O`zbekstan respublikasi xaliq bilimlendiriw wa`zirligi a`jiniyaz atindag`i no`kis ma`mleketlik pedagogikaliq instituti «Pedagogika» fakul`teti
Yüklə 321,98 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tema. Xizmet psixologiyasi (2 saat) Joba
- Xizmet haqqinda tu`sinik
|
Ta`kirarlaw ushin sorawlar.
1. Psixikanin` rawajlaniwi degenimiz ne 2. Joqari nerv xizmeti ha`m psixika 3. Psixikanin` rawajlaniw basqishlarin aytip berin`. 4. Filogenez degenimiz ne 5. Ontogenez degenimiz ne 6. Instinkt degenimiz ne. Onin` fiziologiyaliq tiykari qanday. 7. Haywanlar uqiplari degenimiz ne. 8. Haywanlardin` intellektualliq minez-qulqina qisqasha minezleme berin`. 9. Biz neni adam sanasi dep ataymiz, ol haywanlardin` psixikasinan nesi menen ayriqshalanadi. 10. Adam sanasinin` rawajlaniwi nege baylanisli. 11. Sha`rtsiz refleks degenimiz ne. 12. Sha`rtli refleks degenimiz ne. 13. Pavlov neni birinshi signalliq sistema dep atag`an. Bul sistemalardin` ha`r birinin` adam ushin a`hmiyeti qanday. 14. Ekinshi signal sistemasi degenimiz ne. Bul sistemalardin` ha`r birinin` adam ushin a`hmiyeti qanday. 15. Siz baqlag`an haywanlardag`i instinktiv ha`reketlerdi su`wretlep berin`. 16. Adam ha`m haywanlardin` intellektual minez-qulqin arasindag`i ayirmashiliqti misallar menen tu`sindirin`. 17. Sanasizliq adamda qanday jag`daylarda payda boladi. Tema. Xizmet psixologiyasi (2 saat) Joba: • Xizmet haqqinda tu`sinik. • Ishki ha`m sirtqi xizmet. • Talap ha`m za`ru`rllikler haqqinda tu`sinik. • Xizmet tu`rleri. Xizmet haqqinda tu`sinik. O`tken bapta insan o`z talaplarin qanaatlandiriw maqsetinde jedellik ko`rsetedi dep aytqan edik. Biraq bul qanaatlaniw barliq waqittada tek o`zlerinin` organikaliq talaplarinin` tikkeley ta`siri astinda ha`reket etiwshi haywanlardag`i siyaqli, tikkeley xarakterge iye emes. Insanda bolsa, ha`tteki awqatqa bolg`an talap siyaqli ta`biyiy talap ta adamzat ta`repinen ta`rbiyalap shig`ilg`an, ja`miyetlik ta`jiriybe ta`sirinde a`melge asiriladi. «Ashliq bul ashliq, biraq pisken go`shti pishaq ha`m vilka menen jew, shiyki go`shti qol, tirnaq ha`m tis ja`rdeminde jewdegi ashliqtan pariq qiladi». Egerde adam tek uyiqlap qalg`an bolmasa, onin` normal` tu`rdegi jag`dayi- bul aktiv tu`rdegi, onin` normal` tu`rdegi jag`dayi- bul aktiv tu`rdegi, jigerlilik jag`dayi boladi. Adam tiri eken, ol mudami ha`reket etedi, bir na`rse isleydi, bir na`rse menen shug`illanadi, oynaydi, miynet etedi, oqiydi, sport penen shug`illanadi, adamlar menen qatnas jasaydi h.t.b. Qullasi, ol aktivlilik sirtqi (is-ha`reket operatsiyalari, bulshiq etlerdin` ku`sh 15
oqig`anda bir na`rseni yadina tu`sirgende h.t.b. baqlanadi) ko`rsetedi. Biraq sirtqi ha`m ishki aktivlilikte tek sha`rtli tu`rde g`ana ayrip taniwg`a boladi. Pikirdin` jumisi ha`tte adam ko`zge ko`rinerlik aktivlilik jasalmag`an jag`dayda da so`ylewdi ta`miyinleytug`in mikroha`reketler (olardi esapqa aliwg`a boladi) menen baylanisli boladi, o`ytkeni, normal` tu`rdegi egerde adamnin` oylawi so`ylew formasinda boladi. Sonliqtanda adamnin` ha`rqanday xizmeti ba`rqulla sirtqi ha`reket, bulshiq etlerdin` ha`reketi menen baylanisli boladi. Xizmet- bul adamnin` za`ru`rliklerin ha`m ma`plerin qanaatlandiriw menen baylanisli bolg`an o`z aldina sanali tu`rde qoyg`an maqsetlerine erisiwge, og`an ja`miyet ha`m ma`mleket ta`repinen qoyilatug`in talaplardi orinlawg`a bag`darlang`an aktivligi boladi. Haywanlar a`melge asirip atirg`an ha`reketlerge bul termindi qollanip bolmaydi. Adamnin` is- ha`reketinin` haywanlardin` is-ha`rektinen o`zgesheligi sonnan ibarat, haywanlar ta`biyatqa maslasadi, al adam bolsa o`zinin` is-ha`reketi protsessinde o`z talaplarin qanaatlandiriw ushin qorshag`an ortaliqti o`zgertip jiberedi. Adam is-ha`reketinin` na`tiyjesi qanday da bir ja`miyetlik yamasa sanali xarakterge iye belgili o`nim boladi. Adam o`zi islegeninin` ko`pshilik bo`legen o`zi ushin emes, ja`miyet ushin isleydi. Xizmetsiz adamnin` turmisi mu`mkin bolmay qaladi. Xizmet protsesinde adam do`gerek a`tiraptag`i du`n`yani bilip aladi. Xizmet adam turmisinin` materialliq sharayatlarin do`retedi. Xizmet protsesinde ruxiy o`nimler: ilim, a`debiyat, muzika. Adamnin` xizmeti onin` o`zin jigerliligin, xarakterin uqiplarin qa`liplestiredi ha`m o`zgertedi. Adamnin` xizmeti haywanatlardin` qilig`i ha`tte anag`urlim quramali bolsa da olardin` qilig`ina printsipial` tu`rde ayirilip turadi. Birinshiden, adamnin` xizmeti sanali xarakterge iye boladi, adam og`an erisiwdin` maqseti ha`m usillarin an`g`iradi, na`tiyjesin aldin ala boljay biledi. Ekinshiden adamnin` xizmeti miynet qurallarin sog`iw, jumsaw ha`m saqlaw menen baylanisli boladi. U`shinshiden, adamnin` xizmeti ja`msiyetlilik xarakterge iye boladi, ol kollektivtin` o`zinde ha`m kollektiv ushin a`melge asiriladi. Adam xizmetinin` za`ru`rli sha`rtleri- bul psixikaliq protsessler boladi. Olar, bir jag`inan adamnin` ha`rqanday xizmetinin` buljimaytug`in minezlemesi boladi, bala oynap, mektep oqiwshisi oqip, adam miynet etip atirsa da-xizmettin` barliq tu`ri barqulla diqqat, zeyin, ilgirlik, yad, oylaw, qiyal etiw menen ajiralmas baylanisli boladi, al olarsiz adamnin` heshqanday xizmeti a`melge asiwi mu`mkin emes. Ekinshi jag`inan psixikaliq protsessler xizmette ju`zege keledi, qa`liplesedi ha`m ta`rtipke salinadi. Psixikaliq protsesslerdin` ha`m adam xizmetinin` arasindag`i o`z-ara baylanis usilayinsha a`melge asiriladi. Yüklə 321,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|