O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti transport huquqi asoslari toshkent-2022 kenjayeva barno otabayevna
-bob. Tashkiliy-huquqiy asoslar va transport xavfsizligi
Yüklə 493,13 Kb.
|
|
6-bob. Tashkiliy-huquqiy asoslar va transport xavfsizligi
6.1. Transport xavfsizligi sohasida munosabatlar tushunchasi va huquqiy tabiati Xavfsizlik holati davlat, jamiyat va shaxs faoliyatining barcha sohalari uchun zarurdir. Shu sababli, xavfsizlik masalalarini huquqiy tartibga solishga O’zbekiston qonunchiligi tizimida xavfsizlik tushunchasini ta'riflashdan, ushbu sohadagi majburiyat sub'ektlari faoliyatini tartibga solishdan, ularga tegishli vakolatlar berishdan boshlab inson faoliyati va davlatning ayrim sohalarida xavfsizlik turlarini tartibga solishning o'ziga xos xususiyatlariga alohida o'rin beriladi. Xavfsizlik (xavfsizlik holati) xavfsizlik tizimi ishtirokchilarining faoliyati orqali ta'minlanadi. Transport xavfsizligini ta'minlashning vazifalari - transport kompleksining barqaror va xavfsiz ishlashi, transport kompleksi sohasidagi shaxs, jamiyat va davlat manfaatlarini noqonuniy aralashuv harakatlaridan himoya qilishdan iborat. Himoya qilinishi kerak bo'lgan manfaatlarning ko'pligi, shuningdek, salbiy omillar (tahdidlar) xavfsizlik konsepsiyasining miqdoriy tarkibiy qismini oldindan belgilab beradi. Ilmiy adabiyotlarda xavfsizlikning bir qancha turlari ajratiladi: transport xavfsizligi, tibbiy faoliyat xavfsizligi, jazo tizimining iqtisodiy xavfsizligi, elektron tijorat sohasidagi xavfsizlik, axborot xavfsizligi, xaridlar sohasidagi xavfsizlik va boshqalar. Bundan tashqari, ushbu munosabatlarni jamiyatda tartibga solishning shubhasiz ahamiyatini aks ettiruvchi davlat darajasidagi xavfsizlik sohasidagi normativ-huquqiy hujjatlarning o'ziga xos nomini ta'kidlash kerak: O’zbekiston Respublikasining Milliy xavfsizlik strategiyasi, axborot xavfsizligi va boshqalar. Har bir xavfsizlik turi uchun maxsus davlat qonuni mavjud bo'lib, u tartibga solinadigan munosabatlar ishtirokchilarining xavfsiz va barqaror ishlashi uchun old shartlarni yaratadi: 68
transport hodisalari va ularning oqibatlaridan himoyalanish darajasini aks ettiruvchi holati; - transportda aholi xavfsizligi - transportda yo'lovchilar va xodimlarni noqonuniy aralashuv harakatlaridan, shu jumladan terroristik harakatlardan, shuningdek, tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlardan himoya qilish holati. Ushbu turdagi xavfsizliklar mamlakat milliy xavfsizlik tizimining ajralmas qismlari hisoblanadi. Transportda aholi xavfsizligini ta’minlash kompleks dasturiga muvofiq, aholi xavfsizligiga tahdid soladigan asosiy tahdidlar quyidagilardan iborat: a) noqonuniy aralashuv, shu jumladan terroristik harakatlarni sodir etish tahdidi; b) texnogen va tabiiy tahdidlar. Tahdidlarga qarshi kurashishning asosiy usullari quyidagilardan iborat: - noqonuniy aralashuv harakatlarining, shu jumladan terroristik aralashuvlarning oldini olish; - noqonuniy aralashuv harakatlariga, shu jumladan terrorchilikka qarshi kurash; - tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlarning oldini olish; - tabiiy va texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish; - transport infratuzilmasi ob'ektlari va (yoki) transport vositalarining transport xavfsizligini ta'minlash rejalarini ishlab chiqish; - O’zbekiston Respublikasining mulki bo'lgan transport xavfsizligini ta'minlash uchun yagona davlat axborot tizimini yaratish lozim. Bu tizim, xususan, yoʻlovchilar va transport vositalari xodimlari toʻgʻrisidagi shaxsiy maʼlumotlarning avtomatlashtirilgan va markazlashtirilgan maʼlumotlar bazalaridan iborat. Xavfsizlik sohasidagi qonunosti hujjatlari, bir tomondan, davlat qonunlarning qoidalarini batafsil bayon qiladi va ular asosida qabul qilinadi, boshqa tomondan, ba'zi hollarda ular asosiy kontseptual qoidalarni o'z ichiga oladi, masalan, xavfsizlik sohasida. davlat transport tizimining ishlashi, xavfsizligi va boshqalar. |