16.1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi Monopol hokimiyatga ega bo‘lgan firma ko‘proq mahsulot sotish uchun tovar
narxini tushirishi mumkin. Natijada
P MR
bo‘ladi va ishlab chiqarish hajmi
oshishi bilan
MR kamayib boradi. Demak,
MR va
L MP chiziqlari pastga yotiq
bo‘lgani uchun
L MRP chizig‘i pastga tomon yotiq bo‘ladi. Agar biz monopol
hokimiyatga ega firmaning mehnatni chekli daromadliligini monopol bo‘lmagan
firmaning
mehnatni
chekli
daromadliligi
bilan
solishtirsak
P L L L M L MRP P MP MR MP MRP
, bu yerda
M L MRP - monopol hokimiyatga
ega bo‘lgan firmaning mehnatini chekli daromadliligi;
P L MRP - monopol
hokimiyatga ega bo‘lmagan raqobatlashuvchi firmaning mehnatini chekli
daromadliligi.
Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste’mol bozorida monopol
hokimiyatga ega bo‘lgan firma, monopol hokimiyatga ega bo‘lmagan firmaga
nisbatan kamroq ishchi yollaydi.
Mehnatni chekli daromadliligi
L MRP dan ishchilarni yollashda foydalanish
mumkin. Agar firma o‘z foydasini maksimallashtiradigan bo‘lsa, u ishchilarni
yollashni mehnatni chekli daromadliligi ish haqiga teng bo‘lgunga qadar davom
ettiradi:
W MRP L
(3).
Bu yerda:
W - ish haqi.
Agar
W MRP L
bo‘lsa, firma qo‘shimcha ishchi kuchini yollab, o‘z foydasini
oshirishi mumkin. Ushbu shart 16.2-rasmda ifodalangan.
Mehnatga bo‘lgan talab
,
L D L MRP chizig‘i bilan ustma-ust tushadi.
L D talab
chizig‘iga ko‘ra, mehnat narxi pasaygan sari unga bo‘lgan talab ham ortib boradi va
aksincha.