O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

* Somoniylar davlati (865–999) – Movarounnahr 
va Xurosondagi o‘rta asr davlati. Somoniylar dav-
latining tashkil topishi Arab xalifaligining qulashi 
hamda Movarounnahr va Xurosonni bosib olgan 
Somoniylarning davlat tepasiga chiqishi bilan bog‘ -
liq. Ravnaq topgan davrida Movarounnahr, Xuro-
son, Shimoliy va Sharqiy Eronni o‘z ichiga olgan.

---

47
tillarini pux 
ta egallab olgan, Qur’onni va shariat 
ning asosiy 
qoidalarini yaxshi bila digan, turli fanlardan xabardor bo‘l gan 
savodli aslzodalardan tanlab olin gan.
Movarounnahrning ravnaqida Islom dini ruhoniylarining 
hissasi katta bo‘ldi. Shu boisdan ularning obro‘yi oshib, 
poytaxt 
Buxoro 
Sharqda Islom dinining eng nufuzli 
markazlaridan biriga aylandi. Shaharlarda ko‘plab ibodat-
xonalar, shu jumla dan,
jome masjid
, 
xonaqoh 
va 
namozgoh
lar 
bino qilindi. Shu davrda Buxoro shahrida O‘rta Osiyodagi ilk 
ilmgoh – 
madrasa 
bunyod etiladi. Buxoroning bu qadimiy 
madrasasi 
X asr
da bino qilingan. U 
Farjak madrasasi 
deb 
yuritilgan.
Mamlakat ma’naviy hayotida 
“ustod” 
deb atalgan din va 
ilm peshvolari rahnamolik qilardi. Keyinchalik bu nom 
“shayx 
ul-islom” 
nomi bilan yanada ulug‘landi. Ustoddan keyin 
xatiblar 
turardi.
Somoniylar masjid, madrasa va xonaqohlar qurish uchun 
maxsus joylar va ularning sarf-u xarajatlari uchun katta-katta 
mulklar ajratib berganlar. Islom dini ravnaqi, shubhasiz, O‘rta 
Osiyo aholisining mustaqil xalq bo‘lib shakllanishida muhim 
ahamiyat kasb etdi.
Mudofaa ishlari.