O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent Farmatsevtika instituti Sanoat farmatsiyasi fakulteti 105- guruh talabasi Nabiyev Rustambekning



Yüklə 313,43 Kb.
səhifə13/13
tarix02.01.2022
ölçüsü313,43 Kb.
#37858
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Falsafiy dunyoqarash va uning o`z-o`zini anglashdagi roli reja-fayllar.org (1)

Asosiy falsafiy fanlar

Hozirgi zamon falsafasi doirasida ko‘pincha quyidagi mustaqil sohalarni ajratishadi: falsafa tarixi, ontologiya - borliq to‘g‘risidagi ta'limot, gnoseologiya (epistemologiya) - bilish to‘g‘risidagi ta'limot, aksiologiya - qadriyatlar to‘g‘risidagi ta'limot, falsafiy antropologiya - inson to‘g‘risidagi ta'limot, ijtimoiy falsafa – jamiyat to‘g‘risidagi ta'limot, mantiq – tafakkur qonunlari va shakllari to‘g‘risidagi ta'limot, etika – axloq to‘g‘risidagi ta'limot, estetika – go‘zallik to‘g‘risidagi ta'limot.

Shuningdek tabiatshunoslik falsafasi, din falsafasi, huquq falsafasi, fan falsafasi, texnika falsafasi, tarix falsafasi, madaniyat falsafasi, siyosat falsafasi, global muammolar falsafasi kabi bugungi kunda mustaqil fan maqomini olish bilan birbutun yo‘nalishlarga ajralgan. Ulaning har birining o‘z tushunish apparati hamda muammoni hal qilishning o‘ziga xos usullari bor.

U yoki bu falsafiy fanning rivojlanish darajasi turlichadir. Ulardan ba'zilari (masalan, ontologiya) falsafa ibtidosida vujudga kelgan bo‘lsa, boshqalari (global muammolar falsafasi yoki texnika falsafasi) XX asr mahsulidir.

Falsafiy fanlarning mustaqilligi to‘g‘risida gapirganda, mustaqillikning o‘zini nisbiyligini nazarda tutish kerak. Falsafiy fanlar bir-biridan uzilib qolgan emas, ular o‘zaro yaqindan aloqada va o‘zaro bog‘liqdir. Ularning negiz mavzulari ko‘pincha bir-biri bilan yondosh keladi: mantiq va bilish, bilish va din, din va axloq, axloq va san'at va hakozo. Falsafiy fanlar ayniqsa, muayyan tizimlar va oqimlar doirasida o‘zaro aloqador va o‘zaro bog‘liq bo‘ladi. Masalan, Xegel tizimida dialektika yoki ruh fenomenologiyasini tushunmay turib, na uning Mantig‘ini va na uning Falsafa tarixini anglab bo‘ladi. Xuddi shuningdek, masalan, neokonfutsianchilik va dzen-buddaviylikda ontologiya, bilish nazariyasi va etika o‘zaro aloqadordirlar.

Falsafiy bilimlar tarkibida fanlarning ko‘p xilligi tabiiy tizimlilikka ega. Shuning uchun falsafa haqida tizim sifatida gapirish mumkin. Falsafaning bir butunligi va tizim xususiyatiga egaligi dunyoning bir butunligi va yaxlitligidan kelib chiqadi. Umuman inson bilimining tizim tarzidaligi, uning o‘z tashkiliy tuzilishiga yo‘nalganligi va falsafa predmetining tizimga xosligi shundan kelib chiqadi. Agar biz yuqorida keltirilgan falsafiy fanlarning o‘ziga xos xususiyatlarini tahlil qiladigan bo‘lsak, unda ular orqali falsafa predmetining ko‘p qirraligi va naqadar boy ekanligining ifodalanishini ko‘ramiz.


1 Диоген Лаэртский. О жизни, учениях и изречениях знаменитых философов. М., 1979. 334-б.



2 Қаранг: Ойзерман Т.И. Проблемы историко-философской науки(Тарихий-фалсафий фанларнинг муаммолари). М., 1982. 57-б.



3 Қаранг: Ойзерман Т. И. Проблемы историко-философской науки. М., 1982. 57-б.



4 Древнекитайская философия. В 2-х т. М., 1972-1973. Т. 1. 130-б.



5Аристотель. Сочинения. М., 1979. Т. 1. 68-б.



6 Аристотель. Сочинения. Т. 1. 66-б.





http://fayllar.org
Yüklə 313,43 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin