O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti



Yüklə 3,36 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/25
tarix14.01.2017
ölçüsü3,36 Mb.
#5548
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25

Tayanch iboralar asosida viz
ual ma‟lumotlar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                                                                                                                 4-ilova 
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       
 
PSIXIKANING 
NAMOYON 
BO‟LISH
 
SHAKLLARI 
PSIXIK 
JARAYO
NLAR 
PSIXOL
OGIK 
HOLATL
AR 
SHAXS 
XUSUSI
YATLARI 
BILISH 
JARAYO
NI 
HISSIY-
IRODAVI

INDIVID
UALLIK 
sezgi 
idrok 
yo‟nalishl
ar 
tempera
ment 
xarakter 
qobiliyatl
ar 
iqtidor 
aqliy 
salohiyat 
xulq 
motivatsi
yasi 
ish uslubi 
xotira 
tafakkur 
xayol 
nutq 
diqqat 
mas‟uliya
t 
emotsiyal
ar 
e‟tiqodlilik
 
bardamlik 
tetiklik 
apatiya 
qiziquvch
anlik 
hayratlani
sh 
ishonchlili
k 
ijodiy 
ruhlanish 
Psixika 

  yuksak  darajada  tashkil  topgan  materiya, 
miyaning  funksiyasi.  Uning  mohiyati  tuyg‘ular,  idrok, 
tasavvur,  fikrlar,  iroda  va  bosh
qalar  ko‘rinishida  aks 
ettirishdan iborat. 
Psixik jarayonlar 

 u yoki bu psixik maxsult va natijalarni 
(psixik  obrazlar,  holatlar,  tushunchalar,  hissiyot  va  h.k.) 
hosil qiluvchi, shakllantiruvchi va rivojlantiruvchi jarayon. 
Psixologiya 

  odamning  obyektiv  borliqni  sezgi,  idrok, 
tafakkur,  tuyg‘u
-hissiyot  va  boshqa  psixik  holatlar  orqali 
aks ettirish jarayonini o‘rganadigan fan.
 
Psixik  holatlar 

  psixik  hayot  shakllari,  diqqat,  hissiyot, 
iroda  jarayonlariga  aytiladi.  P.H.  (xushchaqchaqlik, 
ruhlanish,  siqilis
h,  ziyraklik,  qat‘iylik,  tirishoqlik  v.b.) 
shaxslarda  ma‘lum  darajada  barqaror  bo‘lib,  ularning 
muayyan xususiyatiga ham aylanib qoladi. 

 
34 
Psixologiyaning asosiy sohalari 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ilova 
                             Psixologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi 
 
 
7-ilova 
AQSh va RFdagi mavjud ba‟zi psixologik tarmoqlar klassifikatsiyasi
 
AQSh 
RF 
Iste

molchilar psixologiyasi bo

yicha 
mutaxassis 
Tovarlarning emotsional jihatdan is-
te

molbopligini baholaydi, marketing, 
reklama va mollarning tovar qiyofa-siga 
oid muammolarni o

rganadi 
Menejment sohasidagi psixolog 
 
Maxsus maslahatlar, menejerlarni o

qitish 
va tayyorlash bo

yicha tre-ning-seminarlar 
tashkil etish, tash-kilotlarda axborotlar 
almashinuvining psixologik tomonlarini 
o

rganadi 
Klinik psixolog 
Psixologiya o‟qituvchisi 
 
Yosh psixologiya 
Ijtimoiy psixologiya 
Psixofiziologiya 
Zoopsixologiya  
Umumiy 
psixologiya 
Bilish jarayonlari va 
holatlar psixologiyasi 
Shaxs psixologiyasi 
Individual farqlar 
psixologiyasi 
 
Pedagogik psixologiya 
Tibbiyot psixologiyasi 
Harbiy psixologiya 
Psixologik tadqiqotlarning maxsus sohalari 
Boshqaruv psixologiyasi 
Muhandislik psixologiyasi 
Mehnat psixologiyasi 
Siyosiy psixologiya 
Huquq psixologiyasi 
Iqtisodiy 
psixologiya
 
 

