O‘zbekiston respublikasi

Ishning bajarilishi

Har xil tuzlar eritmalarining reaksiyasi

1-tajriba. To‘rtta probirka olib uning birinchisiga 2 ml distillangan suv, ikkinchisi 2ml K₂CO₃, uchinchsiga Al₂(SO₄)₃ va to‘rtinchisiga 2 ml KNO₃ eritmasidan soling. Xar qaysi probirkaga lakmusning neytral eritmasidan bir necha tomchi qo‘shing yoki bir bo‘lakdan qizil yoki kuk lakmus qog‘ozidan soling. Qaysi probirkada lakmusning ranggi o‘zgaradi? Nima uchun? Tushuntirib bering. Olingan tuzlar gidrolizining ionli va molekulyar tenglamalarini tuzing.
Yozish tartibi:

Probirkalar nomeri	Erigan moddalar formulasi	Lakmus ning ranggi	Reaksiya muxiti	pH 7 dan katta yoki kichik	Tuz gidrolizlan-dimi?

To‘la gidroliz.

2-tajriba: 1-2ml Al₂(SO₄)₃ eritmasiga xuddi shuncha hajm natriy karbonat eritmasidan qo‘shing. Uglerod (IV)-oksid ajralib chiqishini va Al(OH)₃ cho‘kmasining xosil bo‘lishini kuzating. Olingan tuzlarning birgalikda gidrolizlanishini molekulyar va ionli tenglamalarini yozing.

CH₃COONa ning gidroliziga temperaturaning ta’sirii.

3-tajriba. 2 ml CH₃COONa eritmasiga bir tomchi fenoltalein qo‘shing va uni qaynaguncha isiting pushti rang xosil bo‘lishiga e’tibor bering, sovitilganda bu rang yo‘qoladi. CH₃COONa ning gidrolizini ionli va molekulyar tenglamalarini yozimg. Fenolftalein OH^- ionlarini aniqlovchi indikator ekanligini e’tiborga olib kuzatilgan xodisalarni tushuntiring.

ZnCl₂ ning gidrolizlanishida ruxning erishi.

4-tajriba. Probirkaga 3 ml rux xlorid eritmasidan qo‘shing. Reaksiya muxitini lakmus yordamida tekshirib ko‘ring. Eritmaga rux bo‘lakchasini soling va uni qizdiring. Vodorod pufakchalarining ajralib chiqayotganini kuzating.

a) ZnCl₂ ning gidrolizini

b) ruxning gidroliz maxsuloti bilan o‘zaro ta’siri etishidagi ionli va molekulyar tenglamalarini tuzing.

Savollar va topshiriqlar

1. 
   Elektrolit eritmalari nima?
   
2. 
   Kation va anion qanday zarrachalar?
   
3. 
   Dissosiyalanish darajasi nima?
   
4. 
   Gidroliz deb nimaga aytladi?
   

Quyidagi tuzlarning gidrolizlanishi reaksiyasining molekulyar va ionli tenglamalarini yozing: CuSO₄, ZnCl₂, Na₂S, KClO, K₃PO₄