O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Foydalanilgan adabiyotlar ro‟yxati 1.Karimov I.A. Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir. – T.: «O‘zbekiston», 2010. – 80 b. 2.Karimov I.A. Jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari. – T.: «O‘zbekiston», 2009. – 56 b. 3.O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning «Mamlakati - mizni modernizasiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish – ustuvor maqsadimizdir» hamda «Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqi- miz farovonligini yanada yuksaltirishdir» nomli ma‘ruzalarini o‘rganish bo‘ - yicha O‘quv -uslubiy majmua. / Tuzuvchilar: B.Yu. Xodiyev, A.Sh. Bekmurodov, U.V. G‘ofurov va boshqalar. – T.: Iqtisodiyot, 2010. – 331 b. 4.«Barkamol avlod yili» davlat dasturi to‘g‘risida: 2010 yil 27 yanvardagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-1271-sonli qarori // Xalq so‘zi gazetasi. – 27.01.2010. 5.Maklakov A.G. Obshaya psixologiya: Uchebnik. – SPb.: Piter, 2010. – 10-25s. 6.Nemov R.S. Obshaya psixologiya. Uchebnik. – SPB.: Piter, 2009. – 13-31 s. 7.Ivanov, P.I. Umumiy psixologiya: Darslik . O‘zROO‘MTV. – T.: O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2008. – 9-12 b. 8.Karimova V.M., Hayitov O.E., Akramova F.A., Lutfullayeva N.X. Psixologiya. Darslik. – T.: TDIU «Talaba», 2007. – 9-29 b. 9.Karimova V.M. Psixologiya. O‘quv qo‘llanma . – T.: A.Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, «O‘zAJBNT» markazi, 2002. – 5-15 b Tayanch ibora va tushunchalar Yangi davr va psixologiya, sinergetik yondashuv, akmeologik yondashuv, psixologiya fanining dolzarbligi, psixikaning zamonaviy va klassik t a‟riflari, psixik jarayonlar, psixologiyaning tarmoqlari, psixologik tarmoqlar klassifikatsiyasi, psixologiya fanining metodlari, kuzatish metodi, so‟rov metodi, psixologik testlar, psixologik eksperiment, modellashtirish 1- o‟quv topshiriq. Bilimni t ekshirish uchun test savollari: № Savollar A B V G 1. Psixikaning namoyon bo‘lish shakllari qanday? Bilish jarayonlari Psixik jarayonlar, psixik holatlar Psixik jarayonlar, psixik holatlar, shaxs xususiyatlari Psixik jarayonlar, psixik xususiyatlar 2. Qaysi javobda shaxs xususiyatlari ketma-ketiligi to‘g‘ri berilgan? Emotsiya, idrok, xayol, nutq, diqqat, xarakter, intellekt, xulq- atvor, ish uslubi Sezgi, tafakkur, temperement, xarakter, qobiliyatlar, iqtidor, intellekt Yo‘nalishlar, temperement, xarakter, qobiliyatlar, iqtidor, intellekt, xulq-atvor, ish uslubi, mas‘uliyat Sezgi, idrok, xotira, tafakkur, xayol, nutq, diqqat 3. Psixologiyaning 2 ta: ijtimoiy- 3 ta; ijtimoiy- 5 ta; ijtimoiy- 4 ta; ijtimoiy- 42 fanlaro aloqasini necha blokka bo‘lish mumkin? gumanitar va iqtisodiyot gumanitar; tabiiy, aniq va texnika; iqtisodiyot gumanitar; tabiiy; aniq; texnika; iqtisodiyot gumanitar; tabiiy; aniq va texnika; iqtisodiyot 4. Umumiy psixologiya psixologiyaning qanday sohasini o‘rganadi? psixologiyaning barcha masalalarining o‘ziga xos jihatlarini o‘rganadigan maxsus sohasi turli yoshdagi odamlarning tug‘ilgandan to umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarayonini, shaxsning shakllanishi va o‘zaro munosabatlari qonuniyatlarini o‘rganadi avtomatlashtirilgan boshqaruv sistemalari operatorning faoliyatini, odam- texnika o‘rtasida funksiyalarni taqsimlash va muvofiqlashtirishning xususiyatlarini o‘rganadi jamiyatda tijorat-ning psixologik sharoitlari, ehti-yojning individual, yoshga oid, jinsga oid xususiyatlari- ni, xaridorga xiz-mat ko‘rsatishning psixologik omilla-rini aniqlaydi, mo- dalar psixologiyasi kabi masalalarini ko‘radi M ustaqil o‟rganish uchun mavzular Barkamol avlod tarbiyasida psixologiyaning tutgan ahamiyati. Psixologiyaning yoshlar ma‘naviyatining shakllanishidagi roli. Inqirozga qarshi choralar davlat dasturida qo‘yilgan vazifalarni amalga oshirishda amaliy psixologiya fanining o‘rni va ahamiyati. Mustaqil ishlash uchun topshiriq R.Krechmer bo‘yicha shaxs tipologiyalariga tavsif yozing: ASTENIK. ATLETIK. PIKNIK. 43 2-MAVZU PSIXOLOGIYADA SHAXS VA JAMIYAT MUAMMOSI (ma‘ruza – 2 soat, amaliy ma shg‘ulot – 2 soat) 2 .1. Ma‟ruzada ta‟ lim texnologiyasi O’quv soati: 4 soat Talabalar soni: O’quv mashg’ulotining shakli Mutaxassis ishtirokidagi ma‘ruza. Ma‘lumotli ko‘rgazmali ma‘ruza Mavzu rejasi 1.Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida. 2. Ijtimoiy normalar sanksiyalar va shaxs 3.Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari. 4. ‘‘Men‘‘ - obrazi va o‘z o‘zini baholash Mashg’ulotning maqsadi : Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur, xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy bilimlar berish, idrok qilish jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini o‟zlashtirish hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha amaliy ko‟nikmalarni shakllantirish. Pedagogik vazifalar: 1. Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida. Fanda insonning aniq maqsadlar va rejalar asosida faoliyat ko‘rsatadigan dunyosi haqida to‘liq tushuncha berish; 2. Shaxsdagi sog‘lom e‘tiqod va mafkuraviy tasavvurlarning shakllanishi. Shaxsning yaxlit dunyoqarashi, fikrlash tarzi, tafakkurid a o‘z aksini topadigan necha xil ta‘sirlar bosqichi rejasini yoritish; 3. Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari Nativizm va Empirizm yo‘nalishlarining tarafdorlarini fikri bir-biri bilan qanday farq qilishi haqida ma‘lmuot berish ; 4. Ijtimoiylashuv jarayonida shaxs hayotiy yo‘nalishining shakllanishi. Zamonaviy adabiyotlarda shaxsga qanday ta‘rif berilgan ligi haqida tushuncha berish; O’quv mashg’ulotining natijalari : 1. ―Shaxs‖ tushunchasi. ―Homo sapiens‖ – ―aqlli zot‖ tushunchalari. Makro bosqichdagi ta‘sirla r. mikro bosqichdagi ta‘sirlar. Nativizm. Empirizm. G.Leybnis, F.Galtonlarning ilmiy tadqiqotlari haqida tushunchaga ega bo‘ladilar ; 2. Mustaqillik g‘oyasining tarkib topish bosqichlari. Milliy istiqlol g‘oyalarini shaxs ongiga singdirish – psixologik muammo sifatida. Mafkuraviy targ‘ibotning psixologik mexanizmlari. Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga ishonish mexanizmi. Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga ishonish mexanizmi to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘ladilar ; 3. Ijtimoiylashuv yoki sosializasiya jarayoni. Ijtimoiy institutlar. Oila-maktab-mahalla shaxs ijtimoiylashuv-ining maskanlari to‘g‘risidagi bilimlarga ega bo‘ladilar ; 4. Shaxs yo‘nalganligining eng muhim tarkibiy qismlari. Mas‘uliyat. Maqsadlar va ideallar. Qiziqishlar va e‘tiqod. Iymon. Dunyoqarash kabi tushunchalarni farqlaydilar. Ta’lim metodlari Ma‘ruza, tezkor - so‘rov, «ekspert so‘rovi» metodi, tahlil , test. ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari. Ta’lim vositalari Ma‘ruza matni, kompyuter texnologiyalari, format qog‘ozlari, markerlar, skotch, ch izmali organayzerlar. Ta’lim shakllari Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash. 44 O’qitish shart -sharoiti Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya Monitoring va baholash Og‘zaki nazorat, savol -javob, reyting tizimi asosida baholash. Ma‟ruzaning texnologik xaritasi Faoliyat bosqichlari Faoliyatning mazmuni O‟qituvchining talabaning I. Kirish bosqichi (10 daqiqa) 1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, o‘qitish natijalarini, mavzuning rejasini e‘lon qiladi. O‘quv mashg‘ulotining o‘tkazilish shakli va tartibini tushuntiradi. 1.2.Taklif etilgan dars metodlarini tanishtiradi. Tinglaydilar. II. Asosiy bosqich (60 daqiqa) 2.1.Nazariya va amaliyotni taqqoslash asosida yangi materialni o‘rganishni tashkil qiladi. Buning uchun shaxs tushunchasi psixodiagnostik tajribaning nazariy asoslari haqida ma‘lumot beradi. (mavzu rejasi asosida). Rasm, jadvallarni namoyish etadi va sharhlaydi (slayd). 2.2.M a‘ruza rejasi bo‘yicha ma‘lumot berishini tashkil qiladi. 2.3. O‘qituvchi mavzuga taalluqli savollar berishni taklif qiladi. 2.4.Ekspert tomonidan mavzuning har bir qismi bo‘yicha bergan javoblarini umumlashtiradi. Tinglaydilar. Savollar beradilar. Fikr almashadilar. III. Yakuniy bosqich (10 daqiqa) 3.1. Talabalar diqqatini mavzunining asosiy tomonlariga qaratgan holda, rejaning dastlabki uchta savoli yuzasidan xulosalar qiladi va yakun yasaydi. 3.2. O‘qituvchi (eskpert) ga minnatdorchilik bildiradi. 3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: mavzuning keyingi savollarini insert texnikasidan foydalangan holda o‘rganib kelish. Eshitadilar. Vazifani yozib oladilar. 1-ilova Tayanch tushuncha va iboralar Shaxs tushunchasi; “Homo sapiens” – “aqlli zot” tushunchalari; makro va mikro bosqichdagi ta‟sirlar; Nativizm; Empirizm; sog‟lom e‟tiqod; mafkuraviy tasavvur; Mustaqillik g‟oyasi; Milliy istiqlol g‟oyasi; shaxs ongiga singdirish; Mafkuraviy targ‟ibot; tevarak -atrof voqyeyliklariga ishonish mexanizmi; ijtimoiylashuv yoki sosializasiya jarayoni; ijtimoiy institutlar; mas‟uliyat; maqsadlar va ideallar; qiziqishlar va e‟tiqod; iymon; dunyoqarash. 45 2-ilova Musiqiy qobiliyatlardagi irsiy xususiyatlar Ota-onalar Bolalar musiqaga moyil musiqaga moyil emas musiqaga moyil 85 % 7 % musiqaga moyil emas 25 % 58 % 3-ilova Mustaqillik g‟oyasini tarkib toptirishning psixologik bosqichlari -ilova Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga ishonish mexanizmi Inson nimalarga ishonadi? Tanish narsalarga Yoqimli hissiyot uyg‟otadiga n voqeya va hodisalarga Ikkilanish va xavotirlik hissini uyg‟otuvchi ma‟lumotlar ga Obro‟li – avtoritetli shaxslarga Maqsad Qat‘iy ishonch Maslak E‘tiqod Xohish-istak 46 5-ilova Mafkuraviy targ‟ibotning psixologik mexanizmlari 6-ilova Shaxs yo‟nalganligining eng muhim tarkibiy qismlari 7-ilova Shaxs iqtisodiy ijtimoiylashuvi jarayoniga ta‟sir qiluvchi omillar guruhining har bir soha doirasidagi ko‟rinishi Shaxs yo‟nalganli gi Mas‘uliyat Maqsadlar va ideallar Qiziqishlar va e‘tiqod Iymon Dunyoqaras h ALOQA VOSITASI – ya‘ni nima orqali ma‘lumotning yetkazilishidag i o‘ziga xosliklar (yuzma-yuz, yozma tarzda, video yoki audivositalar), OAV orqali ma‘lumotlar yetkazilganda ham ―fikrlarning egasi – liderlari‖dan foqdalanishnin g samarasi AUDITORIYA – kimga ma‘lumotning yetkazilayotga nligi masalasi, bu o‘rinda ularning yoshi, o‘y -xayollari, bilim zahirasi, ma‘l umotdan manfaatdorlik darajasi, qayerda, qay holatda va boshqalar albatta inobarga olinadi KOMMUNIKATOR – ya‘ni ma‘lumotni yetkazuvchi shaxsning o‘ziga xosliklari va unga qo‘yiladigan talablar, bu o‘rinda ham voizning, notiqning, mafkurachi- ziyolining inson sifatida auditoriya bilan ishlash mahorati va yoqimtoyligi alohida ahamiyat kasb etadi MA‟LUMOT – ya‘ni ma‘lumotnning ham hissiyotlarga, ham aql- idrokka ta‘sir etish xususiyatlarining muhimligi, fikrlashda qarama- qarshiliklarning yo‘qligi, birlamchi berilgan ma‘lumotning ikkilamchiga nisbatan kuchi sezilarliroq ekanligi 47 2 .2. Amaliy mashg‟ulotda ta‟lim texnologiyasi O’quv soati: 2- soat Talabalar soni: O’quv mashg’ulotining shakli Bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish Mavzu rejasi 1.Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida. 2. Ijtimoiy normalar sanksiyalar va shaxs 3.Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari. 4. ‘‘Men‘‘ - obrazi va o‘z o‘zini baholash 1- amaliy mashg’ulot 1.Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida. 2.Shaxsdagi sog‘lom e‘tiqod va mafkuraviy tasavvurlarning shakllanishi. 3.Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari. 4. Ijtimoiylashuv jarayonida shaxs hayotiy yo‘nalishining shakllanishi. Individual – obyektiv (iqtisodiy) shaxsning iqtisodiy xulqini neyro-fiziologik korrelyasiyalash; shaxsning daromad darajasi shaxs tassarufidagi moddiy va no-moddiy mulki. Jamoaviy – obyektiv (ijtimoiy) individning iqtisodiy va profes-sional faoliyati xarakteri; jamiyatning iqtisodiy tuzilishi; iqtisodiy munosabatlarni tartibga soluvchi me‘yoriy -huquqiy baza. Individual – subyektiv (psixologik) shaxsning bilim, malaka, ko‘nikma -lari; umumiy va maxsus qobiliyatlar; shaxsning iqtisodiy yo‘nalganligi , iqtisodiy anglanganlik, iqtisodiy motiv va tafakkur; qadriyat – motivlar doirasi; o‘ zini- o‘zi baholash; umumiy va maxsus ma‘lumoti . Jamoaviy – subyektiv (madaniy) shaxsning kommunikativ malakasi; shaxsning iqtisodiy tarbiyasi, oilaviy an‘analar asosida mulkka bo‘lgan munosabati; shaxsning iqtisodiy rolini amalga oshirish; mulkchilik munosabatlariga bo‘lgan milliy ustanovkalar va etnik streotiplar. 48 Mashg’ulotning maqsadi : Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur, xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy bilimlar berish, idrok qilish jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini o‟zlashtirish hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha amaliy ko‟nikmalarni shakllantirish. Pedagogik vazifalar: - Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida. Fanda insonning aniq maqsadlar va rejalar asosida faoliyat ko‘rsatadigan dunyosi haqida to‘liq tushuncha berish; - Shaxsdagi sog‘lom e‘tiqod va mafkuraviy tasavvurlarning shakllanishi. Shaxsning yaxlit dunyoqarashi, fikrlash tarzi, tafakkurida o‘z aksini topadigan necha xil ta‘sirlar bosqichi rejasini yoritish; - Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari Nativizm va Empirizm yo‘nalishlarining tarafdorlarini fikri bir-biri bilan qanday farq qilishi haqida ma‘lmuot ber ish; - Ijtimoiylashuv jarayonida shaxs hayotiy yo‘nalishining shakllanishi. Zamonaviy adabiyotlarda shaxsga qanday ta‘rif berilganligi haqida tushuncha berish; O’quv mashg’ulotining natijalari : - ―Shaxs‖ tushunchasi. ―Homo sapiens‖ – ―aqlli zot‖ tushunchalari. Makro bosqichdagi ta‘sirlar. mikro bosqichdagi ta‘sirlar. Nativizm. Empirizm. G.Leybnis, F.Galtonlarning ilmiy tadqiqotlari haqida tushunchaga ega bo‘ladilar ; - Mustaqillik g‘oyasining tarkib topish bosqichlari. Milliy istiqlol g‘oyalarini shaxs ongiga singdirish – psixologik muammo sifatida. Mafkuraviy targ‘ibotning psixologik mexanizmlari. Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga ishonish mexanizmi. Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga ishonish mexanizmi to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘ladilar ; - Ijtimoiylashuv yoki sosializasiya jarayoni. Ijtimoiy institutlar. Oila-maktab-mahalla shaxs ijtimoiylashuv-ining maskanlari to‘g‘risidagi bilimlarga ega bo‘ladilar ; - Shaxs yo‘nalganligining eng muhim tarkibiy qismlari. Mas‘uliyat. Maqsadlar va ideallar. Qiziqishlar va e‘tiqod. Iymon. Dunyoqarash kabi tushunchalarni farqlaydilar. Ta’lim metodlari Aqliy hujum, suhbat, baliq skeleti texnikasi, savol- javob, konvert texnikasi , ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari Ta’lim vositalari Ma‘ruza matni, format qog‘ozlari, markerlar , skotch, o‘quv materiallari, tarqatma materiallar Ta’lim shakllari Jamoaviy, juftliklarda va guruhlarda ishlash. O’qitish shart -sharoiti Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya Monitoring va baholash Nazorat savollari, savol-javob, reyting tizimi asosida baholash. Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|