Kür çayı üçün çayın trans-sərhəd menecmenti, II mərhələ – Erm
Yüklə 487,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.1 Giri
- 3.2 Keyfiyy
- 3.2.2 S ən ədl ər ə n əzar ət
- 3.2.8 Qeyri-uy ğun analitik testl əşm əy ə n əzar ət
|
Sonrakı ik fəsil KİS-in işlənilməsinin və akkreditasiyanın həyata keçirilməsi mərhələsində və, konkret olaraq, keyfiyyət üzrə dərslik və standart əməliyyat prosedurları kimi baza sənədlərinin işlənilməsinə fokuslaşdırılmalıdır. Bu isə laboratoriya tərəfindən KİS-in yaradılması və sonra akkreditasiya prosesinin başlanması haqqında qərar qəbul edildiyi zaman ən çətini və icbarisidir.
Laboratoriyanın keyfiyyəti üzrə dərsliyi hazırlamaq üçün rəhbər tutulan göstərişlər
Keyfiyyət dərsliyi əsas sənədlərdən biridir, hansı ki, keyfiyyətin idarəetmə sistemini tətbiq etmək üçün laboratoriya tərəfindən hazırlanmalıdır. Bu fəsil laboratoriyanın keyfiyyət dərsliyinin (KD) hazırlanması zamanı laboratoriya personalına rəhbərlik etməkdə sizə kömək edəcəkdir. KD elə bir KİS-in işlənilməsi və tətbiq edilməsi – istifadə etməsi imkanını verməlidir, hansı ki, ISO/IEC 17025-ə uyğundur - “testləşmə və kalibrləmə laboratoriyalarının kompetensiyasına qarşı ümumi tələbləri”. Elə başdan onu vurğulamaq lazımdır ki, bu sənəd yalnız yol göstərəndir və onun məzmununun dəyişdirilməsi lazım gələ bilər ki, o, konkret laboratoriyanın fərdi hallarına uyğunlaşdırılmalıdır.
Faktiki olaraq, laboratoriyadan yalnız bir KD-nin təqdim edilməsi tələb edilir. Əgər müxtəlif orqanlar tərəfindən qoyulan tələblərini təmin etmək üçün KD çərçivəsində elementlərin dəyişdirilməsi lazımdırsa, dəyişikliklər ayrılıqda sənədləşdirilə bilər. Bu dəyişikliklərə KD-in müvafiq elementlərinə çarpaz göstəriş edilməlidir. Effektli iş sənədi olması üçün laboratoriyanın KD-də baza laboratoriyanın işlətdiyi siyasət və təcrübə verilməlidir. Onda həmçinin standart əməliyyat prosedurları (SƏP) haqqında məlumat mənbəyinə və laboratoriyada istifadə edilən qeydlərə çarpaz göstəriş verilməlidir.
KD-in əsas məqsədləri aşağıdakı kimi müəyyən edilə bilər: •
Laboratoriyanın həyata keçirilən faktiki təcrübəsi təsvie dilməlidir; 14
•
Müdiriyyətə və laboratoriya personalına laboratoriyanın siyasətini, prosedurlarını, yaxşı laboratoriya təcrübəsinə sədaqətliliyi və testləşmə xidmətinin keyfiyyətini bildirməlidir; •
etməlidir; •
Laboratoriya müdiriyyəti tərəfindən laboratoriyanın müvafiq fəaliyyət göstərməsi üçün lazım hesab edilənləri nəzərə alaraq faktiki iş təcrübəsinin auditini həyata keçirməlidir. •
həyata keçirilməsi imkanını verməlidir; •
Laboratoriyanın effektli idarəetmə imkanını verməlidir.
KD-in uğurla yaradılması üçün on əsas qayda Unutmayın ki, 1. Adətən KD böyük kadr tərəfindən hazırlanmalıdır, başqaları isə ona kömək etməlidir (məsuliyyətli şəxsin dərin texniki biliyi və laboratoriyada, həmçinin menecmentə münasibətdə bir neçə illik texniki təcrübəsi olmalıdır); 2. Məsuliyyətli şəxs kompyuterdə işləyə bilməlidir; 3. Məsuliyyətli müxtəlif səviyyədə danışıqları apara bilməli və elə bir vəziyyəti anlaya bilməlidir ki, laboratoriya işçiləri dəyişikliklərə qarşı çıxa bilərlər, çünki onlar hesab edə bilərlər ki, yeni sistemin tətbiq edilməsi onları işinin yoxlanılması deməkdir; 4. Məsuliyyətli şəxsə onun yeni funksiyasını xarakterizə edəcək adın verilməsi məqsdəuyğun ola bilər (məs. keyfiyyət meneceri); 5. KD-in ölçüsünü, formatını və ona daxil edilmiş sənədləşdirilmiş prosedurların miqdarını laboratoriya müəyyən edir (məs. laboratoriya nə qədər komplekslidirsə, onun KD də o qədər böyükdür); 6. KD-in yaradılması və KİS-in işlənilməsi vəzifəsinin başlanmasınadək unutmamalısınız ki, bu tədbirlər personaldan zaman (yəni KİS-in yüklənilməsi onların adi iş yüklənilməsinə əlavə edilir) və bacarıqları tələb edir; 7. KİS-in işlənilməsi vəzifəsinin yerinə yetirilməsi yalnız bütün personal, xüsusilə də böyük müdiriyyət kadrları tərəfindən uğura nail olmaq üçün möhkəm iradə və bir neçə il ərzində davamlı cəhd olduğu zaman mümkündür. 8. KD əsas nəzarət sənədidir. Bu sənəddə laboratoriyanın rəhbər tutduğu əsas siyasət və prinsiplər ifadə edilmişdir. Sənəd laboratoriyanın keyfiyyət sisteminin asılı olduğu əməliyyat prosedurları məcmuələrini (yəni testləşmə metodları, daxili audit, xarici keyfiyyətə nəzarət, avadanlığın kalibrləməsi), məlumat mənbəsini və qeydlərin koordinasya linklərini (və ya çarpaz göstərişləri) verir. 9. KD mütləq sadə və laboratoriyanın vəziyyətinə müvafiq olmalıdır. KD və keyfiyyət sistemi çərçivəsində istifadə edilmiş bütün sənədlər daxili və xarici auditə tabe olmalı və buna görə də onlara nəzarət edilməlidir; 10. KD-in necə elektron, eləcə də sənəd formasında hazırlana bilər. Əgər elektron versiya hazırlanmışdırsa, onun ehtiyat surətinin yaradılması və təhlükəsiz saxlanılması imkanı olmalıdır.
Sonrakı yarımfəsillərdə KD-in məzmunu verilmişdir. 3.1 Giriş və konsepsiya
Bu fəsildə aşağıdakı məsələlər təsvir edilməlidir: 15
•
KD-də nə vardır: dərslikdə keyfiyyət siyasəti və/və ya sənədlər və prosedurlar təsvir edilməlidir. Laboratoriya elə onlara əsasən işləyəcəkdir ki, ISO/IEC 17025 standartına uyğun olsun. Dərslikdə yazılmalıdır ki, KD laboratoriyanın mülkiyyətidir və kim tərəfindən yaradılmışdır (komitənin adı və ya məsuliyyətli şəxsin soyadı). KD-yə düzəlişlərin təsdiq edilməsi və daxil edilməsini yalnız kim edə bilər (komitənin adı və ya məsuliyyətli şəxsin soyadı). Qeyd də olmalıdır ki, bu sənəd harada və kimlər üçün əlçatandır (məs. KD daxili sənəddir, hansı ki, laboratoriya personalı üçün əlçatandır; o, konfidensial və ya qeyri-konfidensial ola bilər); •
KD-in sahəsi: o, hansı sahələri əhatə edir (yəni laboratoriyanı və onun şöbələrini / departamentlərini, laboratoriya təşkilata aiddir yoxsa aid deyildir); •
•
Düzəlişlər necə yazılmalı və razılaşdırılmalıdır.
3.2.1 Təşkil və menecment
Bu hissədə KD ümumi şəkildə aşağıdakıları əhatə etməlidir: Təşkil •
Ümumi təşkil strukturu, müdiriyyət və personalın struktur sxemi; •
Keyfiyyətin təmin edilməsi sisteminin fəaliyyəti ilə əlaqədar olan laboratoriyanın məsuliyyətli təşkilatının təsviri; •
şöbənin / departamentin, o cümlədən laboratoriya tərəfindən aparılmış işin keyfiyyətinə təsir göstərəbilən və ya təsir göstərə biləcək bütün şöbələrin / departamentlərin personalın strukturu təsvir edilməlidir (məs. maliyyə şöbəsi, nəqliyyat şöbəsi, anbarlar, nəzarət şöbəsi, peşəkar səhiyyə və təhlükəsizlik, mühəndis-texniki tərəf və s.); •
Onu təmin etmək ki, bütün işçilər hər hansı kommersiya və ya maliyyə təzyiqdən azad olsun, bu isə analitik testləşmə nəticələrinin keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər; •
Dəyişikliklərin edilməsindən əvvəl KD-in istənilən dəyişikliyi onun təsir altına düşəcək personal ilə yoxlanılmalıdır; •
şöbələrin / departamentlərin və ya otağın adı verilməlidir. Bu riskin təhlil edilməsi prosesində yarana biləcək və ya qiymətləndirilməsi lazım ola biləcək peşəkar səhiyyə və təhlükəsizlik məsələlərinin həll edilməsinə kömək edəcəkdir. Plan onu dərk etməyə kömək edəcəkdir ki, müxtəlif şöbələrin / departamentlərin və ya laboratoriyanın konkret otaqların hansı qarşılıqlı əlaqələri vardır və potensial problemlər harada yarana bilər və ya audit prosesində potensial problemlər harada yarana bilər.
16
KD-in bu fəsli menecment sisteminin istifadə edilməsini, saxlanılmasını və fasiləsiz olaraq yaxşılaşdırılmasını təmin etməlidir. O, aşağıdakı əsas hissələrdən ibarətdir:
•
Laboratoriyanın keyfiyyət siyasəti üzrə imzalanmış sənəd; •
Analitik testləşmə nəticələrinin keyfiyyətini təmin etmək üçün standart prosedurlar v iş təlimatları; •
3.2.2 Sənədlərə nəzarət
Bu fəsil təmin etməlidir ki, menecment sistemi ilə əlaqədar olan bütün sənədlərinin fərdi olaraq eyniləşdirilməsi və yaradılması, təsdiqlənməsi, dərc edilməsi və dəyişdirilməsi sənədləşdirilmiş prosedurlara uyğun olaraq həyata keçirilsin. Siyasət
Laboratoriya ISO/IEC 17025 standartının tələblərinə uyğun olan, sənədlərə nəzarət prosedurlarından istifadə etməlidir. Laboratoriya müvafiq əməkdaşı təyin etməlidir, hansı ki, keyfiyyətin idarəetmə sistemi üçün sənədlərin nəzarətçisi vəzifələrini yerinə yetirəcəkdir.
Sənədlərin nəzarətçisi keyfiyyət sisteminə daxil olan bütün sənədlərin yxlanılmasına, qorunmasına və düzgünlüyünə görə məsuliyyət daşımalıdır. Prosedurlar / detallar Sənədlərin nəzarətçisini müəyyən edin və baza qaydası olaraq, bu keyfiyyət meneceri olmamalıdır. Sənədlərin nəzarətçisinin vəzifələrini təsvir edin. Onlar bu cür ola bilər:
• Sənədlərin təhlükəsiz saxlanılması; •
•
Sənədin yaradılmasına və/və ya dəyişdirilməsinə görə kimin məsuliyyət daşıdığını və səlahiyyətli olduğunu müəyyən edin; •
KD-in, testləşmə metodlarının və standart əməliyyat prosedurlarının əlçatanlığını, yenilənməsini təmin edin. KD-dən çıxarışlar lazım olduqda isə onlar sanksiyalaşdırılmalıdır; •
Laboratoriya personalının treyninq sənədlərinin aparılmasını, treyninqlərin keçirilməsini təmin edin. Həmçinin təmin edin ki, treyninq işçilərin əmək kitabçalarında qeyd edilsin.
Bu fəsil onu təmin etməlidir ki, xahişlərə, tenderlərə və kontraktlara qarşı tələblər yaxşı tərtib edilsin, reviziya edilsin, yenilənsin və sənədləşdirilsin.
ISO/IEC 17025 standartın tələb etdiyi kimi, analitik testləşmənin, kontraktların və xahişlərin reviziyası həyata keçirilməlidir; reviziyanın sənədləşdirilməsi lazımdır.
17
Prosedurlar / detallar
Bu fəsildə aşağıdakı olduqca əhəmiyyətli anlar təsvir edilməlidir: •
Reviziya əsasında laboratoriyanın müdiriyyəti təmin etməlidir ki, tələbləri təmin etmək üçün laboratoriyanın texniki imkanları və resursları olsun; •
kontraktın həyata keçirildiyi eyni proseslə həyata keçirilsin; •
Reviziya və istənilən dəyişikliklərin prosedurları sənədləşdirilməlidir.
Labotaroriyamızın binasında əsas prinsiplərdən biri budur: ”Bacarmadığın işi qəbul etmə”. 3.2.4 Testləşmənin və kalibrləmənin sub-kontraktla həyata keçirilməsi
Bu fəsil təmin etməlidir ki, üçüncü şəxslərə sub-kontraktla verilmiş testləşmə və kalibrləmə keyfiyyətin eyni standartlarına uyğun olaraq həyata keçirilir, hansına uyğun olaraq sub-kontraktı verən laboratoriyada həyata keçirilməli idi. Lakin müştəri bunu bilməlidir və subkontraktorun istifadəsi ilə razı olmalıdır.
Testləşmə nəticələrinə təsir göstərə bilən bütün subkontraktorların reviziyası konkret olaraq göstərilməli və monitorinqi keçirilməlidir. Bu reviziya sənədləşdirilməlidir.
Bu fəsil aşağıdakı məsələlərə fokuslaşdırılmalıdır:
•
Laboratoriya müdiriyyəti təmin etməlidir ki, subkontraktor tərəfin səlahiyyəti tələbləri təmin etsin. Məs. sənədləşdirilmiş keyfiyyət sistemi vasitəsi ilə, məs. ISO/IEC 17025 standartı. •
Subkontraktorun işi üçün subkontraktor laboratoriyasının (3-cü tərəf) məsuliyyətinin təsvir edilməsi proseduru. Qeyd: bu avadanlığın kalibrləməsini / texniki xidməti laboratoriyadan çıxarmaqla və nümunələrin digər laboratoriyalara göndərilməsini əhatə edə bilər.
3.2.5 Xidmətin və ehtiyatların alınması
Bu fəsil təmin etməlidir ki, 3-cü tərəflər tərəfindən çatdırılmış xidmət və ya ehtiyatlar laboratoriya əməliyyatlarının keyfiyyətinə və effektliliyinə mənfi təsir göstərməsin. Siyasət
Testləşmə nəticəsinə təsir göstərən istənilən materiallar göstərilməlidir. Çatdırılmış materiallar göstərilməlidir (məs. şüşə qablar, reaktivlər, etalonlar). 18
Prosedurlar / detallar
Bu fəsildə aşağıdakılar olmalıdır: •
Təchizatçılar hansı prosedurla seçilir, xidmətin və ehtiyatların müvafiq keyfiyyətini təmin etmək üçün onların rəsmi qiymətləndirilməsi necə aparılır. •
•
Daxil olan materialların keyfiyyəti laboratoriyada əvvəlcədən müəyyən edilmiş xüsusiyyətlərlə münasibətdə necə yoxlanılır.
3.2.6 Müştərilərə xidmət göstərilməsi Siyasət
Onu təmin etmək ki, laboratoriya müştərilərin tələblərini daim təmin etsin. Prosedur / detallar
Bu fəsildə aşağıdakı məsələlər təsvir edilməlidir: •
Laboratoriyanın müştərilərlə əməkdaşlığı, onların tələblərini aydın şəkildə necə anlayaq və onlar tərəfindən təqdim edilmiş məlumatı dinləyək; •
edilməsi ilə münasibətdə; •
Laboratoriya müştərilərə laboratoriyanın auditini həyata keçirmək imkanını necə verməlidir. 3.2.7 Şikayətlər Siyasət Müştərilərdən qəbul edilmiş istənilən şikayətin sənədləşdirilməsi, qiymətləndirilməsi və müvafiq olaraq reaksiya verilməsi necə həyata keçirilməlidir.
Şikayətlərə reaksiyanın verilməsi və onların həll edilməsi metodunu təsvir edin. Şikayətlər üzrə zabitin təyin edilməsi lazım ola bilər (məsuliyyətli şəxsin soyadını yazın). Şikayətlərin yazılması-qeydiyyatı üçün formanı çap edin.
İstənilən analitik testləşmə və digər laboratoriya əməliyyatı laboratoriya xüsusiyyətləri və ya müştərilər tərəfindən müəyyən edilmiş xüsusiyyətlər kimi əvvəlcədən müəyyən edilmiş xüsusiyyətlərə uyğun olmalıdır.
19
Qeyd: bilin ki, qeyri-uyğunluq sənədləşdirilmiş keyfiyyətin idarəetmə sisteminin prosedurunun və ya tələbinin yerinə yetirilməsində olan istənilən uğursuzluq deməkdir. 3.2.9 Yaxşılaşdırma Siyasət Laboratoriya müdiriyyəti istənilən şikayətin və qeyri-uyğunluğun həll edilməsini və menecment sisteminin effektliliyinin fasiləsiz yaxşılaşdırılmasını təmin etməlidir.
Aşağıdakı əsas məsələlər təsvir edilməlidir:
•
Yaxşılaşdırma ilə əlaqədar olan təkliflər auditin nəticələrindən, məlumatların təhlilindən, müştərilərin şikayətlərindən və təkliflərindən, korrektə və profilaktik tədbirlərdən və menecmentin reviziyasından necə çıxarılmalıdır; •
Təkliflərin toplanılması və müzakirəsi proseduru və qrafiki, müdiriyyət tərəfindən həyata keçiriləcək növbəti tədbirlər.
Bu fəsildə uyğunsuz işin səbəbinin, analitik testləşmə və menecment prosedurlarından sapmanın aşkar edilməsi yolları və adekvat korrektə tədbirlərin seçilməsinin, həyata keçirilməsinin, sənədləşdirilməsi və monitorinqin təmin edilməsi ətraflı olaraq müzakirə edilməlidir. Bilin ki, korrektə tədbirləri daxili/xarici keyfiyyətə nəzarət (KN)/keyfiyyətin təmin edilməsi (KTE) uyğunsuzluğuna, daxili/xarici auditə, menecmentin illik reviziyasına, müştərilərin şikayətlərinə, avadanlığın nasazlığına və s. cavab olaraq, həmçinin testləşmə metodlarının, əməkdaşların məlumatlarının və ya standart əməliyyat prosedurların və iş təlimatlarının yenilənməsi sənədləşdirildiyi zaman təşəbbüs edilə bilər.
Korrektə tədbiri laboratoriyanın menecmenti tərəfindən istənilən keyfiyyətin idarəetmə sistemi ilə istənilən uyğunsuzluğa və ya nasazlığa cavab olaraq təşəbbüs edilə bilər. Korrektə tədbiri yaxşılaşdırma imkanının meydana çıxması zamanı da təşəbbüs edilir.
Aşağıdakı vacib məsələləri daxil etməlisiniz:
•
Laboratoriya personalının həvəsləndirilməsi lazımdır ki, onlar korrektə tədbirlərini həyata keçirsin. Bu cür hərəkətdən irəli gələrək, fayda işçilərin işinin qiymətləndirilməsində əks etdirilməlidir; •
Korrektə tədbirləri konkret problemi aradan qaldırmaq və eyni problemin təkrar edilməsinə yol verməmək üçün seçilməli və həyata keçirilməlidir; 20
•
Korrektə tədbirinin təşəbbüs edilməsinin, tədbirlərin sənədləşdirilməsinin necə keçiriləcəyini təsvir edin (məs. korrektə tədbirinin tələb etmə forması faydalıdır). Onu təsvir edin ki, sənəd harada və necə qeydiyyata alınır və saxlanılır, korrektə tədbirlərə nəzarətə görə məsuliyyəti daşıyan kimdir. •
Korrektə tədbirlərinin monitorinqi və qiymətləndirilməsi necə həyata keçirilir.
Yüklə 487,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|