O’zbekiston respublikasioliyva o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti

 
2 – chizma
. Xususiy kapitalni tasniflashning tarkibiy tizimi 
Ushbu chizmaga ko’ra, xususiy kapitalni tasniflashning yuqori 
bo'g'inida uning moddiylik belgisi turadi. Ushbu belgisiga ko'ra, korxona va 
tashkilotlarning barcha xususiy kapitalini ikki guruhga, ya'ni moddiy xususiy 
kapital va nomoddiy xususiy kapitalga ajratish mumkin. 
Moddiyligi bo’yicha 
Xizmat muddati bo’yicha 
Faoliyatda ishtirok etish darajasi bo’yicha 
Turgan joyi bo’yicha 
Turi yoki ko’rinishi bo’yicha 
Tashkil topish manbasi bo’yicha 

---

10 
 
Moddiy xususiy kapital
deganda, korxona va tashkilotlarining moddiy 
bo'lgan barcha aktivlari tushuniladi. Korxonalarning barcha moddiy xususiy 
kapitali barcha aktivlaming bir qismi sifatida buxgalteriya balansining 
«AKTIV» qismida joylashadi. Nomoddiy xususiy kapital o'z ifodasini 
nomoddiy aktivlarda topadi. Bu ham buxgalteriya balansining aktiv qismida 
joylashadi 
Xizmat muddati belgisi bo'yicha xususiy kapital
korxona va tashkilotlarda 
qancha muddatda iqtisodiy samara berishi, ya'ni foyda keltirish bilan 
tasniflanadi. Ushbu belgi bo'yicha barcha xususiy kapitalni uzoq muddatli va 
qisqa muddatli xususiy kapitalga ajratish mumkin. Xizmat muddati belgisi 
sifatida buxgalteriya hisobida, odatda, bir yillik muddat qabul qilingan. Ushbu 
muddatga ko'ra bir yildan ko'p xizmat qiladigan xususiy kapital uzoq muddatli,1 
yilgacha amal qiladigan xususiy kapital esa qisqa muddatli xususiy kapital 
hisoblanadi. 
Uzoq muddatli xususiy kapitalga
asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar 
(patent, litsenziya, turli huquqlar, yangi g'oyalar va boshqalar) va bir yildan kam 
bo'lmagan muddatga qo'yilgan qo'yilmalar kiradi. Qisqa muddatli xususiy 
kapitalni adabiyotlarda (shu jumladan, 2004 yil 1 yanvardan qo'llanilib 
kelinayotgan buxgalteriya balansida) «aylanma aktivlar» deb ham ataydilar. 
Ularga ishlab chiqarish zaxiralari, tovar moddiy boyliklar, pul mablag'lari va 
boshqalar kiradi.