O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi namangan viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi

Yordamchi qurollar (ASBOBLAR) TUGMALARI SATRI - oynaning uchinchi satri bulib bu satrda yordamchi kurollar (asboblar) tugmalari joylashgan, ular yordamida dasturning xar xil asosiy va kup ishlatiladigan buyruklarni tezkor bajarishimiz mumkin.

Ish soxasi - oynaning asosiy kismi bulib uning ichida dastur bajariladi va ma’lumotlar kursatiladi.

Ma’lumotlar satri - oynaning eng pastki satri. Bu satrda xar xil kushimcha ma’lumotlar kursatiladi

Oyna Chyegaralari - oynaning turt tomonida joylashgan kalinchizikli soxalar. Ularni sichkoncha yordamida bosib turib siljitsak natijada oynani xajmini uzgaradi (chuziladi, kattalashadi yoki kichkinalashadi).

Ko‘rib chiqish chizg‘ichlari - oynaning ung va pastki kismlarda joylashgan soxalar. Ular yordamida oyna ichidagi ma’lumotlarni tulik kurib chikish mumkin., buning uchun shu soxalardagi ustki yoki pastki,chap yoki ung tomondagi strelkalarni bosish kerak yoki shu soxalarda joylashgan turtburchak kursatkichni kuzgaltirish kerak.
Oynaning nom satrida joylashgan asosiy uchta tugmasi yordamida biz shu oynaninng umumiy kurinishini uzgartirishimiz mumkin. Oyna 3 xil kurinishda bulishi mumkin: kattalashtirilgan, normallashtirilgan va kichkinalashtirilgan. Tugmalar esa 4 xil kurinishida bulishi mumkin.
1 - Kichiklashtirish (Svernut) - Oynaga mos tugma vazifalar satrida koldirib, ekrandan olib tashlash. Shu tugmaga bosganimizda oyna yana uzining oldingi xolatga utadi.

2 a - Kattalashtirish (Razvernut) - Oynani butun ekran xajmdagi xolatga utkazish.

2 b - Normallashtirish (Normalizovat) - Oynani urtacha xajmdagi xolatga utkazish

3 - Berkitish (Zakrыt) - Oynani berkitish, vazifalar satri va ekrandan olib tashlash.
Windows da matn kiritishdan tashkari kolgan amallarni barchasini sichkoncha yordamida bajarishimiz mumkin. Sichoncha yordamida bajariladigan xarakatlar:
Bittali bosish yoki tanlash - sichkonchaning chap tugmasini bir marta bosib kuyvorish
Ikkitali bosish yoki ochish - sichkonchani chap tugmasini ikki marta tez ravishda bosib kuyvorish.
Kontekst (yordamchi) menyusini chikarish - sichkonchani ung tugmasini bir marta bosib kuyvorish.
Kuchirib olish yoki siljitish - sichkonchani chap tugmasini bosib kuyvormasdan joyidan kuzgaltirish.
Yordamchi kurollar tugmalaridan tashkari Windows ning sichkoncha bilan ishlash uchun mujallangan uzinig oyna mulokot elementlari xam mavjud.
Oynalarning mulokot elementlari:

	- Xamma uzgartirilashni saklab oynani berkitish tugmasi.
	- Xamma uzgartirishlarni bekor kilib oynani berkitish tugmalari.
		- Xamma uzgarishlarni saklab oynani berkitmaslik tugmasi.
		- Oynani berkitish tugmasi
		- Berk ro’yxat. Ung tomondagi strelkachani sichkoncha yordamida bosganimizda shu ruyxat soxasi ochiladi. Agar ruyxat ochilgan soxaga sigmasa, u xolda uni tuliq ko’rib chiqish uchun o’ng tomondagi kurib chikish kursatkichlardan foydalanamiz.

	- Ochik ruyxat. Agar ruyxat soxaga sigmagan bulsa, u xolda uni tulik kurib chikish uchun ung tomondagi kurib chikish kursatkichlardan foydalanamiz.
	- Bayrokchalar. Yumalok bayrokchalar yordamida bir vakt uzida fakat bittasini tanlashimiz mumkin bulsa, turtburchak bayrokchalar yordamida esa bir vakt ichida bir nechtasini xam tanlashimiz mumkin.
	- Kiritish soxasi. Bu soxaga ma’lumotlarni kiritish uchun sichkonchaning chap tugmasi bilan shu soxaga bir marta bosamiz.
	- Schetchik. Bu soxadagi ma’lumotlarni uzgartirish uchun schetchik chap tomondagi yukoridagi yoki pasdagi strelkachalarni sichkonchaning chap tugmasi bilan bosamiz.
	- Begunok. Bu element yordamida biz xar xil kurilmalar xususiyatlarini uzgartirishimiz mumkin. Buning uchun sichkonchani chap tugmasi yordamida urtadagi kursatkichni bosib siljitamiz.