Odam anatomiyasi va fiziologiyasi. Fan dasturi

 
Qon va limfa aylanishi sistemalari fiziologiyasi 
 
Yurak-qon tomirlari sistemasi. Qon aylanishining ahamiyati. Katta,kichik va koranar qon 
aylanish doiralari. Yurak muskullarining funksional xususiyatlari. Yurakni qon bilan 
ta’minlanishi. Yurak avtomatiyasi. Yurakning o‘tkazuvchi sistemasi, uning ahamiyati. 
Qisqaruvchanligi, refrakterlik xususiyatlari. Yurak bo‘limlari va qorinchalarining funksional 
ahamiyati.
Yurak sikli, fazalari, yurak tonlari. Elektrokordiografiyani o‘rganish metodlari. Yurakning 
xususiy muskullarini qon bilan ta’minlashdagi ahamiyati.
Qon tomirlari fiziologiyasi. Arteriya, vena va kapillyarlardagi qon bosimi. Arteriya pulsi. 

---

Kapillyar mikrotsirqo`lyasiyasi. Venalarda qon oqishining xususiyatlari. Limfa sistemasi, 
uning tarkibi, funksiyasi. Limfaning hosil bo‘lishi va organizmdagi ahamiyati. 
Nafas sistemasi fiziologisi 
Nafas ahamiyati. Nafas olish mexanizmi. Nafas jarayonining asosiy fazalari: tashqi nafas, 
alveolalar va to‘qimalarda gaz almashinuvi. Nafas olish va chiqarish mexanizmi. Nafas 
aktida diafragma va qovurg‘alararo muskullarning ahamiyati.
O‘pkaning kengayish qobiliyati. Nafas vaqtida plevra bo‘shlig‘i bosimining o‘zgarishi. Nafas 
sikli. O‘pka hajmlari va o‘pka ventilyasiyasi. Pnevmotraks. O‘pkaning tiriklik sig‘imi. Nafas 
olish koeffitsenti haqida to`shuncha.
Jismoniy mehnat va mushak mashqida o‘pka ventilyasiyasi o‘zgarishi. Atmosfera, alveola 
va chiqarilgan nafas havosining gaz tarkibi. O‘pkada gazlar almashinuvi mexanizmi. 
Alveolalar havosidagi gazlarning (O
2
va SO
2
) porsial bosimi. Nafas markazining avtomatik 
va nerv-gumoral, reflektor boshqarilishi mexanizmlari. 
Ovqat hazm qilish sistemasi fiziologiyasi 
 
Ovqat hazm bo‘lishi va uni o‘rganish usullari. Hujayrada ovqat hazm bo‘lishi. Ovqatning 
tarkibi va ahamiyati. Hazm shiralarining ahamiyati. Og‘iz bo‘shlig‘da ovqatning hazm 
bo‘lishi,so‘lakning tarkibi va xossasi. So‘lak ajralishi jarayonida shartli va shartsiz 
reflekslarning mohiyati. Me’dada ajraladigan xlorid kislotasi va fermentlarining ovqatga 
ta’siri. Me’da harakati. Me’daning evakuator funksiyasi. Me’dada ovqatning saqlanishi va 
ovqatni hazm bo‘lishi. Me’dada rezeksiya yo‘li bilan, tajriba o‘tkazish. Me’da osti bezi 
shirasining tarkibi va sekretsiya jarayonining kashf etilishi. Odam me’dasining sekretor 
funksiyasini o‘rganish metodlari. Toza me’da shirasini olish va ularni. Me’da sekretor 
funksiyasining nerv va gumoral boshqarilishi. Me’da sekretsiyasining tormozlanish 
mexanizmi.
Me’da va o‘n ikki barmoqli ichakda ovqat hazm bo‘lishi. Me’da osti bezining sekretor 
funksiyasi. Me’da osti bezi shirasini. Tarkibi va xossasi, uning oqsillar, yog‘lar, karbon suvlar 
va nuklein kislotalarga ta’siri. Uning boshqarilishi. Reflektor va gumoral fazalar. Me’da osti 
bezi shirasining ajralishiga ovqat sifatining ta’siri.
O‘tning tarkibi, xossalari va ovqat hazm qilishdagi ahamiyati. Jigarning o‘t hosil qilish va o‘t 
ajratish funksiyalari. Toza o‘t olish yo‘llari. O‘tni o‘t pufagiga o‘tishi va uning o‘zgarishi. 
O‘tning o‘n ikki barmoqli ichakka quyilishi. 
Ingichka va yo‘g‘on ichakda ovqat hazm bo‘lishi. Ichak shirasining tarkibi, xossalari va uning 
ovqat hazm qilishdagi ahamiyati. Ichakning sekretor funksiyasini o‘rganish usullari. Ingichka 
ichakning motor funksiyasi va uning boshqarilishi.
Yo‘g‘on ichakning motor funksiyasi. Ichakning bakterial florasi. So‘rilishning fiziologik 
mohiyati. Oziq moddalari so‘rilishida ingichka ichakdagi vorsinkalarni tutgan o‘rni. Hujayralar 
ichida va membrana hazmi. So‘rilish mexanizmi: filtratsiya, diffuziya, osmosning so‘rilish 
jarayonidagi ahamiyati. Organik moddalar, suv va tuzlarning so‘rilish xususiyatlari. Qonga 
so‘rilgan moddalarni zararlantirishda jigarning o‘rni. Me’da-ichak trakti harakati: tonik 
qisqarishi, sigmentativ, moyatniksimon harakat,peristaltiksimon, to‘lqin, ichak bo‘ylab 
ovqatning siljishi. Silliq muskulli sfinkterlarni o‘ziga xos boshqarilishi.

---