x88/x86 mirkoprotsessorlar guruhi Birinchi mirkoprotsessor i4004 – 1971 yilda Intel (INTegrated Electronics) korxonasi tomonidan ishlab chikarilgan. Aytib utish joizki ushbu mirkoprotsessorlaning maksimal ishlash tezligi bor yugi 750 KGts ni tashkil kilgan. Intel firmaisning sotuvga chikarilgan keyin avlodi i8080 mirkoprotsessori bulgan.
i8088
i8088 mirkoprotsessorlari 1979 yilda Intel korxonasi tomonidan rejalashtirilgan edi. 1981 yilda esa IBM firmasi ushbu mirkoprotsessorlarni uzining birinchi shaxsiy kompyuterlar avlodi uchun kullagan. YAngi chip urtacha 29000 tranzistorlarni uz ichiga kamrab olgan.
Test savollari
1. Pentium PRO mikroprotsessori plata-kartridj kurinishida ishlangan. Unda nechta tranzistor bor? a) 1 mln
b) 3,7 mln
c) 4,5 mln
d) *5,5 mln
2. Ikkinchi darajali kesh-xotira kaerda joylashgan? a) *Bosh platada
b) Microprotsessor ichida
c) Tashki xotirada
d) Akustik tizim ichida
Reja 1. DEQQ yacheykalaridan boshqaruvchi signallarni (impulslarni) o’qish
2. Mikroprotsessorli xotira
3. Asosiy xotiraning fizik strukturasi
4. Diskda ma’lumotni adreslash
Mikroprotsessorning tuzilishini biz asosan birinchi mavzuda ko’rib o’tilgan bo’lsa-da, ayrim qurilmalari ishi bilan kengroq tanishamiz.
Buyruqlar registri — eslab qoluvchi registr bo’lib, unda buyruq kodi: bajariladigan amal kodi (BAK) va amalda qatnashuvchi operandlar adreslari saqlanadi. Buyruqlar registri MP ning interfeysli qismida, buyruqlar registrlari blokida joylashgan.
Amallar deshifratori — mantiqiy blok bo’lib, u buyruqlar registridan kelayotgan amalning kodiga (BAK) mos ravishda unda mavjud bo’lgan chiqishlardan bitgasini tanlaydi.
Mikrodasturlarni doimiy eslab qoluvchi qurilma (DEQQ) o’zining yacheykalarida boshqaruvchi signallarni (impulslarni) saqlaydi, ular SHK bloklarida ma’lumotlarni qayta ishlash amallari jarayonini bajarish uchun kerak. Impuls amallar deshifratori tanlagani bo’yicha amallar kodiga mos ravishda mikroprogrammalarni DEQQ, dan boshqaruvchi signallarning kerakli ketma-ketligini o’qiydi.
Adresni shakllantirish uzeli (MP ning interfeysli qismida joylashgan) buyruqlar registridan va MPX registrlaridan keluvchi rekvizitlar bo’yicha xotira yacheykasining (registrining) to’liq adresini hisoblovchi qurilmadir.
Ma’lumotlarning, adreslarning va ko’rsatmalarning kodli shinalari — mikroprotsessor ichki interfeysli shinasining qismi.
Umumiy holatda BQ, quyidagi asosiy jarayonlarni bajarish uchun boshqaruvchi signallarni shakllantiradi:
• MPX ning buyruqlar adresining registr-hisoblagichidan dasturning navbatdagi buyrug’i saqlanayotgan TEQQ, yacheykasining adresini tanlab olish;
• TEQQ yacheykalaridan navbatdagi buyruqlar kodini tanlab olish va o’qilgan buyruqni buyruqlar registriga qabul qilish;
• amallar kodini va tanlangan buyruqlar belgilarining nimaligini aytib berish (shifrini ochish);
