O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti transport huquqi asoslari toshkent-2022 kenjayeva barno otabayevna
-bob. Mehnatni huquqiy tartibga solish bo’yicha transport kompleksidagi
Yüklə 493,13 Kb.
|
|
7-bob. Mehnatni huquqiy tartibga solish bo’yicha transport kompleksidagi
munosabatlar 7.1. Transportda mehnat munosabatlarini huquqiy tartibga solish manbalari Jamoatchilik bilan aloqalarning boshqa sohalarida bo'lgani kabi transport faoliyati sohasida ham ko'plab xo'jalik yurituvchi sub'ektlar - tashuvchilar, transport infratuzilmasi egalari, qurilish, loyihalash tashkilotlari, ta'mirlash majmualari va boshqalar o'zaro ta'sir qiladi. Qoidaga ko‘ra, nomlari sanab o‘tilgan sub’ektlarning har birining faoliyat ko‘rsatish xususiyatlarini o‘rganishda biz ularning faoliyatini tartibga soluvchi ma’muriy-huquqiy, fuqarolik, moliyaviy va huquqiy hujjatlarni hisobga olishga katta e’tibor beramiz. Lekin shuni ham unutmaslik kerakki, transport tashkilotlarining semantik mazmuni, asosi ularning xodimlaridir. Shunga ko'ra, ko'p jihatdan transport kompleksining yuqori sifatli ishlashi mehnat huquqi institutlari tomonidan ta'minlanadi. Mehnat munosabatlari mehnat huquqi sub'ektining o'zagi sifatida tavsiflanadi va bu haqiqatan ham shunday. Ikkita asosiy ko'rsatkich - xodim va ish beruvchi o'rtasidagi mehnat munosabatlari xodimning o'z mehnat funktsiyasini haq evaziga shaxsiy bajarishi bilan bog'liq, ya'ni. ma'lum bir lavozim, mutaxassislik yoki malakada ishlash. Shu bilan birga, xodim ichki mehnat tartibi qoidalariga rioya qilish majburiyatini oladi, ya'ni. tashkilotning muayyan ichki qoidalari va ish beruvchi xodimga tegishli mehnat sharoitlarini ta'minlash majburiyatini oladi. Mehnat huquqi normalari mehnat huquqining manbalarida mustahkamlangan, ya'ni E. mehnat va ular bilan bevosita bog'liq bo'lgan boshqa munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan normativ-huquqiy hujjatlar. O’zbekiston mehnat huquqining asosiy manbalari sifatida O’zbekiston Respublikasi tomonidan ratifikatsiya qilingan mehnat sohasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi xalqaro hujjatlarni ham ko'rsatish mumkin, ular orasida Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) konventsiyalari etakchi o'rinni egallaydi. В настоящее время в России действуют, в частно- сти, Конвенция № 29 МОТ « О принудительном и обязательном тру- де» 1930 г., Конвенция № 47 «О 75
№ 52 «О ежегодных опла- чиваемых отпусках» 1936 г., Конвенция № 95 «Об охране заработной платы» 1949 г., Конвенция № 156 «О равном обращении и равных возможностях для трудящихся мужчин и женщин: трудящиеся с се- мейными обязанностями» 1981 г . va boshqalar. Mehnat huquqi normalarini o'z ichiga olgan federal qonunlar orasida O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksi muhim o'rin tutadi, u mehnat qonunchiligining turli institutlarining normalarini o'z ichiga oladi, mehnat qonunchiligining umumiy qoidalarini, xususan, mehnatning maqsadlari, tamoyillari va vazifalarini ta'minlaydi. mehnat shartnomasini tuzish, o'zgartirish va bekor qilish tartibini tartibga soluvchi, ish vaqti va dam olish vaqtini belgilash va belgilash, ish haqi, mehnat intizomi, mehnat munosabatlari va ular bilan bog'liq munosabatlarni huquqiy tartibga solish. Bundan tashqari, mehnat qonunchiligining