O’zbekiston Respublikasi Xalq

Quyida DTS ning har bir qismi alohida q
о‘rib chiqiladi
. 
Yuqorida qayd etilganidek, 
О‘MKHT muassasalarida biologiyani о‘qitishda 
davlat ta’lim standartlarining asosiy qismini quyidagi tushunchalar, k
о‘nikma va 
malakalar tashkil etadi. 
Mustahkamlash uchun savollar: 
1.Akademik litseylarda biologiyani 
о‘qitishda nimalarga e’tiborni qaratish zarur? 
2.Kasb-hunar kollejlarida biologiyani 
о‘qitishning о‘ziga xos xususiyatlarini 
aniqlang? 
3.Biologik ta’lim mazmunining tarkibiy qismlarining 
о‘ziga xos xususiyatlarini 
aniqlang? 
4.Biologiyadan davlat ta’lim standartlarining tarkibiy qismlarini aniqlang? 
5.Biologik ta’limning kasbiy y
о‘naltirilganlik masalalarini о‘rganing? 
194 

---

28-§ BIOLOGIK TUSHUNCHALARINI SHAKILLANTIRISH 
Biologiya 
о‘quv fanida shakllantiriladigan tushunchalarni uch guruhga 
ajratish mumkin 
Umumbiologik tushunchalar. 
Gnoseologik tushunchalar 
Kasbga y
о‘naltiruvchi tushunchalar. 
I. Umumbiologik tushunchalar 
о‘z navbatida quyidagi uchta yо‘nalishga 
ajratiladi: 
Organizm biologik sistema. 
Ekologik sistemalar. 
Organik olam evolyusiyasi. 
14-jadval 
Organizm biologik
sistema 
Ekologik sistemalar 
Organik olam
evolyusiyasi 
Genetik injeneriya, 
hujayra 
injeneriyasi, 
irsiyatning 
mod-diy 
asoslari, shtamm, klon, 
transformatsiya, 
transduksiya, 
kо‘chib 
yuruvchi 
genetik 
elementlar, 
regulyator 
genlar, transmissibl va 
avtonom 
plazmidlar, 
rekombinat 
DNK, 
genlarni klonlash, vektor 
konstruksiya, 
restriktazalar, 
transgen 
о‘simliklar, gibridomalar, 
Tashqi 
muxitning 
abiotik, 
biotik 
va 
antropogenez omil-lari. 
Biotsenoz, biogeotsenoz 
oziq zanjiri, produsentlar, 
konsumentlar, 
redusentlar.Biotsenozda 
modda 
va 
energiya 
almashinuvi. Agrotsenoz. 
Antropoekologiya, 
adaptiv 
tip 
turlari. 
Biosfera, 
biomassa. 
Biosferada moddalarning 
davriy 
aylanishi 
va 
energiya 
о‘zgarishi. 
Organizmlarning 
moslashgan-ligi Sun’iy 
tanlash,yashash 
uchun 
kurash 
xillari, 
Tabiiy 
tanlanish. 
Mutatsiyalar, 
rekombinativ 
о‘zgaruvchanlik, 
mikroevolyusiya 
va 
makroevol-siY.Tur, kenja 
tur, 
populyatsiya, 
tur 
kriteriylari, strukturasi, tur 
hosil b
о‘lishi. 
Evolyusiya dalillari, 
organik 
olamning 
rivojlanishi, 
195 

---

poliklonal va monoklonal 
antitanalar, yuqumli va 
irsiy kasallik-larning gen 
injenerligi 
tashxisi 
biotexnologiyasi, 
gen 
daktiloskopiyasi, “yangi” 
organlar 
yaratish 
texnologiya-si.
Biogen migratsiya 
Biosfera va uning 
rivojlanish 
bosqichlari. 
Biogenez, 
noogenez, 
noosfera. 
Evolyusiya omillari, 
y
о‘na-lishlari, molekulyar 
asoslari, 
boshqarish, 
natijasi. Yerda xayotning
paydo 
bо‘lishi 
va 
rivojlanishi. 
Antropogenez.