Mavzuning o`rganilganlik darajasi. Qadimgi davr tarixiy yozuvlari haqida
gapirar ekanmiz, ularni o`rganish va sharhlash, zamonaviy yordamchi tarix fanining
dolzarb masalalaridan biridir. Ko`hna Sharq tarixida qadimgi yozuvlarni jamlash,
ularni deshifrovka qilish, ya`ni sharhlash ishlari jahon tarixida fransuz olimi
J.F.Shampolyon faoliyati bilan bog`liq bo`lib, buy o`nalish XVIII asrning oxirida
shakllangan. XIX asrda rus tarixchilari peleografiyaning o`rnini anglashga
kirishdilar L.P.Jukovskaya, L.V. Cherepnin ular paleografiya rivojiga katta xissa
qo`shganlar.Aslida mavzu doirasidagi ilmiy tadqiqotlar XIX asrning ikkinchi
yarmidan beri davom etib kelmoqda. Rus tarixshunoslik va sharqshunoslik
fanlarida qadimgi yozuv turlarining shakllanish shart-sharoitlari, uning o`ziga xos
asosiy taraqqiyot bosqichlarini yoritish ilk bora V.A. Istrin nomi bilan bog`liq. XX
asrning 60-yillarida rus tiliga qadimgi xatlarni deshifrovkasi uslubi va muammolari
tarixiga bag`ishlangan asarlar tarjima qilindi. Bular chex tarixchisi filologi Chestmir
Loukotkinning “Yozuvning taraqqiyoti”va mashhur nemis olimi Iogannes
Fridrixning “Unitilgan tillar va yozuvlarning deshivrovkasi” asari tarjima qilingan.
1963-yilda nemis olimi Ernest Dyubelxofer Iogannes Fridrixdan farqli o`laroq
o`zining asarida ibtidoiy zamonlarga borib taqaladigan yozuvning ilk ko`rinishlariga
to`xtalib “buyum yozuv” fikrini suradi.
Dostları ilə paylaş: