Mustahkamlash uchun savollar: 1.Biologiya xonasini tashkil etishda nimalarga e’tibor berish kerak?
2.Biologiya xonasiga qо‘yilgan asosiy talablar.
161 3.Biologiya о‘quv xonasi qanday jihozlar bilan jihozlanadi?
4.Laboratoriya xonasida qanday kо‘rgazmali qurolllar saqlanadi?
23-§ TIRIK TABIAT BURCHAGI. Tirik tabiat burchagining tarbiyaviy ahamiyati. Biologiya о‘qitishning
moddiy bazasini asosiy qismini tirik tt burchagi tashkil etadi. Tirik tt burchagi –
faqat о‘simlik va hayvonlarni saqlash ular ustida tajribalar qо‘yish, sinfdan
tashqari ishlarni bajarish joyi hamdir. Unda о‘quvchilarning biologiyaga bо‘lgan
qiziqishlari, bilim doirasini kengaytirish uchun boy imkoniyatlar bor.
Tirik tabiat burchagi dastlab, о‘quvchilar kuchi bilan biologiya kabinetida,
sinf derazalarida tashkil etiladi. O’quvchilar uylaridan xona о‘simliklari yoki
ularning qalamchalari, ekskursiyalardan – hayvonlar va yovvoyi о‘simliklarni olib
keladilar. Natijada tirik tabiat burchagi juda tezlik bilan kengaya boradi va maxsus
xona talab etadi. Uni tashkil etish, tirik organizmlarni saqlash va joylashtirish
biologik talablarga tо‘la mos bо‘lishi kerak. ¡simlik va hayvonlar biotsenozlar
bо‘yicha guruhlar ajratiladi. Akvariumlarda baliqlar, molyuskalar, triton va suv
muhitiga moslashgan о‘simliklar, terrariumlarda nam joyda о‘sadigan о‘simliklar
(qirqquloq, qirqbо‘g‘in,yо‘sin) va baqa kaltakesaklar, qafaslarda turli hayvonlar va
о‘simlik shoxlari bо‘ladi.
Burchakdagi о‘simlik va hayvonlarni sistemali qulay va chiroyli qilib
joylashtirish muhimdir. Saqlanayotgan tirik organizmlar agro va zootexnika
qoidalariga rioya qilgan holda saqlash zarur. Har-bir obekt oldida etiketka va
pasporti bо‘lsin bu ular bilan yaxshi tanishishga imkon beradi.
Tirik tabiat burchagida о‘simlik va hayvonlarni parvarishlash bо‘yicha
mehnat madaniyati tarbiyalanadi; maktab boyligini ehtiyotkorlik munosabati
tarbiyalanadi. Estetik tarbiya uchun ham katta imkoniyatlar bor: о‘simlik
akvariumlarni, qafaslarni qanday chiroyli qilib, о‘zaro bog‘liqlikda joylashtirishga
о‘rgatadi.
162 Shunday qilib, tirik tabiat burchagi – faqat о‘quv joyi emas, balki kо‘p qirrali
tarbiyaviy ishlar joyi hamdir.
