O‘zbеkiston rеspublikаsi

A 
A 
C 
E 
B 
A 
S 
D 
Q 
Q
1
 
Q
e
 
Q
2
 
P
e
 
P 
P
min
 
C 
B 
A 

---

251 
Demak, davlat tomonidan minimal narx o‘rnatilganda umumiy to‘liq 
yo‘qotish vujudga keladi va u ikkita 
C
va 
B
uchburchaklar yuzalarining yig‘indisi 
bilan ifodalanadi. 
Endi biz ishlab chiqaruvchilar ortiqchaligini ishlab chiqarish 
e
Q
miqdordan 
1
Q
miqdorga kengaytirilganda qarab chiqamiz. Haqiqatdan ham 
minimal narx muvozanat narxdan yuqori bo‘lganda u ishlab chiqaruvchilarni 
1
Q
miqdorga mahsulot ishlab chiqarishga undaydi. Lekin, ular bozorda faqat 
2
Q
hajmdagi mahsulotni sotishi mumkin xolos. Ular 
2
1
0
Q
Q



miqdordagi 
mahsulotni ishlab chiqarishga ketgan xarajatlarni qoplaydigan daromadni 
olaolmaydi (18.7-rasm). Rasmda ushbu xarajatlar shtrixlangan 
D
trapetsiya yuzi 
bilan ifodalangan. 
 
 
 
 
18.7-rasm. Minimal narx o‘rnatilishi natijasidagi 
yo‘qotishlar grafigi 
Natijada ishlab chiqaruvchilarning ortiqchaligi o‘zgarishi quyidagiga teng: 
.
и/ч.
D
C
A




Demak, ishlab chiqaruvchilar 
Q1
oraliqda mahsulot ishlab 
chiqarsa, umumiy yыqotish yanada ortadi va u (-
B-C-D
) yuzani tashkil qiladi. 
Bunday holda har bir ishlab chiqaruvchi o‘z mahsulotining hammasining 
yuqori narxda sotaman deb o‘ylaydi. Pirovardda davlat tomonidan o‘rnatilgan 
minimal narx siyosati ortiqcha mahsulot ishlab chiqarish uchun ketgan 
xarajatlarni qoalamaganligi sababli, ishlab chiqaruvchilarning foydasini ancha 
qisqartirib yuborish mumkin. Yana bitta misol tariqasida mehnat bozorini 
qaraylik. 
Ma`lum mehnat bozorida ishchi kuchi bahosi bu ish haqi. Davlat 
tomonidan minimal ish xaqi (
min
W
) belgilandi deylik. 10.8-rasmda taklif chizig‘i 
ishchi kuchi taklifini, talab chizig‘i - ishchi kuchiga talabni ifodalaydi. Davlat 
tomonidan o‘rnatilgan minimal ish haqi 
min
W
mehnat resurslari bozoridagi 
muvozanat ish haqi 
e
W
dan katta, ya’ni 
e
W
W

min
.