 
35 
Terapiya va bemorlarning hissiy 
emotsional kechinmalari masalalarini 
o‟rganadi
 
Psixologiyaning turli aspektlariga oid 
ma‟ruzalar o‟qiydi
 
Maslahatchi-psixolog 
Shaxsiy muammolarni hal qilish yu-
zasidan tavsiyalar berib, testlar o‟t
-kazadi 
Siyosiy-psixolog 
Siyosiy tuzilmalar a‟zolariga psixolo
-gik 
maslahatlar berish, siyosiy das-turlarni 
ishlab chiqishda ishtirok etadi 
Ishlab chiqarish va sanoat psixologi 
Ishlab chiqarish sharoitlarini tako-
millashtirish hamda xodimlarni tan-
la
sh 
masalalarini o‟rganadi
 
Trener-psixolog 
Muloqot malakalari oshirish, shaxs-ning 
o‟z imkoniyatlarini tako
millash-tirish 
bo‟yicha treninglar o‟tkazadi
 
Muhandis-psixolog 
Odam-
texnika tizimidagi o‟zaro mu
-
nosabatlar xususida bilimlarga ega bo‟lib, 
texnik moslamalarni ishlab chiqishda 
ishtirok etadi 
Muhandis-psixolog 
Odam va texnika o‟zaro munosabat
-
lariga oid psixologik muammolar bi-lan 
shug‟ullanadi
 
Madaniyat masalalari bo‟yicha 
psixolog 
Turli madaniy muhit sharoitidagi odamlar 
ijtimoiy xulqini solishtirma tahlili bilan 
shug‟ullanadi
 
Tibbiyotchi psixolog 
 
Tibbiy maskanlarda psixologik profi-
laktika va psixogigiyena masalalari bilan 
shug‟ullanib, bemorlarning psi
-xologik 
xususiyatlarini o‟rganadi
 
Salomatlik psixologiyasi bo‟yicha 
mutaxassis 
Odamlarni sog‟lom turmush tarziga 
o‟rgatish va turli kasalliklarni oldini olishga 
o‟rgatadi
 
Maktab psixologi 
Maktabdagi o‟
quv jarayoniga oid mu-
ammolar bilan shug‟ullanib, o‟quv
-chilar, 
ota-
onalar va o‟qituvchilarga psixologi 
maslahatlar beradi 
PSIX
OLO
GIYA
 
IJTIM
OIY 
GUM
ANIT
AR 
TABII
Y, 
ANIQ 
VA 
TEXN
IKA 
IQTIS
ODIY
OT 
tarix, 
arxeol
ogiya 
falsaf
a 
iqtiso
diyot 
nazari
yasi 
menej
ment 
marke
ting 
kibern
itika 
model
lashtir
ish 
sotsio
logiya 
mada
niyats
hu-
noslik 
tilshu
noslik 
(lingvi
stika) 
pedag
ogika 
huquq
shuno
slik 
anato
miya 
biolog
iya 
fiziolo
giya 
tibbiy
ot 
oliy 
mate
matik

statist
ika 
ehtim
ollar 
nazari
yasi 
ergon
omika 
ma‟na
viyat 
dinsh
unosli
k 
akme
ologiy
a 
inform
atika 

 
36 
Taraqqiyot psixologiya bo‟yicha 
mutaxassis 
Inson tug‟ilishidan to qarigunicha bo‟lgan 
taraqqiyot davrining psixolo-giyasini 
o‟rganad
i 
Reklama sohasidagi psixolog 
 
Reklama mahsulotlari tayyorlovchi-larga 
maslahatlar beradi 
Ijtimoiy psixolog 
Shaxsning ustanovkalari, dunyoqa-rashi 
va biddiyatlarini, ijtimoiy gu-ruhlararo 
munosabatlarni, liderlik masalalarini 
o‟rganadi
 
Huquqshunos psixolog 
Sud-psixologik ekspertizalar jarayo-nida 
qatnashadi, huquqshunoslikka oid 
jarayonlarning psixologik ta‟
-minoti bilan 
shug‟ullanadi
 
Psixometriya bo‟yicha mutaxassis
 
Testlar, so‟rovnomalar va boshqa psi
-
xologik tekshiruv vositalarini stan-
dartlashtirish, 
ishlab chiqish, ma‟
-
lumotlarni statistik tahlil qilish hamda test 
natijalarini qayta ishlash bilan 
shug‟ullanadi
 
Bolalar psixologi 
Bola taraqqiyoti masalalari bilan shu-
g‟ullanib, ota
-onalarga maslahatlar beradi 
va bolalarni maktabga tayyorlaydi 
Maktab psixologi 
Muvaffiqiyatli o‟qishga xalaqit beruvchi 
omillarni diagnostika qiladi 
Zoopsixolog 
Oliy toifali hayvonlar xulq-atvorini 
o‟rganadi
 
Psixofiziolog 
Inson xulqining biologik asoslarini 
o‟rganadi
 
Ijtimoiy psixolog 
Kichik guruhlar va jamoalar rivojla-nishi 
va psixologiyasini o‟rganadi
 
Qiyosiy psixologiya 
Turli toifadagi hayvonlar xulqini qiyosiy 
tarzda laboratoriya sharoitida o‟rganadi, 
odam va hayvon xulqiga oid 
umumiyliklarni asoslaydi 
Psixofiziolog 
Insondagi psixologik va fiziologik 
jarayonlarning xusu
siyatlarini o‟rganadi
 
Eko-psixolog 
 
Inson ehtiyojlariga mos tarzda turar-joylar 
va binolarni loyihalashtirishga yordam 
beradi 
Salomatlik psixologiyasi bo‟yicha 
mutaxassis 
Psixogigiyena va psixoprofilaktika, 
turmush darajasining infratuzilmasini 
oshirish m
asalalari bilan shug‟ullanadi
 
 
 
 
 
                                                                                                                                                   8-ilova 
 
 
 
 

 
umumiy 
psixologiya 

 
psixologiyaning 
barcha 
masalalarining  o‘ziga  xos  jihatlarini  o‘rganadigan  maxsus 
sohasi; 

 
37 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9-ilova 
Psixologiya fanining asosiy metodlari 
 

 
injenerlik  psixologiyasi 

  avtomatlashtirilgan  boshqaruv 
sistemalari  operatorning  faoliyatini,  odam-
texnika  o‘rtasida 
funksiyalarni 
taqsimlash 
va 
muvofiqlashtirishning 
xususiyatlarini o‘rganadi;
 

 
iqtisodiy  psixologiya 

  turli  vaziyatlarda  ishlab  chiqarish 
munosabatlariga  kirishish  orqali  xo‘jalik  yuritishni  maqsad 
qilgan  shaxslar,  yaxlit  guruh,  jamoalarning  iqtisodiy  tafakkuri 
hamda  iqtisodiy  xulq-atvoriga  aloqador  umumiy  qonuniyatlar 
va 
xatti-harakat 
mexanizmlarini, 
ishlab 
chiqarish 
munosabatlarining  ha
r bir xo‘jalik subyekti ongida aks etishini 
o‘rganadi.
 

 
tibbiyot  psixologiyasi 

  shifokor  faoliyati  psixologiyasini, 
bemor xulq-
atvorining psixologik jihatlarini o‘rganadi;
 

 
savdo  psixologiyasi 

  jamiyatda  tijoratning  psixologik 
sharoitlari,  ehtiyojning  individual,  yoshga  oid,  jinsga  oid 
xususiyatlarini,  xaridorga  xizmat  ko‘rsatishning  psixolog
ik 
omillarini  aniqlaydi,  modalar  psixologiyasi  kabi  masalalarini 
ko‘radi;
 

 
harbiy  psixologiya 

  kishining  harbiy  harakatlar  sharoitida 
namoyon  bo‘ladigan  xulq
-atvorini,  boshliqlar  bilan  ijro 
etuvchilar  o‘rtasidagi  munosabatlarning  psixologik  jihatlarini 
o‘rganadi;
 

 
yuridik  psixologiya 

  huquq  sistemasining  amal  qilishi  bilan 
bog‘liq masalalarning psixologik asoslarini o‘rganadi;
 

 
mehnat  psixologiyasi 

  kishi  mehnat  faoliyati  psixologik 
xususiyatlarini,  mehnatni  ilmiy  asosda  tashkil  etishning 
psixologik j
ihatlarini o‘rganadi;
 

 
ijtimoiy  psixologiya 

  odamlarning  jamiyatdagi  birgalikdagi 
ish  faoliy
atlari  natijasida  ularda  hosil  bo‘ladigan  tasavvurlar, 
fikrlar,  e‘tiqodlar,  hissiy  kechinmalar  va  xulq
-atvorlarini 
o‘rganadi;
 

 
umr  davrlari  psixologiyasi 

  turli  yoshdagi  odamlarning 
tug‘ilgandan  to  umrining  oxirigacha  psixik  rivojlanish 
jarayonini,  shaxsning  shakllanishi  va  o‘zaro  munosabatlari 
qonuniyatlarini o‘rganadi;
 

 
pedagogik  psixologiya 

 
kishiga  ta‘lim  va  tarbiya  berishni 
psixologik qonuniyatlarini o‘rganishni o‘z predmeti deb biladi;
 

 
38 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.2. Amaliy mashgulotni olib borish texnologiyasi 
 
O’quv soati: 
2- soat 
Talabalar soni: 
O’quv mashg’ulotining shakli
 
Bilimlarni  mustahkamlash  va  chuqurlashtirish 
qaratilgan 
mashg‟ulot
 
Mavzu rejasi 
 
1. Psixologiya fanining predmeti, maqsad va vazifalari  
2
. Psixika haqida tushuncha va uning namoyon bo‟lish shakllari
 
3.
Psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o‘rni
 
4.Psixologiyaning tarmoqlari. 
5. Psixologiya fanining metodlari. 
Mashg’ulotning  maqsadi
:  Talabalarda  psixologiya  fanining  yangi  davrga  xos 
yondashuvlari,  boshqa  fanlar  bilan  aloqasi,  psixologik  tarmoqlar  klassifikatsiyasi 
haqida nazariy bolimlarni berish,  psixologiyaning asosiy metodlaridan foqdalanish  va 
qo
‘llash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish. 
 

  Yangi  davr  va  psixologiya 
nima? 

  degan  savolga  javob 
berish; 

  Psixologiya  sohasida  XX  asrda  erishilgan 
yutuqlar.  Fanda  yuzaga  kelgan  yangi  yo‘nalishlar 
va  yangicha  yondashuvlar.  Sinergetik  yondashuv. 
Akmeologik  yondashuv 
to‘g‘risida  boshlang‘ich 
ma‘lumotga ega bo‘ladi;
 

  Psixologiya 
fanining 
dolzarbligi 
predmeti 
va 
vazifalarini tushuntirish

  Umumiy  psixologiya  predmeti  va  vazifalarini, 
Globalizatsiya sharoitida psixologiya o‘rganadigan 
muammolarning  dolz
arbligi.  Insonni  o‘rganishning 
ahamiyatini tushunib oladi; 

  Psixologiyaning  tarmoqlari 

  Psixologiyaning  tarmoqlari  asosiy  masalalari 
ASOSIY 
METODLA
R 
KUZATIS
H 
SO‟ROQ
 
TESTLAR 
EKSPERI
MENT 
MODELLA
SH-TIRISH 
tashqi 
(ob‟ektiv 
kuzatish) 
ichki  
(sub‟ektiv, 
o‟z
-
o‟zini 
tuzatish 
erkin 
kuzatuv 
guruh 
ichida 
kuzatish 
guruh 
tashqarisid
a kuzatish 
matematik 
modellasht
irish 
mantiqiy 
modellasht
irish 
texnik 
modellasht
irish 
kibernitik 
modellasht
irish 
tabiiy 
eksperime
nt 
laboratoriy

eksperime
nti 
og‟zaki 
so‟roq
 
yozma 
so‟roq
 
erkin 
so‟roq 
(suhbat) 
standartlas
htiril-gan 
so‟roq
 
test 

so‟rov
 
test 

 
topshiriq 
proyekti

test 
sotsiom
etrik test 

 
39 
asosiy 
masalalari 
mohiyatini 
ochib berish; 
mohiyatini anglab yetadi; 

  Amaliy  psixologiya  va  uning 
sohalari 
xususida 
ma‘lumot
 
berish; 

  Amaliy 
psixologiya 
va 
uning 
sohalari 
xususidagi ma‘lumotlarga ega bo‘ladi;
 

  Psixologiya 
fanining 
metodlari  faoliyatdagi  maxsus 
soha 
sifatida 
ekanligini 
tanishtirish; 

  Psixologiya fanining asosiy metodlari. Kuzatish 
metodi va uning qisqacha tasnifi. 
So‘rov metodi va 
uning  klassifikatsiyasi.  Psixologik  testlar  va 
ularning  turlari.  Psixologik  eksperiment  va  uni 
tashkil 
etish. 
Modellashtirishlarning 
psixologiyalashtirilishi
ni o‘rganib oladi;
 
Ta’lim metodlari
 
Amaliyot, tezkor so‘rov, 
test.  
Ta’lim vosi
talari 
Ma‘ruza  matni,  format  qog‘ozlari,  markerlar, 
skotch, o‘quv tarqatrma materiallari
 
Ta’lim shakllari
 
Jamoaviy, juftliklarda va guruhlarda ishlash. 
O’qitish shart
-sharoiti 
Texnik  vositalardan  foydalanish  va  guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditori
ya 
Monitoring va baholash 
Nazorat  savollari,  savol-javob,  reyting  tizimi 
asosida baholash. 
 
