O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti transport huquqi asoslari toshkent-2022 kenjayeva barno otabayevna
Yüklə 493,13 Kb.
|
|
Yuridik shaxslar transport huquqiy munosabatlarida, birinchi navbatda,
tashuvchilar, yuk jo'natuvchilar, yuk oluvchilar, yuk tashuvchilar va charterlardir. Yuklarni tashishga tayyorlash, ularni yuklash joyiga yetkazib berish, yuklash va tushirish operatsiyalari, temir yo'l transporti infratuzilmasidan foydalangan holda to'g'ridan-to'g'ri aralash transportda tashish paytida tovarlarni qayta yuklash, tashish jarayonini ta'minlaydigan operatsiyalar va harakatlarni bajarishda. yetkazib berilgan yukni belgilangan manzilda va boshqalarda yuridik shaxslar transport huquqiy munosabatlarida transport ekspeditorlari, infratuzilma egalari, temir yo‘l transporti operatorlari, dengiz portlari operatorlari va boshqalar sifatida ishtirok etadilar. Transport huquqiy munosabatlari subyektlari faoliyatining ayrim turlari majburiy litsenziyalanishi kerak. Bu, xususan, yuk va yo'lovchilarni tashish bo'yicha tashuvchining faoliyatiga, ayrim transport turlarida xavfli yuklarga nisbatan yuklash va tushirish operatsiyalarini amalga oshirishga taalluqlidir. 43
transportni davlat manfaatlaridan kelib chiqib boshqarish zarurati bilan oldindan belgilanadi. Shunga ko'ra, transport munosabatlari ishtirokchilari doirasiga davlat nomidan ish ko'ruvchi va davlat-hokimiyat xarakteridagi vakolatlarning tashuvchisi bo'lgan sub'ektlar kiradi. Transport sohasidagi jamoat huquqiy manfaatlarini ifodalovchi ijro etuvchi organ O’zbekiston Transport vazirligidir. Vazirlik transport sohasida davlat siyosatini ishlab chiqishda fuqaro aviatsiyasi, dengiz, ichki suv yoʻllari, temir yoʻl, avtomobil, shahar elektr (shu jumladan metro) va sanoat transporti, shuningdek, yoʻl xoʻjaligi sohasida huquqiy tartibga solishni amalga oshiradi. O’zbekiston Respublikasi Transport vazirligi transport sohasida nazorat bo'yicha davlat xizmati, Havo transporti, Avtomobil yo’lari agentligi, Temir yo'l transporti AJ, daryo transporti agentligiga rahbarlik qiladi. Vazirlik mazkur ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyatini muvofiqlashtiradi va nazorat qiladi. Davlat idoralari tegishli transport turidan foydalangan holda davlat xizmatlarini ko'rsatish va davlat mulkini boshqarish uchun mo'ljallangan. Ularning o'ziga xosligi ikki guruhga bo'linadigan vakolatlarning mohiyatini aniqlaydi. Birinchisi, davlat agentlikka yuklangan funktsiyalarni bajarishni ta'minlash uchun zarur bo'lgan davlat mulkka nisbatan egasining vakolatlarini ifodalaydi. Vakolatlarning ikkinchi guruhi transportda davlat boshqaruvining alohida elementlari doirasidagi harakatlar bilan bog'liq. Ushbu guruhning vakolatlariga, xususan, quyidagilar kiradi: - transport marshrutlarini belgilash; - harakatlanish jadvallarini ishga tushirishni belgilash - ishtirok etadigan portlar, stansiyalar, aeroportlarni aniqlash; - yuk tashishni amalga oshirishga to'sqinlik qiladigan holatlar tufayli yuklarni yuklash va tashishni tugatish vaqti to'g'risida qaror qabul qilish; 44
tashuvchilarga bog'liq bo'lmagan holatlar tufayli yuklarni yuklash va tashishni to'xtatish yoki cheklashning amal qilish muddatini belgilash; - muntazam va rejadan tashqari parvozlarni bajarishni muvofiqlashtirish; - transport arteriyalari uchun makondan foydalanishni tashkil etish va boshqalar. O'z vakolatlarini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun davlat idoralar tegishli huquqlarga ega. Ushbu huquqlar ro'yxati barcha federal agentliklar uchun xosdir. Ushbu davlat ijroiya organlari to'g'risidagi qoidalarga muvofiq, ular quyidagi huquqlarga ega: o'z vakolatlari doirasida qarorlar qabul qilish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni belgilangan tartibda so'rash va olish; - yuridik va jismoniy shaxslarga idoralar vakolatiga kiradigan masalalar yuzasidan tushuntirishlar berish; - belgilangan faoliyat sohasidagi masalalarni o‘rganish uchun ilmiy va boshqa tashkilotlarni, olimlarni, mutaxassislarni belgilangan tartibda jalb etish; - belgilangan faoliyat sohasida maslahat-ekspert organlari (kengashlar, komissiyalar, guruhlar, kollegiyalar) tuzish. Transport sohasida nazorat bo'yicha davlat xizmati o'z faoliyatini barcha transport turlarini qamrab oladi. Uning vakolatlariga O’zbekiston Respublikasi qonunchiligiga va O’zbekiston Respublikasining barcha transport turlari faoliyatini tartibga soluvchi xalqaro shartnomalariga rioya etilishini nazorat qilish va nazorat qilishni amalga oshirish kiradi. Transport sohasidagi vakolatlarga ega bo'lgan transport huquqiy munosabatlari ishtirokchilari qatoriga, shuningdek, ichki suv transportidagi havzaviy davlat organlarini, yagona tizim organlarini kiritish kerak, havo harakatini boshqarish tizimlari, fuqaro aviatsiyasi sohasidagi faoliyat ustidan nazoratni amalga oshirish inspeksiya xizmatlari, temir yo'l transporti bo'yicha davlat auditorlari va boshqalar. 45
tegishli bo'lgan boshqa sohalarda vakolatlarga ega bo'lgan davlat ijroiya organlarining hududiy organlari tomonidan to'ldiriladi. Bularga, masalan, energetika sohasidagi davlat ijroiya organining tog'-kon sanoati va sanoat nazorati sohasidagi davlat ijroiya organining hududiy organlari, davlat yong'in xavfsizligi sohasidagi ijro etuvchi hokimiyat organi, O’zbekiston Ichki ishlar vazirligining Davlat yo'l harakati xavfsizligi inspektsiyasi va boshqalar. Yüklə 493,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|