manbalariga quyi qonun hujjatlari - O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, O’zbekiston Respublikasi Hukumatining farmonlari, qoidalar, ko'rsatmalar, buyruqlar, vazirliklar va federal xizmatlarning ko'rsatmalari kiradi, ular ko'pincha tarmoqlararo munosabatlarga ega. (masalan, xavfsizlik qoidalari) yoki sanoat ahamiyati. Transport majmuasi xodimlarining mehnat munosabatlarini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlar sifatida quyidagilarni ajratib ko'rsatish mumkin: O’zbekiston Temir yo'llari vazirligining 1999 yil 28 oktyabrdagi № 36-sonli buyrug'i. Avtomashina va "O’zbekiston Respublikasi temir yo'llarida maxsus o'ziyurar harakatlanuvchi tarkib" 1999 yil 29 martdagi 6T-sonli Federal temir yo'l transportida majburiy dastlabki, ishga qabul qilish va davriy tibbiy ko'rikdan o'tish tartibi to'g'risidagi nizomni tasdiqlash to'g'risida. "; Ochiq aktsiyadorlik jamiyati filiali xodimlarining mehnatiga haq to'lash to'g'risidagi nizom O’zbekiston temir yo'llari, O’zbekiston temir yo'llari boshqarmasining 2004 yil 15 apreldagi FA-4049-son qarori bilan tasdiqlangan; OAJ buyrug'i "O’zbekiston temir yo'llari" 2014 yil 3 fevraldagi 243r-son "Infratuzilma ob'ektlariga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash bo'yicha guruhlarni tashish 76
bo'yicha yo'riqnomani tasdiqlash to'g'risida"; O’zbekiston Transport vazirligining 2004 yil 20 avgustdagi 15-sonli buyrug'i bilan tasdiqlangan avtomashina haydovchilarining ish vaqti va dam olish vaqtining o'ziga xos xususiyatlari to'g'risidagi nizom, texnik xizmat ko'rsatish bo'yicha mutaxassislarning ish vaqti va dam olish vaqtining o'ziga xos xususiyatlari to'g'risidagi nizom. va O’zbekiston Transport vazirligining 2011 yil 7 iyuldagi 181-son buyrug'i bilan tasdiqlangan fuqaro aviatsiyasida samolyotlarni ta'mirlash; O’zbekiston Transport vazirligining 2004 yil 30 yanvardagi 10-son buyrug'i bilan tasdiqlangan O’zbekiston Respublikasi fuqaro aviatsiyasi havo harakatini amalga oshiruvchi xodimlarning ish vaqti va dam olish vaqtining o'ziga xos xususiyatlari to'g'risidagi nizom; O’zbekiston Transport vazirligining 2004 yil 20 avgustdagi 15-son buyrug'i bilan tasdiqlangan avtomobil haydovchilarining ish vaqti va dam olish vaqtining o'ziga xos xususiyatlari to'g'risidagi nizom; O’zbekiston Transport vazirligining 2005 yil 18 oktyabrdagi 127-son buyrug'i bilan tasdiqlangan tramvay va trolleybus haydovchilarining ish vaqti va dam olish vaqtining o'ziga xos xususiyatlari to'g'risidagi nizom; O’zbekiston Transport vazirligining 2010 yil 16 iyuldagi 154- son buyrug'i bilan tasdiqlangan jamoat temir yo'l transportida majburiy sayohatdan oldin yoki smenadan oldin tibbiy ko'rikdan o'tish tartibi va boshqalar. Bundan tashqari, mehnat qonunchiligining manbalari mahalliy qoidalarni o'z ichiga oladi, ya'ni. tavsiyaviy markazlashtirilgan aktlar asosida ishlab chiqilgan va kasaba uyushma tashkilotining fikrini hisobga olgan holda ish beruvchi tomonidan qabul qilingan aktlar. Mahalliy manbalar, xususan, ichki mehnat qoidalari, mukofotlash qoidalari, shu jumladan yil yakuni bo'yicha ish haqi to'lash, mehnatni muhofaza qilish masalalari bo'yicha kelishuvlar, jamoa shartnomalarining me'yoriy qismini o'z ichiga oladi. Yüklə 493,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|