Amaliy mashg‟ulotning texnologik xaritasi
 
 
Faoliyat 
bosqichlari 
Faoliyatning mazmuni 
O’qituvchining
 
talabaning 
I. Kirish 
bosqichi 
(10 daqiqa) 
1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, kutilajak 
natijalarini eslatadi, ularning ahamiyatliligi 
va dolzarbligini asoslaydi. 
1.2.Seminar  mashg‘ulotning  o‘tkazilish 
shaklini va tartibini tushuntiradi. 
1.3.Guruhlar 
faoliyatini 
baholash 
mezonlarini e‘lon qiladi.
 
1.4.Mashg‘ulot  so‘ngida  test  o‘tkazilishini 
uqtiradi. 
Tinglaydilar.  
 
II. Asosiy 
bosqich 
(60 daqiqa) 
2.1.Talabalar 
bilimini 
faollashtirish 
maqsadida 
tezkor-
so‘rov 
texnikasini 
qo‘llab, quyidagi savollarni beradi:
 
-Umumiy  psixologiya  va  uning  boshqa 
fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi
ni bilasizmi? 
-Umumiy 
psixologiya 
faniga 
hissa 
qo‘shgan  olimlar  haqida  ma‘lumotga 
egamisiz?. 
-Umumiy  psixologiya  fanining  rivojlanish 
bosqichlari nechta? 
-
Amaliy 
psixologiyaning 
qo‘llanilish 
sohalari 
haqida 
qanday 
yangiliklarni 
bilasiz? 
Berilgan 
javoblarni 
tahlil 
qiladi, 
kamchiliklarini 
to‘ldiradi, 
xatolarini 
tuzatadi. 
2.2.Talabalarni  ixtiyoriy  ravishda  uchta 
kichik  guruhga  bo‘ladi  va  hamkorlikda 
topshiriq bajarishlarini uqtiradi.  
Tinglaydilar.  
Savollarga javob 
beradilar. 
 
 
 
 
Guruhlarga 
bo‘linadi. 
Berilgan 
topshiriqlarni 
avval 
juftliklarda, 
so‘ngra 
guruhlarda 
muhokama 
qiladi, 
fikralar  bildiradi,  optimal 
variantini tanlab jadvalni 
to‘ldiradi. Tayyor javobni 
format 
qog‘
oziga 
tushirib, 
taqdimotga 
tayyorlaydi. 
 

 
40 
2.3.Mustaqil  ravishda  bajarish  uchun  ―ish 
o‘yini‖ sxemasini tarqatadi. (6
-ilova). 
Guruhlarda 
faoliyatni 
tashkil 
qiladi, 
talabalarni 
kuzatadi, 
yo‘naltiradi, 
maslahatlar beradi.  
2.4.Taqdimot  boshlanishini  e‘lon  qiladi. 
Yo‘naltiruvchi, maslahatchi sifatida ishtirok 
etadi.Javoblarni  aniqlashtiradi,  to‘ldiradi, 
izoh beradi va tuzatishlar kiritadi. 
Guruhdan 
bittadan 
ishtirokchi  chiqib  tayyor 
ishlarini 
taqdimotini 
qiladi, 
javoblarini 
izohlab, asoslaydi. 
III. Yakuniy 
bosqich 
(10 minut) 
3.1.Mavzuni 
umumlashtiradi, 
umumiy 
xulosalar  qiladi,  yakun  yasaydi.  Talabalar 
diqqatini  mavzuning  asosiy  tomonlariga 
qaratadi. 
3.2.Amalga 
oshirilgan 
faoliyatning 
kelajakda 
kasbiy 
faoliyatlari 
uchun 
zarurligini qayd qiladi. 
3.3.Test 
varaqlarini 
tarqatib, 
javob 
berishlarini so‘raydi.
 
3.3.Mustaqil  ishlashlari  uchun  vazifa 
beradi:  (1) 
nazorat  savollariga  og‘zaki 
javob  berish;  (2)  Savollar  asosida  BBB 
jadvalini to‘ldirib kelish.
 
Tinglaydilar.  
 
 
 
 
 
 
 
 
Vazifani yozib oladilar. 
 

 
41 
  
Yüklə 3,36 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin