O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Xorazmiy
ning bu riso lasi 
XII asr
dayoq Ispaniyada lotin 
tiliga tarjima qilinadi va qay ta ish lanadi. 
Xorazmiy
ning arif me -
tik risolasi hind raqamlariga asos langan o‘nlik hisoblash tizi mi -
ning Yevropada, qolaversa, bu 
tun dunyoda tarqalishida buyuk 
aha miyat kasb etdi. Shunday qi lib, vatandoshimiz 
Xorazmiy
al-
jabrni mustaqil fan darajasiga ko‘tarib, algebra faniga asos soldi 
va tarixda o‘zidan o‘chmas iz qol dirdi.
Ahmad al-Farg‘oniy.
 
“
Bayt ul-hikma
”da faoliyat ko‘r-
sat 
gan olimlardan yana biri buyuk 
astronom, matematik va ge og raf 
Abul 
Abbos Ahmad ibn Muham mad ibn Kasir 
al-Farg‘oniy 
(797–865). U Farg‘ona 
vodiysining 
Quva
shahrida tavallud 
topgani uchun Sharqda 
Al-Farg‘oniy
, 
Yev ropada esa 
Alfraganus 
ta xal lusi 
bilan shuhrat topgan. U as 
tronomiya, 
matematika va geog rafiya fanlari bilan 
shu 
g‘ullandi. Qator ilmiy va amaliy 
asarlar yozib qoldirdi. Damashqdagi 
rasad xonada osmon jismlari harakati va 
o‘rnini aniqlash, yan gicha 
zij
(astronomik 
Ahmad al-Farg‘oniy
haykali. Farg‘ona 
shahri

---

93
jadval) yaratish ishlariga rahbarlik qildi. 
832–833-yillar
da 
Suriyaning shimolida 
Sinjor
dashtida va 
ar­Raqqa
oralig‘ida 
Yer meridianining bir darajasi uzunligini o‘lchashda qatnashdi.
861-yil
da 
al-Farg‘oniy
rahbarligida Nil daryosi sohilida 
qurilgan qadimgi gidrometr – daryo oqimi sathini belgilaydigan 
“
Miqyos an-Nil
” inshooti va uning darajoti qayta tiklandi.
Bizning davrimizgacha Ahmad al-Farg‘oniyning sakkiz asari 
saqlangan bo‘lib, ular orasida 
“Samoviy harakatlar va umumiy