O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti transport huquqi asoslari toshkent-2022 kenjayeva barno otabayevna

6.2. Transport xavfsizligining tashkiliy asoslari 
Xavfsizlik talablariga rioya qilishning muhim kafolati majburiyatdor
shaxslarning faoliyatidir.
Transport xavfsizligi sohasidagi nazorat turli asoslarga ko'ra quyidagicha
tasniflanishi mumkin: nazorat qilinadigan faoliyat turiga qarab, uni olib borish,
shakllari, amalga oshirish tartibi va boshqalar.
Transport qonunchiligini tahlil qilish transport xavfsizligi funktsiyasini
quyidagilar amalga oshiradi degan xulosaga kelishimizga imkon beradi:
a) davlat ijroiya organlari va ularning mansabdor shaxslari. Bularga, xususan:
- Davlat transport inspektorlari - mansabdor shaxslar. Transport xavfsizligi
sohasidagi davlat nazorati, transport infratuzilmasi subyektlari, tashuvchilar,
transport infratuzilmasi obyektlarini ishlab chiquvchilar tomonidan davlat
qonunlari va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga muvofiq belgilangan majburiy
talablarni buzishning oldini olishga, aniqlashga va bostirishga qaratilgan. Transport
nazorati obyekti transport faoliyatining umumiy masalalaridan tashqari, transport
xavfsizligi (transport, sanoat, ekologik, yong'in, terrorizmga qarshi va boshqalar);
a) O’zbekiston Ichki ishlar vazirligi va uning hududiy organlari;
b) transport infratuzilmasi subyektlari, tashuvchilar, boshqa ishtirokchilar;
transport sohasida xo'jalik faoliyati bilan shug'ullanuvchi shaxslar.
Transport infratuzilmasi obyektlari va transport vositalarining transport
xavfsizligini ta'minlash, agar qonunda boshqacha qoida nazarda tutilgan bo'lmasa,
transport infratuzilmasi subyektlari, tashuvchilar javobgardir.
Infratuzilma egalari, tashuvchilar, yuk jo'natuvchilar va tashish jarayonining
boshqa ishtirokchilari yo'lovchilarning hayoti va sog'lig'i uchun xavfsiz sayohat
sharoitlarini ta'minlaydi; tovarlar, bagaj va yuk bagajini tashish xavfsizligi; harakat
xavfsizligi va transportdan foydalanish; ekologik xavfsizlik.
v) xizmat vazifasi transport xavfsizligini ta'minlash funktsiyasini ta'minlash
bo'lgan mansabdor shaxslar.
Transport vositalarining xodimlari (ekipajlari) transport vositalarining
transport xavfsizligini ta'minlash uchun xodimlarning transport xavfsizligini

---

---

70
ta'minlash bilan bog'liq xizmat vazifalarini bajarishiga to'sqinlik qilmaydigan

darajada javobgardir.
Trolleybus haydovchisi lavozim yo‘riqnomasiga asosan ushbu xo‘jalik
hududida foydalaniladigan trolleybuslarni harakat jadvaliga va parkda va chiziqda
harakat xavfsizligi qoidalariga rioya qilgan holda boshqarish uchun javobgardir;
chiziqdan chiqishdan oldin va parkga qaytgandan keyin tayyorgarlik ishlari;
liniyada ishlash jarayonida yuzaga kelgan eng oddiy nosozliklarni aniqlash va
bartaraf etish; yo‘lovchilarni minish va tushirish, yuklarni ortish va tushirish
qoidalariga rioya etilishini nazorat qilish; nosozliklarni bartaraf etish uchun
arizalarni ro'yxatdan o'tkazish va topshirish; trolleybus haydovchisining
vazifalarini bajarishga mos kelmaydigan kasalliklarni aniqlash maqsadida
belgilangan tartibda tibbiy ko'rikdan o'tish va hokazo.Transportda ham
jamoatchilik nazorati amalga oshiriladi.
Jamoatchilik nazorati to'g'risidagi qoidalar transport, shu jumladan temir yo'l
transporti sohasidagi qonunosti va mahalliy hujjatlarda ham mavjud.
Portda jamoat nazorati kasaba uyushmasi yoki mehnat jamoasidan saylangan
mehnatni muhofaza qilish davlat komissari shaxsida tashkil etilishi kerak, bu
aniqlangan kamchiliklarni hisobga olishni va xavfsiz va sog'lom mehnat
sharoitlarini yaratish maqsadida ularni bartaraf etish choralarini ko'radi;
profilaktika ishlarini tashkil etish va barcha ishchilar tomonidan mehnat xavfsizligi
va ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalari va normalariga rioya etilishi ustidan
operativ nazoratni takomillashtirish.