Amaliy mashg‟ulotning texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
O’qituvchining
Talabaning
I. Kirish
bosqichi
(5daqiqa)
1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, kutilajak
natijalarini eslatadi, ularning ahamiyatliligi
va dolzarbligini asoslaydi.
1.2. Mashg‘ulotning o‘tkazilish shaklini
tushuntiradi.
Tinglaydilar.
49
1.3. Guruh ishlarini baholash mezonlarini
e‘lon qiladi.
II. Asosiy
bosqich
(65 daqiqa)
2.1.Aqliy hujum metodidan foydalanib,
talabalarni
faollashtiradi
va
bilimlarni
egallaganlik darajasini aniqlaydi:
1.
Fanda insonning aniq maqsadlar va
rejalar asosida faoliyat ko‘rsatadigan
dunyosi nima deb ataladi?
2.
Shaxsning
yaxlit
dunyoqarashi,
fikrlash tarzi, tafakkurida o‘z aksini
topadigan ne
cha xil ta‘sirlar bosqichi
mavjud?
3.
Nativizm
va
Empirizm
yo‘nalishlarining tarafdorlarini fikri bir
-biri
bilan qanday farq qiladi?
4.
Egizaklardagi musiqaga moyillikni
qaysi olim o‘rgangan?
5.
Zamonaviy adabiyotlarda shaxsga
qanday ta‘rif berilgan?
6.
Mustaqillik
g‘
oyasini
tarkib
toptirishning
qanday
psixologik
bosqichlarini bilasiz?
7.
Nima uchun milliy istiqlol g‘oyasini
shaxs ongiga singdirish
–
psixologik
muammo sifatida baholanmoqda?
8.
Mafkuraviy targ‘ibotning psixologik
mexanizmlari nimadan tashkil topgan?
9.
Insonni tevarak-atrof voqyeyliklariga
qanday yo‘llar bilan ishontirish mumkin?
10.
Ijtimoiylashuv jarayonlarining ro‘y
beradigan qanday ijtimoiy institutlardan
xabardorsiz?
-
Tajriba
jarayonini
standartlashtirish
deganda nimani tushunasiz?
Javoblar
2-
3 so‘zdan iborat bo‘lishi
kerakligini eslatadi. Javoblarni talabalardan
biriga doskaga yozib borishni taklif qiladi.
2.2. Talabalar bilan birgalikda javoblarni
tahlil qiladi.
2.3. Talabalarni uchta kichik guruhga
bo‘ladi
va
hamkorlikda
topshiriq
bajarishlarini aytadi. Guruhlarga tarqatma
materiallarni tarqatadi. Berilgan topshiriqni
avval
juftliklarda,
so‘ngra
guruhlarda
bajarishlarini tushuntiradi. Balik skeleti
texnikasini
asosida
ishlashlarini
aytib,
o‘tkazilish
qoidasini
tushuntiradi.
Guruhlarda
faoliyatni
tashkil
qiladi,
kuzatadi, yo‘naltiradi, maslahatlar beradi.
2.4. Taqdimot boshlanishini e‘lon qiladi.
Yo‘naltiruvchi, maslahatchi sifatida ishtirok
etadi.
Javoblarni aniqlashtiradi, to‘ldiradi,
izoh beradi va tuzatishlar kiritadi.
O‘z fikrlarini
bildiradilar, savollarga
javob beradilar.
Uchta guruhga bo‘lina
-
dilar.
Berilgan topshiriqni
avval juftliklarda
muhokama qilib, baliq
skeletini to‘ldiradilar.
So‘ngra bajargan
ishlarini guruh ichida
muhokama qilib, aniq ,
optimal variantini
tanlab, umumiy bitta
«Baliq skeleti»ni
to‘ldiradilar.
Guruhdan o‘qituvchi
tanlagan talaba chiqib,
guruh ishini taqdim
qiladi, fikrlarini
izohlaydi.
Boshqa guruh
ishtirokchilari
tomondan berilgan
savollarga javob
berishadi.
50
III. Yakuniy
bosqich
(10 minut)
3.1. Mavzunining rejadagi birinchi uchta
savolini umumlashtiradi, xulosalar qiladi,
yakun
yasaydi.
Talabalar
diqqatini
mavzuning asosiy tomonlariga qaratadi.
3.2.Guruhlar
ishini
baholaydi.
Guruh
faoliyatida
faol
qatnashga
talabalarni
alohida qayd qiladi va qolgan talabalar ham
keyingi mashg‘ulotda faol ishtirok etishlarini
aytib, umumiy baholarni e‘lon qiladi.
3.3. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: (1) nazorat savollariga og‘zaki javob
berish (2) qo‘shimcha adabiyotlardan
mavzuga
tegishli
bo‘lgan
yangi
ma‘lumotlarni to‘
plash.
Eshitadilar.
Vazifani yozib oladilar.
«Baliq skeleti» texnikasi
Ushbu texnologiya katta muammolarning yechimini topishga qaratilgan. Yuqori qismida
muammolar
turi yozilsa, pastki qismida esa misollar bilan izohlanadi.
O’quv topshiriqlari
1-guruh
2-guruh
3-guruh
Ma‟lumotlarni
qayta ishlash
bosqichi
Tajriba
jarayonini
standartla
shtirish
Interpretasiy
a va qayta
ishlash
bosqichi
51
Test:
“Boshqalarga yoqa olasizmi?”
Yo‟riqnoma: Har bir savolga ―Ha‖ yoki ―Yo‘q‖ javobini bering.
1.
Siz, kutilmagan daromadga ega bo‘ldingiz. Uni do‘stlaringiz uchun sarflay ola
sizmi?
2.
Do‘stingiz oilaviy qiyinchiliklari to‘g‘risida sizga gapirmoqda. Buning sizga qiziq
emasligini namoyish etasizmi?
3.
Boshqalarning iltimoslarini har doim bajarasizmi?
4.
Insonlarning kayfiyatini ko‘tarish uchun ularni yoqimli narsalarni gapira olasizmi?
5.
Sizga, yomon hazillar yoqadimi?
6.
Siz, o‘zingizni salbiy holatlarni eslab qoluvchi, deb hisoblaysizmi?
7.
Siz uchun qiziq bo‘lmagan voqyeani tinglay olasizmi?
8.
O‘z qobiliyatingizni amalda qo‘llay olasizmi?
9.
Agar yutqazishni boshlasangiz, o‘yindan voz kechasizmi?
10.
Haqligingizga ishonib turib, boshqalarni fikrini eshita olasizmi?
11.
Agar do‘stingiz o‘yinda yutqazadigan bo‘lsa, uni xursand qilish uchun yutqazib bera
olasizmi?
12.
Boshqalarni xursand qilish uchun biron-
bir kishiga qo‘pol hazil qila olardingizmi?
Baholanishi.
, 2, 3, 4, 7, 11
savollarda ―ha‖ javobi uchun bir balldan,
2, 5, 6, 8, 9, 10 va 12
savollarda ―yo‘q‖ javobi uchun bir balldan qo‘ying. Ballaringizni jamlang.
Natijaning baholanishi.
8 balldan yuqori.
Siz boshqalarga yoqasiz. Har xil xarakter va darajaga ega bo‘lgan
ins
onlar bilan muomala qila olasiz. Siz suyanchiq bo‘la oladigan juda ko‘p do‘stlaringiz bor.
Ammo hyech qachon hammaga birdek yoqishga harakat qilmang. Bu sizning individual
xususiyatingizni yo‘qotishi mumkin.
4-
8 ballgacha. O‟
zingizni tutishingiz vaziyatga
bog‘liq. Kimlardir uchun e‘tiborli,
mehribon, chiroyli bo‘lsangiz, boshqalarga aksincha. Siz ularga ko‘proq e‘tibor qarating.
4 balldan pasroq. Siz bilan muomala qilish juda ham qiyin. Bu sizni hurmat qiladigan
insonlarni atrofingizdan uzoqlashtiradi. Yomon xarakteringiz tufayli insonlar kamdan-kam
hollarda sizga yordam berish
adi. Bu muammo ustida yanada ko‘proq o‘ylang va o‘zingizni
o‘zgartirishga harakat qiling.
52
3-MAVZU
SHAXS FAOLLIGI VA IJTIMOIY XULQINING MOTIVATSIYASI
(ma‘ruza –
2 soat, amaliy ma
shg‘ulot –
2 soat)
3
.1. Ma‟ruzaning ta‟lim texnologiyasi
O’quv soati:
2 soat
Talabalar soni:
O’quv
mashg’uloti
shakli
Kirish ma‟ruzasi
Ma’ruza rejasi
1.Shaxs va uning faolligi.
2.Faoliyat turlari: jismoniy va aqliy harakatlar.
3.Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs motivatsiyasi.
4.Motivlarning turlari.
5.Motivlarning anglanganligi: ijtimoiy ustanovka va uni
o‘zgartirish muammosi.
O’quv mashg’ulotining maqsadi
: Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok,
tasavvur, xotira, tafakkur,
xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy
bilimlar berish, idrok
qilish jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini
o‟zlashtirish
hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha
amaliy ko‟nikmal
arni shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
Faollik turlari va uning bir-biridan
farqi bilan tanishtirish;
Faoliyat turlari haqida ma‘lumot
berish;
Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs
motivatsiyasi asosiy yo‘nalishlari
sohasidagi yangiliklarni yoritish;
Motivlarning
turlari
haqida
ma‘lumot beriladi
;
Motivlarning
anglanganligi:
ijtimoiy ustanovka va uni o‘zgartirish
muammosi imkoniyatlari, yutuqlari
va kamchiliklari haqida axborot
berish;
Moliyaviy inqirozning sharoitida
turli faoliyat egalariga bo‘lgan
m
unosabat to‘la yoritib beriladi
O’quv faoliyatining natijalari
:
Ichki va tashqi faollikning bir-biridan farqini
tushuntiradi;
Faoliyat
mezonlari
va
asoslarini
tushuntiradi;
Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs motivatsiyasi
asosiy yo‘nalishlari
ni yoritadi;
M
otivlarning
anglanganligi
to‘g‘risida
ma‘lumotga ega bo‘ladilar
;
Umumiy psixologik nuqtai nazardan turli
guruh metodlarining imkoniyatlari, yutuqlari va
kamchiliklarini tushuntiradi;
Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozining shaxs
motivasiyasiga ta‘ri to‘g‘risida ma‘lumotga ega
bo‘ladi.
Ta’lim metodlari
―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari.
Ta’lim vositalari
Ma‘ruza matni,
vedeoproyektor,
slaydlar,
format qog‘ozlari, markerlar, skotch
O’qitish shakllari
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
O’qitish shart
-sharoiti
Texnik
vositalardan
foydalanishga
va
guruhlarda ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
Savol-javob, Nazorat savollari
53
M
a‟ruzaning texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
O’qituvchining
Talabalarning
I. Mavzuga
kirish
bosqichi
(20 daqiqa)
1.1. Shaxs va uning faolligi. Faollik.
Tashqi faollik. Ichki faollik. Faoliyat
1.2. Faoliyat turlari: jismoniy va aqliy
harakatlar. Aqliy harakatlar. Perseptiv
harakatlar.
Mnemik
faoliyat.
Fikrlash
faoliyati.
Imajitiv
faoliyat.
Aqliy
harakatlarning ko‘rinishlari. Interiorizasiya.
Eksteriorizasiya. Ko‘nikmalar. Faoliyatni
klassifikasiya qilish. Muloqot, o‘yin, o‘qish
va mehnat faoliyatlari. Faoliyat motivlari.
Adabiyotlar ro‘yxatini taqdim etadi va
izohlaydi.
1.3. Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs
motivatsiyasi.
―Motiv‖ va ―motivatsiya‖
tushunchalari.
Shaxsning
jamiyatda
odamlar orasidagi xulqi va o‘zini tutishi
sabablari. Shaxsiy dispozitsiyalar. Biologik
ehtiyojlar. Ijtimoiy ehtiyojlar.
1.4. Motivlarning turlari. Muvaffaqiyatga
erishish motivi hamda mag‘lubiyatdan
qochish motivi. Talabchanlik sifati. (2-ilova).
Barcha takliflarni doskaga yozib boradi.
1.5.Motivlarning anglanganligi: ijtimoiy
ustanovka
va
uni
o‟zgartirish
muammosi. Anglanmagan ijtimoiy xulq
motivla
ri. ―Attitud‖ hodisasi. V.A.Yadovning
dispozitsion
konseptsiyasi.
Elementar
ustanovkalar.
Ijtimoiy
ustanovkalar.
Ba‘zaviy ijtimoiy ustanovkalar. Qadriyatlar
tizimi.
G.Ollport
bo‘yicha
ijtimoiy
ustanovkaning uch komponentli tizimi.
Tinglaydilar.
Tinglaydilar va yozib
oladilar
Mavzuni
daftarlariga
yozadilar
O‘z
fikrlarini
bildiradilar.
II. Asosiy
bosqich
(50 daqiqa)
2.1. Mavzu bo‘yicha ma‘ruza matnlarini
tarqatadi:
mavzu
rejasi
va
asosiy
tushunchalar bilan tanishib chiqishni taklif
qiladi.
2.2. Namoyish qilish va izohlash yordamida
asosiy
nazariy
ma‘lumotlarni
beradi.
Fanning predmeti, vazifalari va boshqa
fanlar bilan aloqasini slaydlarda namoyish
etib, tushuntiradi.
Mavzuning har bir qismi bo‘yicha xulosalar
qiladi.
Talabalarning
e‘tiborin
i
asosiy
tushunchalarga va ahamiyatli tomonlariga
jalb qiladi.
2.3.
Doskada
qayd
etilgan
asosiy
tushunchalarga
qaytishni
taklif
qiladi.
Tinglaydilar.
Har bir tayanch ibora
va
atamani
muhokama
qiladilar,
daf-tarlariga
yozib
oladilar
54
Talabalar bilan hamkorlikda tushunchalar
ro‘yxatini aniqlashtiradi, qaytarilganlarini olib
tashlaydi, mavzuga tegishli b
o‘lmagan
ma‘lumotlarni olib tashlaydi hamda qayd
etilmagan zarur tushuncha va atamalarni
qo‘shadilar (yozadilar).
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
3.1. Mavzu bo‘yicha yakuniy xulosalar
qiladilar.
Faoliyat
natijalarini
izohlaydi.
Mazkur mavzu bo‘yicha egallangan bilimlar
kelajakda qayerlarda qo‘llanilishi mumkinligi
haqida ma‘lumot beradi.
3.2. Talabalar faoliyatini va belgilangan
o‘quv maqsadlariga e
rishilganlik darajasini
tahlil qiladi va baholaydi.
3.3. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa
beradi: (1) bo‘sh sxemalarni to‘ldirish; (2)
savollarga og‘zaki javob topib kelish.
Savollar beradilar
Vazifani yozib oladilar
1-ilova
Foydalanilgan
adabiyotlar
1.Jdankin N.A. Motivatsiya personala. Izmereniye i analiz. Ucheb.-
prakt. posob.
–
M.: Finpress, 2010.
–
272 s.
2.Hayitov O.E.. Iqtisodiy psixologiya: O‘quv qo‘llanma. Oliy o‘quv
yurtlari magistratura bosqichi talabalari uchun.
–
T.: «Iqtisodiyot»
nashr., 2009.
–
230 b.
3.Maslou A. Motivatsiya i lichnost. 3-ye izd./ per s angl.
–
SPB.: Piter,
2009.
–
352 s.
4.Ivanov, P.I. Umumiy psixologiya: Darslik. O‘zROO‘MTV. –
T.:
O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2008. –
9-12 b.
5.Hayitov O.E.,
Ochilova G.O. Tadbirkorlik psixologiyasi: O‘quv
qo‘llanma. 1
-
kitob. Oliy o‘quv yurtlari magistratura bosqichi talabalari
uchun // Prof. V.M. Karimovaning umumiy tahriri ostida.
–
T.: «Fan va
texnologiya», 2008. –
144-b.
6.Karimova V.M., Hayitov O.E., Akramova F.A., Lutfullayeva N.X.
Psixologiya. Darslik.
–
T.: TDIU «Talaba», 2007. –
9-29 b.
7.Makklelland D. Motivatsiya cheloveka.
–
SPb.: Piter, 2007.
–
672 s.
Tayanch
tushuncha va
iboralar
Faollik; tashqi faollik; ichki faollik; faoliyat; faoliyat turlari; jismoniy va
aqliy harakatlar; perseptiv harakatlar; mnemik faoliyat; fikrlash faoliyati;
imajitiv faoliyat; interiorizasiya; eksteriorizasiya; ko‟nikmalar; faoliyatni
klassifikasiya qilish; muloqot; o‟yin; o‟qish; mehnat faoliyati; faoliyat
motivlari; ijtimoiy xulq motivlari; shaxs motivatsiyasi; motiv va
motivatsiya tushunchalari; shaxsiy dispozitsiyalar; biologik ehtiyojlar;
ijtimoiy ehtiyojlar; motivlarning turlari; Muvaffaqiyatga erishish motivi;
mag‟lubiyatdan qochish motivi; talabchanlik sifati; motiv
larning
anglanganligi; ijtimoiy ustanovka; anglanmagan ijtimoiy xulq motivlari;
attitud hodisasi; dispozitsion konseptsiyasi; elementar ustanovkalar;
ijtimoiy ustanovkalar; ba‟zaviy ijtimoiy ustanovkalar; qadriyatlar tizimi
55
1/2-ilova
Aqliy haraka
tlarning ko‟rinishlari
3-ilova
Faoliyatning klassik turlari chizmasi
4-ilova
5-ilova
Aqliy
harakatlar
perseptiv
mnemik
faoliyat
fikrlash
faoliyati
imajitiv
56
6-ilova
57
7-ilova
8-ilova
9-ilova
58
10-ilova
3.2.
Amaliy mashg‟ulotda ta‟lim texnologiyasi
O’quv soati:
2 soat
Talabalar soni:
O’quv mashg’ulotining shakli:
Bilimlarni
mustahkamlash
va
c
huqurlashtirish amaliy mashg‟uloti
Mavzu rejasi:
1.Shaxs va uning faolligi.
2.Faoliyat turlari: jismoniy va aqliy harakatlar.
3.Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs motivatsiyasi.
4.Motivlarning turlari.
5.Motivlarning anglanganligi: ijtimoiy ustanovka va u
ni o‘zgartirish
muammosi.
O’quv mashg’ulotining maqsadi
: Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok,
«A
qliy h
ujum» metodining asosiy
qoidalari:
Ol
g‘
a surilgan fikr va
g‘
oyalar tanqid ostiga
olinmaydi va baholanmaydi;
Taklif qilinayotgan fikr va
g‘
oyalar qanchalik
fantastik va antiqa b
o‘
lsa ham, uni baholashdan
o‘
zingizni tiying!
Tanqid qilmang
–
hamma bildirilgan fikrlar bir
xilda bebahodir.
Fikr bildirilayotganda b
o‘
lma!
Maqsad
–
fikr va
g‘
oyalar sonini k
o‘
paytirish.
Qanchalik k
o‘
p fikr va
g‘
oyalar bildirilsa,
shunchalik yaxshi. Yangi va bebaxo fikr va
g‘
oyaning
paydo b
o‘
lish ehtimoli paydo b
o‘
ladi.
Agar fikrlar qaytarilsa asabiylashmang va
hayron b
o‘
lmang.
Xayollar «tuzgishiga» ijozat bering.
Bu
muammo faq
atgina ma‘lum usullar
yordamidagina qal b
o‘
lishi mumkin, deb
o‘
ylamang.
Fikrlar «
h
ujumi»ni o‘
tkazish vaqti aniqlanadi
va unga q
at‘iyan rioya
qilinishi shart.
Berilgan savolga qisqacha (1-2 s
o‘
zdan
iborat) javob beriladi.
59
tasavvur, xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq
to‘g‘risida nazariy
bilimlar berish, idrok qilish
jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb
etishning
universal
qoidalarini
o‟zlashtirish
hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani
rivojlantirish
yo‘llari
bo‘yicha
amaliy
ko‟nikmalarni
shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
Faollik turlari va uning bir-
biridan farqi bilan tanishtirish;
Faoliyat turlari h
aqida ma‘lumot
berish;
Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs
motivatsiyasi asosiy yo‘nalishlari
sohasidagi yangiliklarni yoritish;
Motivlarning
turlari
haqida
ma‘lumot beriladi
;
Motivlarning anglanganligi: ijtimoiy
ustanovka va uni o‘zgartirish
muammosi imkoniyatlari, yutuqlari
va kamchiliklari haqida axborot
berish;
Moliyaviy inqirozning sharoitida
turli faoliyat egalariga bo‘lgan
munosabat to‘la yoritib beriladi
O’quv faoliyatining natijalari
:
Ichki va tashqi faollikning bir-biridan farqini
tushuntiradi;
Faoliyat mezonlari va asoslarini tushuntiradi;
Ijtimoiy xulq motivlari va shaxs motivatsiyasi
asosiy yo‘nalishlari
ni yoritadi;
Motivlarning
anglanganligi
to‘g‘risida
ma‘lumotga ega bo‘ladilar
;
Umumiy psixologik nuqtai nazardan turli
guruh metodlarining imkoniyatlari, yutuqlari va
kamchiliklarini tushuntiradi;
Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozining shaxs
motivasiyasiga ta‘ri to‘g‘risida ma‘lumotga ega
bo‘ladi.
Ta’lim metodlari
Tezkor-
so‘rov, suhbat, test, ―Aqliy hujum‖,
―Klaster‖ usullari
Ta’lim vositalari
Ma
‘ruza matni, o‘quv materiallari, format
qog‘ozlari,
markerlar,
skotch,
kompyuter
texnologiyalari
Ta’lim shakli
Frontal, jamoaviy, kichik guruhlarda ishlash
O’qitish shart
-sharoitlari
Texnik vositalardan foydalanishga va kichik
guruhlarda ishlashga mo‘lja
llangan auditoriya
Monitoring va baholash
Nazorat savollari
Dostları ilə paylaş: |