O’zbeksiton Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent Arxitektura va Qurilish Instituti Qurilishni boshqarish fakultetiti
OQAVA SUV KANALIZATSIYA TA’RIFI OQOVA
Yüklə 451,38 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ichki kanalizatsiya
|
6. OQAVA SUV KANALIZATSIYA TA’RIFI OQOVA SUVNING TURKUMLARI Kanalizatsiya — qurilmalari va aholi turar joylari, sanoat korxonalari va ma’muriy binolarni obodon- lashtirishning bir ko‘rinishidir. Kanalizatsiya — ilmiy texnik soha bo‘lib, tarmoqlar va inshootlar kompleks qurilmasiga aholi turar joylarida va sanoat korxonalarida paydo bo‘ladigan oqova suvlarni bir tartibda qabul qilish va ularni quvurlar yordamida tashqariga uzatish, tozalash, ulardan foydalanishdan yoki suv havzalariga tashlashdan oldin zararsizlantirishdan iborat. Ichki suv bilan ta’minlangan va oqova suvlarni oqizish quril- malari bilan jihozlangan binolar kanalizatsiya obyektlari hisoblanadi. Kanalizatsiya ichki va tashqi kanalizatsiyaga 19 bo‘linadi. Ichki kanalizatsiya — oqova suvlarni qabul qilish va ularni binodan tashqariga, tashqi kanalizatsiya tarmoqlariga oqizish uchun xizmat qiladi. Tashqi kanalizatsiya — oqova suvlarni aholi turar joyi yoki sanoat korxonalaridan tashqariga, tozalash bekatlariga oqizish uchun xizmat qiladi. Oqova suv ma’lum bir maqsad uchun — maishiy-xo‘jalik, sanoat va hokazolarga ishlatilishi natijasida ma’lum miqdorda ishlatilgan, ifloslangan suv bo‘lib, avvalgi fizik-kimyoviy xusu- siyatlari va xossalarini o‘zgartirgan, shu bilan birga, aholi turar joylaridan va sanoat korxonalari maydonlaridan yog‘ingarchilik natijasida oqib keladigan suvlardir. Oqova suvlarni belgilariga qarab, turkumlarga ajratiladi. 1. Suvning tabiati bo‘yicha oqova suvning quyidagi turlari mavjud: — ichimlik suvlarning ishlatilishi natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlar; — sanoat korxonalari maydonlarida yer ostidagi suvlarni texnologik jarayon uchun tashqariga tortib chiqarish natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlar; — maydonlarda yog‘ingarchilik natijasida hosil bo‘lgan oqova suvlar. 2. Oqova suvlar hosil bo‘lgan maydoniga qarab, ko‘rsatkich- lari bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi: — sanoat korxonalarida — sanoat, maishiy-xo‘jalik va yog‘ingarchilik tufayli paydo bo‘lgan suvlar; — aholi turar oylarida hosil bo‘lgan suvlar — suvlarning barchasi aholi turar joylaridan tashqariga chiqariladi. 3. Oqova suvlar ifloslanish darajasi bo‘yicha quyidagi turlarga bo‘linadi: — sanoat suvlari; — maishiy-xo‘jalik suvlari; — yomg‘ir suvlarining ifloslanish xususiyatiga ko‘ra. 20 4. Oqova suvlar ifloslanish xususiyatiga ko‘ra: — shartli toza; — ifloslangan; — zaharlangan; — yuqumli kasallik tarqatuvchilar bilan ifloslangan suvlarga bo‘linadi. 5. Oqova suvlarning kanalizatsiya tarmoqlariga doimiy tushishi holatlariga ko‘ra, quyidagi turlarga bo‘linadi: — oqova suvlarning doimiy oqishi — maishiy-xo‘jalik va sanoat suvlari; — davriy ravishda kanalizatsiya tarmoqlariga tushuvchi suvlar (ba’zi hollarda uzoq uzilish bo‘lishi mumkin), ya’ni yomg‘ir suvlari. Uchinchi guruhdagi oqova suvlarni ko‘rib chiqamiz. Maishiy-xo‘jalik oqova suvlari uylarda, ma’muriy va sanoat korxonalari binolarida o‘rnatilgan sanitariya jihozlaridan tushuvchi suvlardir. Bu suvlar, asosan, fiziologik ajralgan va xo‘jalik chiqindilari bilan ifloslangan bo‘ladi, shu bilan birga, ularda kasal tarqatuvchi bakteriyalar ham bo‘lishi mumkin. Bu turkumdagi suvlarga korxonalarda, hammomlarda va dushxo- nalarda hosil bo‘lgan oqova suvlar kiradi. Sanoat suvlari ishlab chiqarish sanoatida har xil texnologik jarayonlarni bajarish uchun ishlatilgan suvlardan paydo bo‘lgan oqova suvlardir: mashina uskunalarini sovitish, gazmollarni bo‘yash, yuvish va hokazo. Yog‘ingarchilik suvlari yoki yomg‘ir yog‘ishi natijasida hosil bo‘lgan suvlar yomg‘ir, qor va muzning erishi tufayli paydo bo‘ladi. Maishiy-xo‘jalik oqova suvlarining ifloslanish xususiyatlari, asosan, o‘zgarmas bo‘ladi: ularning konsepsiyasi bir sutkada bir odamning suv iste’mol qilish me’yoriga bog‘liq. Sanoat oqova suvlarining iflosligi korxonadagi texnologik jarayon, ishlab chiqariladigan mahsulotga bog‘liq, masalan, organik ifloslar, plastmassa, qog‘oz va hokazo bo‘ladi. Mineral metallurgiya, kimyo zavodi va boshqa korxonalardan chiqadigan oqova suvlarda aralash 21 sun’iy tolalar, cho‘chqaxonalardan zaharli va sezilarli darajada bakterial ifloslar bo‘ladi. Har xil turdagi organik va mineral moddalar bilan ifloslangan oqova suvlarda moddalar erigan, kolloidli, suspenziyali va erimagan modda holatlarida bo‘lishi mumkin. Oqova suvlar ifloslanish darajasi konsepsiyasi bo‘yicha aniqlanadi, ya’ni bir birlikda suv miqdoriga ifloslarning massasi, mg/1; gramm/m.kub. O‘lchamlarida. Oqova suv miqdori — oqova suv hajmining vaqt birligiga nisbati bilan aniqlanadi, m.kub/ sut; m.kub/soat; litr/sek. Yomg‘ir oqova suvlari, asosan, mineral moddalar bilan va kam miqdorda organik moddalar bilan ifloslangan bo‘ladi. Yomg‘ir oqova suv miqdori shahar qurilish maydonidagi maishiy-xo‘jalik oqova suvlaridan 50—150 barobar yuqori bo‘lishi mumkin. Sanoat korxonalari maydonlaridagi yomg‘ir oqova suv tarkibida sanoat korxonalariga tegishli chiqindi va tashlandiqlar bo‘lishi mumkin. Yüklə 451,38 Kb. Dostları ilə paylaş:
|