarini ham o‟rganishi kerak.