O‘zbekiston respublikasida siyosiy partiyalar faoliyatini rivojlantirishning ba’zi masalalari

Academic Research in Educational Sciences 
Volume 3 | Issue 9 | 2022 
ISSN: 2181-1385 
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 
 
 
 
 
 
198
 
September, 2022 
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
“Partiya” so„zi lotincha “part” so„zidan kelib chiqqan bo„lib, “ish”, “qism” 
degan ma‟nolarni anglatadi. Siyosiy partiya – fuqarolarning eng faol, mushtarak 
mafkura asosida bog„langan, davlat hokimiyatini qo„lga kiritish, uni saqlab qolish va 
amalga oshirishga intiluvchi qismi, ixtiyoriy ittifoqi.
Siyosiy partiya – bu jamiyatdagi ma‟lum bir guruhlar, toifalar, qatlamlarning 
qiziqishlarini aks ettiradigan hamda davlat hokimiyatini tashkil etish va davlat 
ishlarida qatnashish orqali ularni amalga oshirishni o„z oldiga maqsad qilib 
qo„yadigan kishilar birligini ifodalaydi. Boshqacha aytganda, siyosiy partiyalar 
mamlakatdagi muayyan aholining yoki guruhlarning manfaatlarini, maqsadlarini va 
intilishlarini ifodalaydigan hamda qonuniy vositalar yordamida ularni davlat siyosti 
darajasiga ko„tara oladigan jamiyatdagi yagona kuch hisoblanadi. Aynan mana shu 
jihati, ya‟niy siyosiy hayotdagi bevosita ishtiroki bilan o‟z manfaatlarini ifodalashi 
orqali siyosiy partiyalar boshqa jamoat tashkilotlaridan farqlanadi. 
Siyosiy partiyalar zamonaviy demokratik jamiyatlar siyosiy tizimining muhim 
ajralmas qismidir. Davlat va huquq nazariyasidan bizga ma‟lumki, siyosiy tizim – bu 
xalq irodasiga muvofiq davlatda siyosiy hokimiyatni amalga oshirishga xizmat 
qiluvchi siyosiy institutlar, siyosiy normalar, prinsplar, jarayonlarning o‟zaro 
aloqadorligi va mushtarak yig‟indisi. Ramziy ma‟noda aytganda, siyosiy tizim davlat 
hokimiyatini amalga oshiruvchi siyosiy muassasalar yoki tashkilotlarning 
harakatlanish 
maydonidir, 
ushbu 
siyosiy 
maydonning 
barqarorligini 
mustahkamlovchi siyosiy poydevor – siyosiy partiyalardir. Zero, siyosiy partiyalar 
hokimiyat konstitutsiyaviy-huquqiy tuzilishining barcha bo„g„inlariga singib ketgan 
holda nafaqat uni shakllantirishda, balki faoliyat yuritishida ham hal qiluvchi rol 
o„ynaydilar.
Jamiyatda turli xil patriyalarning mavjud bo„lishi natijasida siyosiy fikr , 
qarashlarning xilma-xilligi vujudga keladi. “Plyuralizm, ya‟ni fikrlar xilma-xilligi va 
qarashlarning rang-barangligi ma‟rifiy jamiyatga xos bo„lib, muayyan haqiqatni 
turlicha izohlash, tushunish va talqin etish tamoyiliga asoslanadi”. 
Siyosiy partiyalarning o„ziga xos xususiyatlari qonuniy raqobat olib borilishi 
sharoitida ijobiy natijalarga olib keladi hamda davlat, jamiyat rivoji uchun o„z 
hissasini qo„shadi. Bugungi kunda, aynan shu sababli, demokratik jarayonlarni 
chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirishda mamlakatdagi siyosiy 
raqobatni rivojlantirish asosiy maqsad, yo„nalish sifatida namoyon bo„lmoqda.