O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi o‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

6-7 yoshli bolaning muloqoti. 
Bu yoshdagi muloqot vaziyatli-shaxsiy, ya’ni, berilgan 
konkret vaqtdagi vaziyatni emas, balki “nima bo‘ldi” yoki “nima bo‘ladi” tarzidagi vaziyatni aks 
ettiruvchi sifatida bo‘ladi. Muloqotning asosiy mazmuni kishilar dunyosi, xulq-ator qoidalari, 
tabiiy hodisalardan iborat bo‘ladi. Kattalar dunyo tabiatini ochuvchi ijtimoiy me’yorlar, ijtimoiy 
kontaktlar va odamlar orasidagi qoidalarning tashuvchisi bo‘lib sanaladi. muloqot jarayonidagi 
yetakchi ehtiyoj – o‘zaro tushunish, his-tuyg‘ularni his qilish ehtiyojidir. Bola kattalar bilan 
o‘zining ham ijobiy, ham salbiy yorqin kechinmalari bilan o‘rtoqlashadi. Ota-onalar hamda 

---

89 
pedagoglaning asosiy vazifasi bolaning emotsiyalarini ularning bola hayoti uchun ahamiyatliligini 
kamaytirmagan holda qabul qilishdan iboratdir. 
Tengdoshlari bilan muloqotda bola yoshining quyidagicha namoyon bo‘lishi ifodalanadi: 

muloqot tashabbusini boshlash; 

birinchi yaqinlik; 

biri-biriga, tan olinishga va hurmatga ehtiyoj; 

musobaqalashuv tarzidagi taqlid qilish; 

sherikka nisbatan yuqori sezuvchanlik (ranjish, qarshilik, janjal); 

guruhda bolalarning tutgan o‘rni bo‘yicha farqlanishi paydo bo‘ladi. 
7 yoshlarga kelib bolada maktabgacha bo‘lgan yosh davri tugaydi. Bu davrdagi asosiy 
ko‘nikmalar bo‘ilb quyidagilar sanaladi: 

bola tomonidan odam turmush madaniyati predmetlari va narsalari dunyosining 
o‘zlashtirilishi; 

boshqa kishilar bilan pozitiv muloqot qila olish qobiliyati; 

“maktab o‘quvchisi ichki hissiyoti”ning shakllanishi, ya’ni, ongli ravishda, u nima qilish 
kerakligi va kattalar undan nimani kutayotganliklarini to‘la tushuna olish bilan bolaning 
maktabga borish istagining paydo bo‘lishi. 
Maktabgacha yoshda davomida bolalar narsalar dunyosini kishilik madaniyatining 
predmetlari sifatida o‘zlashtiradilar; boshqa kishilar bilan pozitiv muloqot qilishni o‘rganadilar; 
ularda jinsiy identifikatsiyalanish rivojlanadi, maktab o‘quvchisi pozitsiyasi shakllanadi. 
Maktabgacha bo‘lgan yosh oxiriga kelib bola endilikda bilishga doir va shaxsiy 
rivojlanishning yuqori darajasiga ega bo‘lib, bu unga maktabda keyinchalik muvaffaqiyatli 
o‘qishga imkon beradi.