O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

8-Keys.  Mikroorganizmlar genetikasi. Mikroorganizmdagi uzgaruvchanlik va ulardan tibbiyotda 
foydalanish. Vaksinalar  va zardoblar. 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Har bir madaniyatli kishi ovqatlanishdan oldin qo‘lini sovun bilan yuvishi kerak. Sovun 
ishlatishdan qanday maqsad ko‘zlanadi? 
2.Jarohatlarga birlamchi ishlov berish uchun bo‘yoqlar ishlatiladi. Qaysilar?  Ularning ta’sir 
mexanizmi nimadan iborat? 
3.Bakteriologik laboratoriyaga tekshirish uchun balg‘am olib kelindi. U bakteriologik jihatdan 
tekshirib bo‘lingach, kanalizatsiyaga to‘kishdan oldin qanday ishlov berilishi kerak?  Nima 
uchun? 
 
9-Keys. 
Patogen gram manfiy (meningokok va gonokoklar) va gram musbat 
kokklar.(stafilokokklar, streptokokklar) 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 

191 
 
1.Bakteriologik laboratoriyaga ashyo sifatida jarohatdan yiring olib kelindi. Surtma 
tayyorlab  ko‘rilganda ko‘rish maydonida stafilokokklar kuzatildi. Keyingi tekshirish 
rejasini tuzing va xulosa qiling. 
2.Bakteriologik laboratoriyaga ashyo sifatida tomoqdan va burundan olingan  surtma 
keltirildi. Keyingi tekshirishlar rejasini tuzing. 
3.O‘ng qo‘ltiq ostida karbunkul rivojlangan bemor shifoxonaga murojaat qildi. Tashhis 
qo‘yish va uni davolash uchun Siz ko‘radigan chora-tadbirlar. 
4.CHap tovoni jarohatlangan bemor Sizga yordam so‘rab murojaat qildi. Nimadan 
xavotirlanasiz va Sizning hatti-harakatingiz. 
5.Bemor birdaniga harorat ko‘tarilishi, bosh og‘rishi, qaltirish shikoyatlari bilan 
shifokorga murojaat qildi. SHungacha uning barmog‘ida yiring bo‘lib, u uyda 
davolangan. Tashhis qo‘yish uchun qanday mikrobiologik tekshirish o‘tkazasiz va 
Sizning keyingi hatti-harakatingiz. 
11-Keys.  Yuqumli ichak kasalliklari, ichak tayoqchasi mikrobiologik xususiyatlari. Ovqatdan 
zaharlanishni keltirib chikaruvchi mikroorganizmlar: salmonellyoz, botulizm. 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.To‘qqiz yoshli bolaning yo‘g‘on ichak normal mikroflorasi tekshirilganda Endo muhitida qizil 
rangli, S ko‘rinishli koloniyalar bilan bir qatorda rangsiz koloniyalar ham aniqlandi. Identifikatsiya 
qilinganda  har ikkala koloniyadagi mikroorganizmlar ham bir turga mansubligi aniqlandi.  Bunday 
vaziyatni izohlang va baho bering. 
2.Bakterial dizenteriya deb shubhalanilgan bemor bolaning najasi laboratoriyaga olib kelindi. Qaysi 
usullar yordamida qo‘zg‘atuvchi ajratib olinadi. 
 
12-Keys. Xavo - tomchi   orqali yuquvchi infeksiya.    (Korinebakteriya, mikobakteriya) 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Bolalar yuqumli kasalliklar shifoxonasiga uzluksiz yo‘tal bilan to‘rt yashar bola tushdi. 
SHifokor sifatida Siz bemorga qanday yordam berasiz. 
2.Bakteriologik laboratoriyaga ko‘kyutal  bilan kasallangan bemordan  biologik  ashyo 
sifatida balg‘am olib kelindi.  Surtma qaysi usul bilan bo‘yaladi? Qo‘zg‘atuvchining 
morfologik xususiyatiga ta’rif bering. 
3.Bakteriologik laboratoriyaga difteriya deb shubhalanilgan bemor burun-halqumidan 
ajralmalar olib kelindi. Surtmada qaysi mikroorganizmlarni aniqlash mumkin. Gram 
usulida ular qanday bo‘yaladi? 
4.SHifoxonaga difteriya kasalligining og‘ir ko‘rinishi bilan bemor tushdi. Davolovchi 
vrach nimadan xavotirlanadi va u qanday yo‘l tutadi? 
5.Jarrohlik bo‘limida statsionar davolanishga kelgan bemorga “o‘ng tizza saramasi” 
tashhisi qo‘yildi. Qaysi qo‘zg‘atuvchi ushbu kasallik chaqirishi mumkin va  kasalikka 
tashhis qo‘yishda qanday tekshirish usulidan foydalaniladi? 
 
13-Keys.  Sodda patogen jonivorlar. (Bezgak, leyshmanioz).Zamburug’lar keltirib chiqaradigan 
infeksiya. (dermatomikozlar, kandidozlar) 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Ozena bilan og‘rigan bemordan  biologik  ashyo olinib,  bakteriologik laboratoriyaga 
jo‘natildi. Uning kapsulasini aniqlash uchun qaysi usulda va qanday bo‘yab ko‘rish mumkin? 
2.Vrach-bakteriolog shubhalanilgan qo‘zg‘atuvchining sof kulturasini ajratib oldi. Uning 
sofligini aniqlash qanday amalga oshiriladi? 
3.Bakteriologik laboratoriyaga bemordan biologik ashyo sifatida najas olib kelindi. 
Bakteriologik tashhis qo‘yish uchun qanday ishlarni amalga oshirish lozim? 
4.Bemor siydik kovug‘ini bo‘shatish uchun kateter qo‘yish zarur. Ishlatishdan oldin unga 
qanday ishlov beriladi? 
 
14-Keys. Patogen anaeroblar. Qoqshol, gazli gangrena, qo’zg’atuvchilari 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Gazli gangrena kuzatilgan bemorlarning jarohatidan ajralib chiqqan biologik ashyodan 

192 
 
surtma tayyorlab,  mikroskop ostida ko‘rilganda musbat javob olindi. Ko‘rilgan 
mikroorganizmlarning morfologik va tinktorial xususiyatlariga ta’rif bering. 
2.Transport halokati tufayli jabrlangan odam jarohati tuproq bilan ifloslangan xolda 
statsionarga keltirildi. Tuproq bilan jarohatga qanday mikroorganizmlar tushishi mumkin 
va bunday holda bakteriologik tekshirishga ashyo yuborish mumkinmi? Siz qo‘llaydigan 
profilaktika choralari qanday? 
3.Ovqatdan zaharlanishga shubhalanilgan bemordan olingan ashyo (qusuq) tekshirilganda 
katta  grammusbat tayoqcha aniqlandi. Sizning bakteriolog sifatida harakat rejangiz 
qanday bo‘ladi? 
4.Bakteriologik laboratoriyaga difteriya deb shubhalanilgan bemordan ashyo (tomoqdan 
shilliq) olib kelindi. Mikrobiologik tashhis rejasini tuzing. 
 
15-Keys. Patogen  zoonoz o’ta xafli bakteriyalar. (Kuydirgi, vabo qo’zg’atuvchilari.) 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Vrach bakteriolog toun bilan kasallangan bemorlardan tekshiriluvchi biologik ashyo olib kelish 
to‘g‘risida topshiriq oldi. U tekshirish joyiga borishdan oldin nimalarga e’tibor berishi kerak va nima 
uchun? 
2.SHifoxonada brutsellyoz bilan kasallangan bemor yotibdi (kasallikning 2 haftasi). Bemordan 
tekshirish uchun qanday biologik ashyo olib jo‘natildi? Laboratoriyada tashhis qo‘yish uchun qaysi 
usullardan foydalaniladi? 
3.Brutsellyoz bilan kasallangan bemordan laboratoriyaga najas olib kelindi va ozik muhitlarga ekildi. 
Oziq muhitlarda o‘sib chiqqan koloniyalardan surtma tayyorlandi. Surtmani tekshirishda qaysi 
bo‘yash usulidan foydalaniladi va ko‘rish maydonida qanday mikroorganizmlar kuzatiladi? 
4.Siz yashayotgan joyda brutsellyoz bilan hayvonlar kasallanishi ko‘p kuzatilmoqda. Uchastka 
shifokori sifatida kasallikni kamaytirish maqsadida qanday chora-tadbirlar olib borish lozim? 
16.Keys  Patogen spiroxetalar. (Zaxm qo’zg’atuvchilari) Rikketsiozlar. (Toshmali tif 
qo’zg’atuvchilari.  
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Teri va tanosil kasalliklari dispanseriga bundan 3 oy avval so‘zakni eslatuvchi klinik ko‘rinishlari 
kuzatilgan bemor murojaat qildi. Retrospektiv tashhis qo‘yish uchun qaysi mikrobiologik tekshirish 
usullari qo‘llaniladi? 
2.Sizga peshob yo‘llaridan yiring oqishidan shikoyat qilib, bemor murojaat qildi. Nimadan 
shubhalanasiz va Sizning hatti-harakatingiz. 
3.SHifoxonaga farzandsizlikka shikoyat qilgan bemor yotqizildi. Unda 7 yil oldin so‘zakka o‘xshash 
kasallik paydo bo‘lganda o‘zi vrach maslahatisiz uyda davolangan. Ayol 28 yoshda, turmushga 
chiqqaniga 6 yil bo‘lgan. Nimadan shubhalanasiz va Sizning hatti-harakatingiz. 
4.Qon quyish muassasasiga donor bo‘lish istagi bo‘lgan erkak kishi murojaat qildi. Unda zahm 
kasalligi yo‘qligini isbotlovchi qanday tekshirish usullarini qo‘llash mumkin? 
5.YUqori tanglayida yarasi bor bo‘lgan bemor jarroh-stomatolokka murojaat etdi. Uning zahm bilan 
og‘rishi ma’lum bo‘ldi. Tashhis qo‘yish uchun qaysi usullardan foydalanilgan? 
 
17-Keys. Virusli kasalliklar. (Gripp, qizamiq) Gepata viruslari. 
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Laboratoriyaga gripp bilan og‘rib o‘tgan bemordan qon zardobi olib kelindi. Qaysi usul yordamida 
qo‘yilgan tashhisni tasdiqlash mumkin? Buning uchun qaysi serologik reaksiyalardan foydalaniladi? 
2.Qutirishga shubhalanilgan it veterinar laboratoriyaga olib kelindi. Tashhis  qo‘yish uchun qanday 
biologik ashyo olinadi? Qaysi usullar qo‘llaniladi? 
3.Kanali ensefalitga shubhalanilgan bemordan ikki marta qon zardobi olib, laboratoriyada tekshirildi. 
Qo‘yilgan tashhis qanday tasdiqlanadi? Buning uchun qaysi usullar qo‘llaniladi? 
4.Adenovirus infeksiyasiga shubxalanilgan bemor burun bo‘shlig‘idan bosma-surtma olindi. Qaysi 
tekshirishlarga asoslanib adenovirus infeksiyasi tasdiqlanadi? 
 

193 
 
18Keys Rabdovirus. (qutirish).OITS,Entero-, neyroviruslar    (poliomielit).  
Keysni bajarish bo‘yicha topshiriqlar: 
1.Gripp kasalligini  oldini olish uchun aholi orasida emlash o‘tkazildi. Ular nima bilan emlandi va 
qanday qilib? 
2.Travmatologiya bo‘limiga notanish it tishlagan bemor murojaat qildi. Maxsus profilaktika uchun 
nimadan foydalaniladi? SHifokor sifatida Sizning hatti-harakatingiz. 
3.OITS markazi shifokori shubhalanilgan odam qon zardobini immunoferment usuli bilan 
tekshirganda musbat natija kuzatildi. Lekin immunobloting usuli bilan  tekshirganda bu natija  
tasdiqlanmadi. Buning sababi nimada? 
4.Uzoq vaqtdan beri isitmalab yotgan narkoman bemor immun tizimi tekshirilganda T-  xelperlar, 
tabiiy killerlar miqdori keskin kamayib ketganligi, T-  supressorlar miqdori oshganligi kuzatildi. 
Qaysi kasallik to‘g‘risida taxmin qilish mumkin? Nima uchun? 
 
III.  MUSTAQIL TA’LIM MASHGULOTLARI 
 
Talabalar  mustaqil ishining maqsad va vazifalari 
 
 
 Talaba  mustaqil  ishining  asosiy  maqsadi –  bo‘lajak mutaxasislarni  dunyoqarashini, 
ilmiy bilimini oshirish, mustaqil o‘zlashtirishi, mikrobiologiya  fani bo‘yicha kerakli 
ma’lumotlarni izlash, ma’lumotlar to‘plash,taxlil qilish,elektron   ma’lumotlar bazasi bilan ishlash, 
internetdan foydalanish,masalaga tizimli va ijodiy yondoshuv, maqbulechim izlab topish,ekspert 
bilan ishlash,g‘oyani asoslash  va ximoya qilishdir.  
Talabalar o‘qituvchi raxbarligi va nazoratiostida muayyan  o‘quv ishlarini  mustaqil ravishda  
bajarish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni shaklantirish, mustaqil ishlash uchun 
topshiriqlar topshirishi,zamonaviy pedogogik usullarda topshiriqlarni echimi o‘z vaqtida  taxlil 
qilinadi. 
Kafedra  o‘qituvsilari raxbarligida  va nazorati ostida  talabaga mikrobiologiya fanidan o‘quv 
ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun zarur bo‘lgan  bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirishdir. 
Talaba  mustaqil ishini vazifalari quyidagilardan iborat: 
  Adabiyotlar yordamida mavzularni mustaqil o‘zlashtirish. 
  muayyan fandan yangi bilimlarni mustaqil tarzda puxta o‘zlashtirish va ko‘nikmalarga ega 
bo‘lishi. 
  axborot manbalardan samarali foydalanish 
  elektron  o‘quv  adabiyotlari va ma’lumotlar banki bilan ishlash 
   mavzular bo‘yicha internet ma’lumotlarini olish va referat tayyorlash 
   berilgan topshiriqlarning ratsional echimini belgilash,ularni bajarishga tizimli  va ijodiy 
yondashuv. 
   
Umumiy qoidalar 
 
  Mikrobiologiya fani bo‘yicha talabalar mustaqil ishi  Toshkent farmatsevtika instituti “talabalar 
mustaqil ishini tashkil etish , nazorat qilish va baxolash tartibi to‘g‘risidagi nizomi” asosida olib 
boriladi. 
“Farmatsevtika” va “Kasb ta’lim ” yo‘nalishlarining  o‘quv rejasida mikrobiologiya fanidan TMI 
5- semestriga   mo‘ljallangan. TMI ning shakli ,  mazmuni va xajmi muayyan  fani  namunaviy va 
ishchi dasturida ifoda etilgan. Mikrobiologiya fanining xususiyatlari  shuningdek  xar bir 
talabaningakademik o‘zlashtirish darajasi  va qobiliyatini  xisobga  olgan  xolda TMI ni tashkil 
etishda ayrim nazariy mavzularni o‘quv adabiyotlari yordamida  mustaqil 
o‘zlashtirish,laboratoriya mashg‘ulotiga tayyorgarlik ko‘rishi, ilmiy maqola, anjumanda 
ma’ruza,tezislarni tayyorlashi, shuningdek mavzu bo‘yicha referat,jadvallar, krosvordlar 
tayyorlashi,prezintatsiyalar tayyorlashi, vaziyatli masalalar majmuasini ishlab chiqishi, test tizishi 
va    boshqa usullardan foydalaniladi.    
talaba uchun mustaqil ish to‘plamlari kafedra etakchi professor o‘qituvchilari tomonidan 
laboratoriya mashg‘ulotlarini bevosita olib  boruvchi o‘qituvchi  bilan birgalikda  tuzilgan va 

194 
 
kafedra yig‘ilishida  tasdiqlangan  o‘quv yili boshida taqsimlanib beriladi.TMI  ni nazorat qilish 
tasdiqlangan taqvimiy reja asosida amalga oshiriladi. TMI ni nazorat qilish bevosita  laboratoriya 
mash0ulotlarini olib boruvchi o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. 
Talabaning TMI joriy nazorat jarayonida tegishli topshiriqlarini bajarilishi  va unga ajratilgan 
ballardan kelib chiqqan xolda baxolanadi. 
 
 
Uslubiy ko‘rsatmalar 
Mustaqil ishni bajarish uchun talabaga axborot manbasi sifatida darslik va o‘quv qo‘llanmalar, 
mavzular bo‘yicha uslubiy qo‘llanmalar,ma’lumotlar to‘plami, ommoviy va ilmiy nashrlar,internet 
tarmoqdagi tegishli ma’lumotlar,shuningdek  mazkur ko‘rsatma xizmat qiladi. 
Talabaga berilgan topshiriqda mustaqil ishni bajarish  bo‘yicha dastlabki ko‘rsatma  va tavsiyalar 
beriladi. Talabalar tomonidan  egallagan bilimlari konspektlarga yoki referat tarzida aks etiradilar. 
Referat  xajmi 10-15saxifa bo‘lishi maqsadga muofiq. U qo‘llanma shaklida yoki kompyuterda 
terilgan bo‘lib, reja va foydalangan adabiyotlar  ro‘yxatidan iborat bo‘lishi kerak. 
test savollar kamida 20 ta berilgan mavzuni mazmun jigatidan to‘la  qamrab olgan xolda 
tuziladi.Javob variantlari 4 ta bo‘lib, bulardan faqat bittasi to‘g‘ri javob bo‘lishi lozim. 
Krasvordlar tayyorlashda bajariladigan  topshiriq kamida 10 so‘zdan iborat bo‘lishi 
shart.Topshiriq bilan birga aloxida betga krosvord javoblari berilishi lozim. 
Tanlangan mavzu bo‘yicha vaziyatli masalalar tuzilsa,ularni soni kamida 10 ta bo‘lishi  va to‘g‘ri 
javoblari keltirilgan bo‘lishi talab etiladi. 
YUqorida qayt etilgan topshiriqlarni bajarishda talabalarga ushbu uslubiy ko‘rsatmada keltirilgan 
adabiyotlar yordam beradi. 
 
Mikrobiologiya fanidan talabalar mustaqil ishlarining mavzulari   
 
1. Laboratoriyaning turlari, ishlatilish prinsiplari va jixozlari. 
2. Dorivor xom-ashyosini sanitar mikrobiologik tekshirish usullari. Substansiyalarga, yordamchi 
moddalarga va tayyor dori vositalarining mikrobiologik tozaligiga farmakologik talablar. 
3. Infeksiya haqida tushuncha. Epidemiologik tushuncha asoslari. 
4. Immunologiya faning rivojlanish tarixi. Immun sistema. Immunokompetent hujayralar.   
5. Ovqatdan zaharlanish toksikoinfeksiya qo‘zg‘atuvchilari 
6. Parazitozlar (sodda jonivorlar va gelmentlar) qo‘zg‘atuvchi kasalliklar 
7. Patogen zamburug‘lar qo‘zg‘atuvchi kasalliklar. 
8. Patogen xlamidiyalar qo‘zg‘atuvchi kasalliklar. Mikoplazmoz qo‘z-g‘atuvchisi. 
9. Bezgak kasalligini qo‘zg‘atuvchisi, epidemiologiyasi, patogenez, klinikasi, davolash va oldini 
olish. 
10. Qizamiq va qizilcha kasalliklari qo‘zg‘atuvchilari 
11. Virusli  kasalliklarni qo‘zg‘atuvchi, turlari, patogenezi, klinikasi, davolash va oldini olish. 
12. Gepatit qo‘zg‘atuvchi viruslar, ularning  laboratoriya diagnostikasi. 
 
 
I. 
Asosiy adabiyotlar 
 
I. 1.  Muhamedov I. M. , Eshboev E. X. Mikrobiologiya, immunologiya, virusologiya. T. , 
“O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti. 2002. - 519 b.  
1. 2.  Kochemasova Z. N. , Efremova S. A. , Nabokov YU. S. Mikrobiologiya. M. , izd-vo    
«Meditsina». 1984. - 351 s. rus 
I. 3. Elinov N. P. , Zaikina N. A. , Sokolova I. P. Mikrobiologiya fanidan  amaliy     
mashg‘ulotlari uchun  o‘quv qo‘llanma. T. , 2007. - 239 b.  
1. 4.  Elinov N. P. , Zaikina N. A. , Sokolova I. P. 
Rukovodstvo k laboratornыm zanyatiyam po 
mikrobiologii. M.1988 s 207 
 
II. 
Qo‘shimcha adabiyotlar 

195 
 
II. 1 Vorobyov A. A. , Bikov A. S. «Mikrobiologiya». M. , izd-
vo «Vыsshaya shkola». 2003. - 
210 s 
II. 2.   Volovskaya M. L. Epidemiologiya bilan infeksion kasalliklar asoslari. T. , “Ibn Sino” 
nomidagi nashriyot. 1992. - 338 b.  
II. 3.  K. SH. Baltaeva, S. M. Rustamova. Mikrobiologiya, moliya instituti nashr taxririyati. 
Uchebnoe posobie, T. , 2010 y. , 324s.  
 
 
 
 
IV.GLOSSARIY 
Termin 
O‘zbek tilidagi sharhi 
Ingliz tilidagi sharhi 
Abiotik omillar 
jonsiz omillar –  anorganik muhit 
omillari: yorug’lik, harorat namlik, 
tuproq, bosim kabilar tirik 
organizm faoliyatiga tasir etib, 
ularning hayotiga moslashuvida 
muhim ahamiyatga ega. 
A site In a ribosome, a binding 
site that accommodates tRNA 
delivering an amino acid. 
Abssess 
abssess (  abssessis;lot. absissit- 
ajralmah.yiringlamoq sii 
apostema)  –  yiring to’lgan va 
atrofdagi to’qima hamda a’zolarda 
piogei parda bilan ajralib turgan 
bo’shliq. 
 
Abscess An isolated site of 
infection such as a pimple, boil, or 
pustule. 
Abssess 
gangrenozniy   
Gangrenali  abssess  (sin.chirigan 
)-    tarkibida chirigan yiring, 
sikvestrlar yoki detriy bo’ladigan 
abesess. 
Abyssal zone In marine habitats, 
the zone of water beneath the 
benthic zone, virtually devoid of 
life except around hydrothermal 
vents. 
Absessografiya 
 absessografiya 
(lot.abssesst 
– 
ajralmoq,yiringlamoq) 
– 
shakillanib bo’lgan absesessning 
unga kontrast modda yuborilib 
rentgen tasvirida tekshirish.   
Acellular Noncellular. 
Absolyutno 
smertelnaya doza 
 Absolyut o’ldiruvchi doza   
Acetyl-CoA Combination of two-
carbon acetate and coenzyme A. 
Adgeziya 
 Adgeziya 
(lot. Adhesion - 
yopishish)  –  qattiq yoki suyuq 
jismlar bir birga taqalganida 
molekulyar tortish kuchlari tufayli 
sirtlarining bir-biriga yopishishi. 
Acid Compound that dissociates 
into one or more hydrogen ions 
and one or more anions. 
Aerobi 
Aeroblar  -  anaeroblardan farq 
qilib, erkin kislarodli yashovchi 
organizimlar. 
Acid-fast bacilli (AFB) (acid-fast 
fast rod, AFR) Bacilli that retain 
stain during decolorization by 
acidalcohol, particularly species 
of Mycobacterium. 

196 
 
Agglyutinasiya 
Agglyutinasiya 
(lot. 
Agglutination 
- 
yopishish) 
tibbiyotda zarralar bakterialar qizil 
va oq qon tanachalari (eritrositlar 
va leykositlar) va boshqa xujayra 
elimentlarining agglyutininlar 
(qon zardobi) tasirida bir-biriga 
yopishib, g’uj-g’uj bo’lib tushishi. 
Acid-fast rod (AFR) Bacilli that 
retain stain during decolorization 
by acid-alcohol, particularly 
species of Mycobacterium. 
Agressini 
1.  –  Agressiv omillar  – 
organizmning himoya 
kuchlariga ta’sir 
ko’rsatuvchi omillar. 
Acid-fast stain In microscopy, a 
differential stain used to penetrate 
waxy cell alls. 
 
2.  Albumini  -  Albuminlar  – 
hayvon o’simlik 
to’qimalari tarkibiga 
kiradigan oddiy oqsillar. 
Acidic dye In microscopy, an 
anionic chromophore used to stain 
alkaline structures. Works most 
effectively in acidic environments. 
 
3.  Anabioz 
– 
Anabioz 
(yunon. Anabiosis –  tirik 
qolish) tiriklik faoliyatini 
vaqtincha susayishi. Bunda 
o’simlik  yoki hayvon 
organizimidagi moddalar 
almashinuvi juda pasayib 
ketadi. 
Acidophile Microorganism 
requiring acidic pH. 
 
4.  Anabolizim – Anabolizim 
(yunon. Anabole - 
ko’tarilish) organizimda 
modda almashinuvining bir 
tamonini tashkil etuvchi 
kimyoviy jarayonlar 
yig’indisi. 
Acne Skin disorder characterized 
by presence of whiteheads, 
blackheads, and, in severe cases, 
cysts; typically caused by 
infection with Propionibacterium 
 
5.  Anemiya  –  Anemiya  (an 
va yunon. Haima -  qon) 
kamqonlik – qonning xajm 
birligida eritrositlar (qizil 
qon tanachalari) va 
gemoglabinning kamayish 
xolati. 
acnes. 
 
6.  Assimilyasiya 
– 
Assimilyasiya 
(lot. 
Assimilatio  –  o’zlashtirish, 
qo’shilish) tirik 
organizimlarning tashqi 
muhitdan kiruvchi 
moddalarni o’zlashtirishi 
“O’zimniki qilib olish” 
jarayoni. 
Acquired immunodeficiency 
syndrome (AIDS) The presence 
of several opportunistic or rare 
infections along with infection by 
huma immunodeficiency virus 
(HIV) or a severe decrease in the 
number of CD4 cells (<200/
μL) 
along with a positive test showing 
the presence of HIV. 
 
7.  Avitaminoz – Avitaminoz 
(a.. , an.. va  vitamin) 
organizimda 
vitaminlarning ko’p 
yetishmasligi natijasida 
Acquired (secondary) 
immunodeficiency diseases Any 
of a group of immunodeficiency 
diseases that develop in older 
children, adults, and the elderly as 

197 
 
paydo bo’ladigan kasallik. 
a direct consequence of some 
other recognized cause, such as 
infectious disease. 
 
8.  Avirulentnost 
- 
avirulentlik 
– 
kasallik 
keltib chiqarish xususiyati 
yo’qotilgan, patogenligi 
pasaygan mikroorganizm. 
Actinomycetes High G + C 
Gram-positive bacteria that form 
branching filaments and produce 
spores, thus resembling fungi. 
 
9.  Avtoklav  –      elektr 
tarmog’i orqali suv bug’ini  
yuqori bosimda ta’sir etirib 
tibbiyotda sterilizasiya 
uchun ishlatiladigan 
apparat. 
Actinomycosis Disease caused by 
Actinomyces; characterized by 
formation of multiple, 
interconnected abscesses in skin 
or mucous membrane.