Oʻzbekiston respublikasi



Yüklə 7,97 Mb.
səhifə30/114
tarix11.07.2023
ölçüsü7,97 Mb.
#136387
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   114
Ekosistemalar OMON (2)

Baland tog 'o'tloqlari
Baland tog'larda daraxt chizig'idan yuqorida (dengiz sathidan 3400-4000 metr balandlikda) atirgul o'tlari va mayda butalar ustun bo'lgan ekotizimlar rivojlanadi. Bular orasida quyosh nurlanishining yuqori darajasi va past harorat bilan ajralib turadigan paramos va puna mavjud.
Paramoslar namligi yuqori bo'lgan ekotizimlar, puna esa ancha quruqroq. Paramoslarga xos bo'lgan va Kolumbiya-Venesuela And tog'lari uchun xos bo'lgan tur Espeletiya (Compositae), bu ko'plab o'simlik va buta turlarini birlashtiradi.
Sohil o'tloqlari
Sohil bo'yidagi hududlarda o'tlar, pastki butalar va kichik butalar ustun bo'lgan turli xil ekotizimlar rivojlanadi. Bu erda yashovchi turlar yuqori sho'rlanish va kuchli shamol sharoitlariga moslashgan.
Bunga o'ziga xos misollar saladillo (Sporobolus virginicus) o't va plyajdagi portulak (Sesuvium portulakastrum) aizoaceous.
Mangrov botqog'i
Mangrov - bu sho'rlanish darajasiga moslashgan daraxt turlari ustun bo'lgan quruqlik va dengiz o'rtasidagi o'tish davri ekotizimi. Masalan, qizil mangrov (Rizofora mangalasi) dengiz suviga botgan ildizlari bilan yashashga qodir.
Ushbu ekotizim suv osti o'tloqlari va marjon riflari kabi dengiz ekotizimlari bilan chambarchas bog'liqdir.
Issiq cho'llar
Eng qurg'oqchil hududlarda cho'llar hosil bo'ladi, ular haddan tashqari cheklovchi omil namlikdir. Kunduzgi harorat 50ºS dan oshishi mumkin, kechasi esa nol darajaga yaqin bo'lishi mumkin.
O'simliklar va hayvonot dunyosi juda kam va suv tanqisligi sharoitlariga juda moslashgan. Ushbu ekotizimlarning xarakterli hayvonlari orasida dromedari (Camelus dromedarius) va tuya (Camelus ferus), Afrika va Osiyoda.
- Mo''tadil ekotizimlar
Ignabargli o'rmon
Ushbu o'rmonlar mo''tadil zonaning eng shimoliy kengliklarida yoki tog'li hududlarda rivojlanadi. Ular Coniferae turkumidagi gimnosperm turlarining, ayniqsa, qarag'aylarning ustunligi bilan ajralib turadi (PinusAbies). Shuningdek, sarv va archa daraxtlari (JuniperusCupressus) va sadrlar (Cedrus).
Ba'zi hollarda juda baland daraxtlar Kaliforniyadagi qizil daraxtzorlarda bo'lgani kabi mavjud (Sequoia sempervirens). Ushbu turning balandligi 115 m ga etishi mumkin.
Aralash o'rmon
Ushbu turdagi ekotizim ignabargli o'rmon va keng bargli o'rmon o'rtasida oraliqdir. O'z navbatida, har xil turdagi aralashgan o'rmon ekotizimlari geografik joylashuviga qarab chegaralanadi.
Ikkala ignabargli turni ham (PinusAbiesJuniperus) keng barg sifatida. Ikkinchisi orasida eman bor (Quercus robur), olxa (Fagus sylvatica) va qayin (Betula spp.).
Janubiy yarim sharda aralash o'rmonlarga xos bo'lgan gimnospermlar Araucariaceae va Podocarpaceae oilalariga tegishli. Shimoliy yarim sharda, ular Shimoliy Amerikada, AQSh va Kanadada va Meksikada, shuningdek Evropa va Osiyoda joylashgan.
Bargli o'rmon
Ular eman va holm eman o'rmonlari, shuningdek, mo''tadil zonaga xos bo'lgan alderlar va angiospermlarning boshqa turlari. Ular bahor, yoz, kuz va qish bilan mo''tadil mavsumiy rejimga moslashgan.
Daraxtlarning ustun turkumlari orasida QuercusFagusBetulaKastanea Y Karpin va janubiy yarim sharning bargli o'rmonlarida Quercus Y Nothofagus.

Yüklə 7,97 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   114




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin