10
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI
SAQLASH VAZIRLIGI
TOShKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI
IJTIMOIY FANLAR KAFEDRASI
«Tasdiqlayman»
O„quv ishlari bo„yicha prorektor
v/b.f.f.d X.S.Zaynutdinov
_______________________
«___» ________________2014 yil
Farmatsiya, sanoat farmatsiya
va biotexnologiya yo‘nalishlari uchun
PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA fani bo‘yicha
ISHCHI O‘QUV DASTURI
Umumiy o‘quv soati 106 soat
Shu jumladan:
Ma'ruza 36 soat
Amaliy mashg„ulotlar 18 soat
Mustaqil ta'lim soati 52soat
11
Toshkent- 2014 yil
Tuzuvchi:
Katta o„qituvchi N.E.Yusupova
Katta o„qituvchi L.B Sultonova
Taqrizchilar:
TDPU katta o„qituvchisi R.Avezova
Toshkent farmatsevtika institutining Ijtimoiy fanlar kafedrasi katta o„qituvchisi
S.Yuldasheva
Ishchi dastur namunaviy dastur asosida tuzildi va kafedraning 2014 yil
“_____”_________________dagi yig„ilishida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun
tavsiya etildi.
Kafedra mudiri:____________________i.f.n. K.K.Ismailov
Ishchi dastur soha uslubiy kengashida muhokama qilindi va tasdiqlash uchun tavsiya
etildi.
“____” _____________2014 yil _______sonli bayonnomasi.
Soha uslubiy kengash raisi:
12
Ishchi dastur MUKda ko„rib chiqildi va tasdiqlandi.
“____”__________2014 yil _________-sonli bayonnomasi
1. So‘z boshi
Zamonaviy kadrlar oldiga qo„yilatyotgan eng muhim vazifalardan biri malakali
mutaxassislar sifatida o„zligini, o„z qobiliyatlari, individualligi, shaxsiy fazilat hamda
xislatlarini bilgan tarzda atrofidagilar mehnatini oqilona tashkil etish va ijtimoiy
foyidali mehnatning barcha sohalarida iqtidorli kasb sohibi sifatida faoliyat
ko„rsatishdir. Bu o„rinda inson ruhiyati qonuniyatlarini o„rganuvchi psixologiya
fanining o„rni va roli benihoya kattadir. Yosh avlodni yangicha ta'lim standartlari
asosida, jahon talablariga javob beruvchi mutaxassislar qilib tarbiyalash ishi Oliy
o„quv yurtlarida tahsil olayotgan yoshlar uchun maqsadga muvofiqdir. Xar bir shaxs
o„z qobiliyati, iqtidori, layoqati, tafakkuri, diqqati, xarakteri xususiyatlarini bilib, uni
to„g„ri yo„naltira olsa, bu nafaqat shaxsning o„ziga, balki jamiyat uchun ham katta naf
keltiradi. Shunday ekan, xozirgi kunda psixologiya fanining sir-asrorlarini har bir
talaba uchun zarur bo„lgan jixatlarini keng yoritib berishi lozim.
1.1.Psixologiya fanining maqsadi va uning vazifalari
Hozirgi davrda ta'lim va madaniyatni tez va uyg„un rivojlantirish, ijtimoiy
munosabatlarni va siyosiy ustqurmani takomillashtirish, jamiyatning asosiy ishlab
chiqaruvchi kuchi va oliy boyligi bo„lmish insonning o„zini yanada kamol toptirishi
manfatlari yosh avlodlariga ta'lim va tarbiya berishga yangicha, yana ham keng
ko„lamda yondashishni talab qiladi. Psixologiya fanining vazifasi talabalarga voqyelik
va jamiyatdagi voqyea va xodisalarning, jamiyat hayotida umumiy psixologik
hodisalar, holatlar va jarayonlarning mohiyatini tashkil etishga, shaxsning kamolati va
unga ta'sir ko„rsatuvchi omillar, uning individual psixologik xususiyatlari, emotsional
va irodaviy sifatlarini tahlil etishga o„rgatishdan iborat.
13
1.2 Psixologiya fani bo‘yicha talabalarning bilimiga, o‘quviga, ko‘nikmasiga
qo‘yiladigan talablar
Psixologiya fanini o„zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar
doirasida bakalavr:
-umumiy psixologik tushunchalarni, voqyelik va jamiyatdagi voqyea va hodisalarni,
shaxsning o„zida kechadigan ijtiomiy-psixologik jarayonlarni, shaxsni psixologik
tadqiq qilish usullarini bilishi;
-Talaba voqyelikni psixologik mushoxada etish, narsa-xodisalarni ilmiylik va
mantiqiylik asosida o„rganish, ilmiy tafakkur va psixologik tasavvurning uyg„unligini
ta'minlash, mustaqil va zamonaviy fikrlash, kundalik faoliyatida umumiy psixologik
bilimlarni va qoidalarni qo„llay olish ko„nikmalariga ega bo„lishi;
-talaba voqyea-xodisalarni psixologik nuqtai nazardan tahlil va tadqiq qilish, shaxs
motivatsiyasi, emotsional va irodaviy sifatlari, individual psixologik xususiyatlari,
shaxs va jamiyat orasidagi munosabatning psixologik qonuniyatlarini aniqlash
malakalariga ega bo„lish kerak.
1.3 Psixologiya fanining o‘quv rejasidagi boshqa fanlar bilan o‘zaro
bog‘liqligi va uslubiy jihatidan ketma-ketligi.
Umumiy psixologiya, bir tomondan, o„ziga xos ravishda psixologiya faniga
kirish vazifasini bajarsa, ikkinchi tomondan talabalarni avvalo shaxs psixologiyasi,
uning faoliyati va jamoadagi munosabati haqida, uni o„rganish metodlari to„g„risida,
asosiy psixik jarayonlarning qonuniyatlari haqida tegishli bilimlardan xabardor etgan
holda ularni professional ishga nazariy va amaliy jixatdan tayyorlashdan iborat aniq
vazifani o„z zimmasiga oladi. “Psixologiya” o„quv rejasida rejalashtirilgan falsafa,
pedagogika va tabiiy fanlar bilan aloqada o„rganilib, bu fanlardan yetarli bilim va
ko„nikmalarga ega bo„lishni talab etadi.
14
2.Fanning mazmuni
Ma'ruza № 1
Mavzu : Psixologiya fanining predmeti, maqsadi va vazifalari
Hozirgi zamon psixologiya fanining predmeti va uning ijtimoiy tabiati.
Mustaqillik va bozor munosabatlariga o„tish sharoitida psixologiya fanining roli va
ahamiyati. Psixologiyaning predmeti konkret shaxs, uning jamiyatdagi xulq – atvori va
turli faoliyatlarning o„ziga xos tomoni ekanligi. Ijtimoiy taraqqiyot va psixologiyaning
xulqni to„g„ri tashkil etish, yoshlarda pozitiv tafakkurni shakllantirishga oid
qonuniyatlari haqida.
Psixologiyaning asosiy metodlari. Kuzatish va suhbat metodlari va ularning
imkoniyatlari. Psixologik ekspe-riment va testlar, ularning turlari, ahamiyati.
Psixologik modellashtirish amaliy psixologiyaning tadqiqot vositasi ekanligi.
Psixologiyaning tadbiqiy va amaliy sohalari. Sanoat psixologiyasi va boshqaruv
psixologiyasi. Shaxsni ijtimoiy guruhlarda o„rganishning ahamiyati. Oila va nikoh
borasidagi tadbiqiy ishlar. Maktabga va ijtimoiy sohaga psixologik yordamning
yo„nalishlari.
Psixodiagnostika va psixokorreksiya haqida tushuncha. Shaxs xulqni maqsadi
tuzatish – psixokorreksiya ekanligi(5 soat)
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 2.1, 2.6, 2.9, 2.10
Ma'ruza № 2
Mavzu: Psixologiyada shaxs va jamiyat muammosi. Shaxsga ta'sir etuvchi
psixologik omillar. Shaxs dunyoqarashi va ma'naviyatini o‘zgartiruvchi omillar.
Shaxsning siyosiy, iqtisoiy, mafkuraviy, ma'naviy qiyofasi va uning shakllanish
shartlari. Shaxsdagi tug„ma – biologik xususiyatlar va ularning sotsial muhitga bog„liq
sifatlar bilan bog„liqligi. Shaxsning jamiyatdagi turli sotsial institutlar bilan bog„liqligi.
Shaxsning jamiyatdagi statusi va shaxsdagi ijtimoiy tasavvurlarga bog„liqligi.
Jamiyatdagi ijtimiy – iqtisodiy vaziyat va shaxs. Shaxs va ong. O„z – o„zini anglash,
o„z – o„zini boshqarish va tarbiyalashning omili sifatida.
Shaxsga ta'sir etuvchi psixologik omillar. Shaxs dunyoqarashi va ma'naviyatini
o‘zgartiruvchi omillar(5 soat).
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 2.1, 2.6
15
Ma'ruza № 3
Mavzu: Shaxs faolligi. Faoliyat turlari, motivatsiyasi va ularni boshqarish.
Ijtimoiy xulq motivatsiyasi. Anglangan va anglanmagan motivlar.
Faollik, faoliyat haqida umumiy tushuncha. Tashqi va ichki faoliyat, ularning
o„zaro bog„liqligi. Inson faoliyatining o„ziga xosligi va shaxs xususiyatlari bilan
bog„liqligi. Ijtimoiy faoliyatning jamiyat iqtisodiyoti o„sishidagi o„rni va sifatlari.
Inson faoliyati turlari: mehnat, o„qish va o„yin faoliyatlari shaxs taraqqiyotidagi
yetakchi faoliyatlar sifatida. Bolalar va kattalar o„yin faoliyatlarining o„ziga xosligi va
umumiy jihatlari. Ijtimoiy faoliyatga tayyorlashda o„qish va o„yin faoliyatlari
unsurlarining o„rni. Faoliyat motivlari haqida tushuncha. Shaxs va uning motivatsiyasi.
Motivlarning
anglanganlik
darajasi:
anglangan
va
anglanmagan
motivlar.
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 2.1, 2.5, 2.7
Ma'ruza № 4
Mavzu : Shaxsning borliqni bilish jarayonlari. Diqqat, sezgi, idrok. Bilish
mezonlari va uning adekvatligi.
Shaxs va uning tashqi olamni bilish imkoniyatlari. Bilish qobiliyatining kasbiy
faoliyatga aloqadorligi, bilish jarayonlari tasnifi: diqqat va uning turlari. Sezgi, uning
turlari, vazifalari va xususiyatlari. Adaptatsiya xodisasi. Idrok va idrok adekvatligini
ta'minlovchi psixologik qonuniyatlar. Bilish jarayonlarini boshqarish usullari. Ta'lim
va tarbiya jarayonida bilish qobiliyatlarini takomil-lashtirishning psixologik
tamoyillari va shartlari. Bilish mezonlari va uning adekvatligi(5 soat).
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 2.1, 2.6.2,4
Ma'ruza № 5
Mavzu : Xotira, xayol, tafakkur va mustaqil fikrlash shart – sharoitlari
Xotira va shaxs tajribasining boyligi, esda yaxshi olib qolish qonunlari; xotirani
o„stirish va tarbiyalash. Materialni yaxshi esda saqlab qolishdagi individual farqlar.
Hayol va uning turlari. Tafakkurning shaxs va undagi ijtimoiy munosabatlar tizimiga
bog„liqligi. Yoshlarda mustaqil fikrlash qobiiyatini o„stirish va erkin fikrlashni
tarbiyalash tamoyillari. Tafakkur operatsiyalari, shakllari va ularning ijodiy va
mantiqiy fikrga aloqasi. Fikr va fikrlash operatsiyalari. Ijodiy va mantiqiy fikrlash
yo„llari.
Nostandart va erkin fikrlash mashqlariga o‘rgatish texnologiyalari (5 soat).
16
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.7, 1.9, 2.1, 2.6, 2.8
Ma'ruza № 6
Mavzu: Shaxsning individual xususiyatlari va ularani
diagnostika qilish
Shaxsning iqtidori va qobiliyatlarini diagnostika qilish muammosi. Qobiliyatlardagi
orttirilgan va tug„ma xususiyatlar. Qobiliyatlarning psixologik strukturasi va ularning
shaxs xarakteri va temperament xususiyatlariga bog„liqligi. Yoshlardagi qiziqishlarni
diagnostika qilish yo„llari. Temperament va xarakterning o„zaro bog„liqligi,
shakllanishi va namoyon bo„lishi. Xarakter va shaxs.
Adabiyotlar:1.2, 1.4.,1.6, 1.7, 1.9, 2.1, 2.6
Ma'ruza №7
Mavzu:Shaxs taraqqiyotining yoshga bog‘liq xususiyatlari
1.Shaxs taraqqietidagi ijtimoiy va genotipik omillar.
2. Shaxs taraqqietini davrlarga bo„lish.
3. Bolalik –ilk yeshlik davri.
4. O„smirlik va o„spirinlik davrlarida shaxs ijtimoiylashuvining o„ziga xos
xususiyatlari
.
Adabiyotlar
;
1,1.1.3,1.4,1.5, 2.1,2.3,2.4,2.6.
Ma'ruza № 8
Mavzu: Shaxs insoniy munosabatlar tizimida. Psixologiyada ijtimoiy ta'sir
masalasi. Samarali ta'sir sirlari
Insoniy munosabtalar tizimi – shaxs dunyoqarashini shakllantiruvchi birlamchi omil.
Shaxslararo insoniy munosabatlarning va sharqona muomalaning shaxs taraqqiyotidagi
ahamiyati va o„rni. Insoniy muomala va muloqotning psixologik vositalari va shart –
sharoitlari.
Psixologiyada ijtimoiy ta'sir masalasi. Samarali ta'sir sirlari (6 soat)
Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.9, 2.1, 2.2, 2.6
17
Ma'ruza № 9
Mavzu: Guruhning shaxsga ta'siri va shaxslararo moslik muammosi
Shaxs va guruh. Shaxs uchun referent bo„lgan guruhlar. Guruhlarning turlari. Guruh
o„lchamlari va uning tizimi. Jamoalarda shaxslararo psixologik o„zaro moslik va
o„zaro ta'sir masalasi. Guruhdagi psixologik muhit va uni o„rganish. Ijtimoiy ta'sir,
liderlik va konformizm hodisalari. Konformizm. Shaxsning liderlik fazilatlari. Liderlik
nazariyasi. Adabiyotlar:1.2, 1.3, 1.4.,1.6, 1.1, 2.1, 2.6, 2.7
3.Amaliy mashg‘ulotlarining mavzulari
№
Amaliy
mashg„ulotlar
nomi
Soat
Mustaqil vazifalarni bajarish uchun zarur
bo„lgan materiallar.
Adabiyotg
a
ko„rsatma
1
.
Psixologiya
fanining
predmeti,
maqsadi va
vazifalari
2
1.Psixologiyaning
predmeti, maqsad va vazifalari.
2. Psixika haqida tushuncha va uning
namoyon bo„lish shakllari.
3.Psixologiyaning fanlar tizimida tutgan
o„rni.
4.Psixologiyaning tarmoqlari
5. Psixologiyaning asosiy metodlari
1.2, 1.3,
1.4.,1.6,
2.1, 2.6,
2.9, 2.10
2
.
Psixologiyada
shaxs va jamiyat
muammosi
2
1. Shaxs ijtimoiy ta'sirlar mahsuli sifatida.
2. Ijtimoiy normalar, sanksiyalar va shaxs.
3. Ijtimoiy ta'sirlarning shaxs tomonidan
anglanishi.
4. “Men” – obrazi va o„z-o„zini baholash.
1.2, 1.3,
1.4.,1.6,
2.1, 2.6
3
.
Shaxsning
faolligi va
ijtimoiy xulq
motivatsiyasi
2
1. Shaxs va uning faolligi.
2. Faoliyatning turlari. Jismoniy va aqliy
harakatlar.
3. Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs
motivatsiyasi.
4. Motivlarning anglanganlik darajasi:
ijtimoiy ustanovka va uni o„zgartirish
1.2, 1.3,
1.4.,1.6,
2.1, 2.5, 2.7
18
muammosi.
4
.
Bilish
jarayonlari.
Diqqat, sezgi
idrok.
2
1. Bilish jarayonlari va professional
faoliyat.
2. Diqqatning umumiy xarakteristikasi va
uning turlari.
3. Sezgi, uning turlari va xususiyatlari.
4. Idrokning umumiy xarakteristikasi va
uning turlari
1.2,
1.3,
1.4.,1.6,
2.1, 2.6
5
.
Shaxsning
individual
xususiyatlari.
2
1. Shaxsning individual xususiyatlari va
ularni diagnostika qilish yo„llari.
2.
Shaxs
iqtidori
va
qobiliyatlari
diagnostikasi.
3.Temperament va faoliyatning individual
xususiyatlari.
5. Xarakter va shaxs.
1.2,
1.4.,1.6,
2.1, 2.6
5. Fanni o‘qitishda qo‘llaniladigan axborot va pedagogik texnologiyalar
Fan bo„yicha ma'ruzalarni olib borishda taqdimot, videotasma va multimediyalardan
foydalaniladi
Psixologiya fanini o„qitishda axborot texnologiya vositalarini qo„llash ehtiyojidan
kelib chiqib, unda xozirgi zamon kompyuter texnologiyalari (masalan, internet xalqaro
axborot tizimlari)ni tadbiq etish mumkin. Bundan tashqari undan ko„rgazmali
sxemalar, multimediya, slaydlar, diafilmlar, videodasturlarni ishlatish maqsadga
muvofiq. “Bumerang” “Silindr”, “Aqliy xujum”, “Muammoli vaziyat”, “Veer”,
“Mantiqiy qiyoslash”, “Krossvord”, “3x4” kabi pedagogik texnalogiyalardan
foyidalaniladi.
19
№
Mashg„ulot mavzulari
Innovatsion
axborot
texnologiyasi
Yangi ped
texnologiya
1 Psixologiya fanining predmeti,
maqsadi va vazifalari
Taqdimot
multimedia
“Bumerang”
“Silindr”
2
Psixologiyada
shaxs
va
jamiyat muammosi
Taqdimot
multimedia
“Aqliy xujum”,
“Muammoli
vaziyat”
3 Shaxs faolligi va ijtimoiy xulq
motivatsiyasi
Taqdimot
multimedia
“Klaster”,
“BBB”
4 Shaxsning
borliqni
bilish
jarayonlari. Diqqat, sezgi, idrok.
Taqdimot
multimedia
“Klaster”,
“Bumerang”
5 Xotira,
xayol,
tafakkur
va
mustaqil
fikrlash
shart
–
sharoitlari
Taqdimot
multimedia
“Qora quti”,
“Aqliy xujum”
6 Shaxsning
individual
xususiyatlari va ularni
diagnostika qilish
Taqdimot
multimedia
“BBB”
“Aqliy xujum”
7
Shaxs
taraqqiyotining
yoshga bog„liq xususiyatlari
Taqdimot
multimedia
“Krossvord”,
“3x4”,
8
Shaxs insoniy munosabatlar
tizimida.
Muomala
texnikasi
strategiyasi.
Psixologiyada
ijtimoiy ta'sir masalasi. Samarali
ta'sir sirlari
Taqdimot
multimedia
“Klaster”,
“Bumerang”
9 Guruhning shaxsga ta'siri va
shaxslararo moslik muammosi
Taqdimot
multimedia
“Bumerang”
“Silindr”
8. Yakuniy nazorat savollari .
1.
Psixologiya fanining predmeti?
20
2.
Sezgirlik nima.
3.
Xarakter haqida tushuncha.
4.
Psixika nima?
5.
Idrok haqida tushuncha.
6.
Xarakterning fiziologik asosi.
7.
Psixologiya fanining maqsad va vazifalari?
8.
Idrokning fiziologik asosi.
9.
Xarakter xususiyatlari (ijobiy va salbiy).
10.
Psixologiya fanining boshqa fanlar o„rtasida tutgan o„rni.
11.
Idrokning turlari. (Fazo, vaqt, harakat).
12.
O„z-o„zini tarbiyalash, xarakter xususiyatlarini o„zgartirish masalasi.
13.
Psixologiya fanining tarmoqlari.
14.
Idrokning hususiyatlari. Appersepsiya, illyuziya, konsantlik.
15.
Qobiliyat haqida tushuncha.
16.
Psixologiyaning metodlari.
17.
Xotira haqida tushuncha.
18.
Maxsus va umumiy qobiliyatlar
19.
Psixologiyani o„rganishning ahamiyati.
20.
Xotiraning fiziologik asosi.
21.
Qobiliyatlarning rivojlanishi uchun layoqat nishonalari qanday ahamiyatga ega.
22.
Individ, shaxs, individuallik tushunchalarining izohi.
23.
Xotiraning turlari.
24.
Talant nima? Kishining genialligi nima bilan xarakterlanadi.
25.
“Shaxs” va “jamiyat” tushunchalarining ta'rifi.
26.
Xotiraning xususiyatlari.
27.
Hissiyot haqida umumiy tushuncha.
21
28.
Shaxs va uning faolligi.
29.
Xotiraning buzilishi. Amneziya.
30.
Hissiyotning yo„nalishiga qarab ma'naviy, intellektual va estetik turlari haqida
tushuncha.
31.
Faolyat tushunchasi va uning turlari.
32.
Xotiradagi individual farqlar nimalardan iborat.
33.
Emotsiya va hissiyotning farqli jihatlari.
34.
Motivatsiya nima?
35.
Odam hayotida xotiraning qanday ahamiyati bor.
36.
Hissiyotda uchraydigan affekt, kayfiyat, ehtiros holatlarining tasnifi.
37.
Motiv va uning turlari (anglangan va anglanmagan).
38.
Tafakkur haqida tushuncha.
39.
Iroda haqida tushuncha.
40.
Tafakkurning fiziologik asosi.
41.
Irodaning salbiy va ijobiy sifatlari.
42.
Shaxs faolligining asosini ehtiyojlar tashkil qilishini izohlang.
43.
Tafakkurning turlari.
44.
Shaxs taraqqiyotini davrlarga bo„lish.
45.
Dostları ilə paylaş: |