Xulosa va takliflar Bugungi kunda bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiyotni o'sishida sug'urta tizimining o'rni va ro'li beqiyos. Shu nuqtai nazardan sug'urta bozorini rivojlantirish aholi, tadbirkor va ishbilarmonlar uchun turli xildagi xizmat turlarini joriy etish va ularni sodir bo'lish ehtimol bo'lgan zarar va baxtsiz hodisalardan himoyasini ta'minlash bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biriga aylandi. Yuqoridagi tahlil natijalari va sug'urta bozorini rivojlantirishga to'siq bo'layotgan muammolarni o'rganib chiqib, quyidagi taklif va mulohazalarni amalda joriy etish orqali yuqori natijalarga erishish mumkin:
- sug'urta faoliyatida marketing xizmatidan samarali foydalanish xususan, eng yaxshi reklamani yo'lga qo'yish, servis xizmatlaridan foydalanish, mijozlar bilan ishlashning zamonaviy usullarini ishlab chiqish, mijozlarga xizmat ko'rsatishni eng qulay va samarali usullarini yo'lga qo'yish;
- sug'urta faoliyati davomida sug'urta davolarini sifatli va tezkor bartaraf etishga alohida etibor qaratish, sug'urta davolarini bartaraf etish bo'yicha maxsus bo'limlar tashkil etish;
- sug'urta madaniyatini oshirish maqsadida konferinsiyalar o'tkazish, mijozlar
- qiziqishini oshirishga xizmat qiluvchi strategik rejalar tuzish va joriy qilish;
- sug'urta bozorini takomillashtirishda jahon tajribasidan foydalanish. Yuqorida ko'rsatilgan chora-tadbirlarni amalda joriy etish sug'urta bozorini rivojlanirishga imkoniyat yaratadi va mamlakat iqtisodiyoti sug'urta bozorini o'rni va rolini kuchaytiradi deb aytishimiz mumkin. Majburiy sug‘urta turlari to‘g‘ri faoliyat ko‘rsatayotgan sug‘urta tizimining muhim tarkibiy qismidir, chunki ular kutilmagan hodisalar yuz berganda jismoniy shaxslar va tadbirkorlik sub’ektlarining himoyasi va xavfsizligini ta’minlaydi. Biroq, O'zbekistonda ushbu majburiy sug'urta turlarini joriy etish mexanizmlari samaradorligini oshirishga to'sqinlik qiluvchi bir qator muammolarga duch kelmoqda. Ushbu muammolar va potentsial yechimlardan ba'zilari:
Xabardorlikning yo'qligi: Ko'pgina jismoniy shaxslar va korxonalar majburiy sug'urta zarurligini bilmasligi yoki sug'urta qoplamasi va imtiyozlarini tushunmasligi mumkin. Yechim: Hukumat va sug‘urta kompaniyalari majburiy sug‘urtaning afzalliklari va ahamiyati to‘g‘risida aholini xabardor qilish uchun jamoatchilikni xabardor qilish kampaniyalari va ta’lim dasturlarini yo‘lga qo‘yishlari mumkin.
Amalga oshirishning yetarli emasligi: Ba'zi jismoniy shaxslar va korxonalar majburiy sug'urta polislarini sotib olishdan qochishlari yoki ularni yangilamasliklari mumkin, bu esa baxtsiz hodisa yoki yo'qotish holatlarida sug'urta qoplamasining etishmasligiga olib keladi. Yechim: Hukumat amaldagi sug‘urta qoplamasiga ega bo‘lmaganlar uchun amal qilmaslik uchun jarima yoki jarima solish yoki muayyan xizmatlardan voz kechish kabi ijro mexanizmlarini kuchaytirishi mumkin.
Cheklangan imkoniyatlar. Ba'zi jismoniy shaxslar va korxonalar majburiy sug'urta polislariga kirishda qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin, ayniqsa qishloq joylarda yoki kam daromadli. Yechim: Hukumat sug‘urta kompaniyalari bilan hamkorlik qilish imkoniyatini kengaytirishi va kam ta’minlangan aholiga arzon siyosatlarni taklif qilishi mumkin.
Tartibga solishning yetarli emasligi: Majburiy sug'urta turlari bo'yicha aniq qoidalar yoki yo'riqnomalarning yo'qligi chalkashliklarga va standartlashtirilmagan siyosatlarga olib kelishi mumkin. Yechim: Hukumat majburiy sug‘urta polislari bo‘yicha aniq qoidalar va standartlarni, jumladan sug‘urta qoplamasining minimal talablari, mukofot stavkalari va da’volarni ko‘rib chiqish tartiblarini o‘rnatishi mumkin.
Xatarlarni noto'g'ri baholash: Ba'zi sug'urta kompaniyalari risklarni to'g'ri baholash va tegishli mukofot stavkalarini belgilashda qiynalishi mumkin, bu esa etarli darajada qoplash yoki ortiqcha narxga olib kelishi mumkin. Yechim: Hukumat tavakkalchilik pullarini yaratish yoki maʼlumotlar va tahlillarga kirishni taʼminlash orqali sugʻurta kompaniyalariga risklarni baholash va narxlarni belgilashda yordam berishi mumkin.
Umuman olganda, ushbu muammolarni hal qilish va O‘zbekistonda majburiy sug‘urta turlarini joriy etish mexanizmlarini takomillashtirish jismoniy shaxslar va tadbirkorlik sub’ektlarining kutilmagan hodisalar yuz berganda tegishli himoya va qo‘llab-quvvatlashdan foydalanish imkoniyatini ta’minlashga yordam beradi.