Bajardi: O‟tkir xusanbayev tekshirdi

1. Ko‟pfunksional multiservisli simsiz aloqa bilan birgalikda qo‟shimcha 
qurilmalar bilan ishlovchi maxsus qurilma 
 
2. Yuqori tezlikda uzoq masofalarga ma‟lumot almashinish 
imkoniyatiga ega bo‟lasiz 
 
3. Tarmoqni kengaytirish uchun deyarli hech qanday ishni amalga 
oshirishni keragi yo‟q:yangi foydalanuvchi tarmoqqa ulanish uchun 
tarmoqqa ulanish parolini bilishi buning uchun yetarli hisoblanadi. 
 
4. Ushbu foydalanuvchi internet texnologiyalari hamda 
telekommunikatsiya sohalarining eng oxirgi yutuqlaridan 
foydalanayotgan bo‟ladi. Shuni alohida ta‟kidlab o‟tish kerakki 
quyida keltirib o‟tilgan barcha ma‟lumotlar tashqi tarmoq tegishli 
albatta achinarli holat hisoblanadi. 

---

IQS-22-24 GURUH 
Wi MAX.
Hozirgi kunda butun dunyoda simsiz aloqaga talab va 
undan foydalanish yuqori darajada o„smoqda. Simsiz aloqadan 
foydalanishda ma‟lumot olishda (yoki qabul qilishda) simli aloqaga 
nisbatan qulayligi va yuqori darajadagi samaraligiga erishiladi. Wi-Fi 
tarmog„i asosan kichik hududdagi shu jumladan, bitta yoki ikkita 
lokal tarmoq (yoki 2 ta masofasi yuz mеtrdan oshmagan korporativ 
tarmoqlarni simsiz aloqa orqali ulash)ni simsiz aloqa orqali birlashtirish 
maqsadida ishlatiladi. 
Lеkin bu tеxnologiya bir qancha noqulayliklarga ega: 
• simsiz aloqa (harakat) radiusining kichikligi 
• global tarmoqqa ulanishda bir qator to„siqlarga duch kеlishi va 
boshqalar. 
Tarmoq ulanishi imkoniyatlari qanchalik yuqori bo„lishiga 
qaramasdan, quyidagi 3 ta asosiy tarmoqqa qo„yiladigan talablarni 
bajarish qiyin, bular: yuqori o„tkazuvchanlik qobiliyati, ishonchliligi va 
mobilligi. 

---

IQS-22-24 GURUH 
Yuqoridagi kamchiliklarni bartaraf qilish maqsadida simsiz aloqa 
tarmog„ining kеyingi avlodi WiMax (Worldwide Interoperability for 
Microwave Access, IEEE 802.16 standarti asosida) ishlab chiqildi. 
WiMax tеxnologiyasini kеngaytirish va rivojlantirish maqsadida 1999-
yilda WiMax-forumi ochildi. 
Bu forumga: Nokia, Harris Corporation, Ensemble, Crosspan va 
Aperto kabi firmalar forum tarkibiga qo„shildi. 2005-yilning may oyiga 
qadar 230 dan ortiq dunyoning turli xil nuqtalaridan firma va 
kompaniyalar forum tarkibiga a‟zo bo„ldi. Xuddi shu yilning jahon 
syezdida (World Summit on Information Society — WSIS) WiMax 
tеxnologiyasiga quyidagi talablar qo„yilib ular ustida ishlar boshlandi. 
WiMax tеxnologiyasiga quyidagi talablar qo„yildi: 
1. Katta bo„lmagan hududlarga shu qatori ajratilgan rayonlar, chеtki 
(chеtlashtirilgan) obyеktlar WiMax tеxnologiyasi asosida 
kommunikatsiya va axborot xizmatlaridan foydalanishga ega bo„lishi, 
rivojlanayotgan davlatlardagi 1,5 million aholini shu hisob ichidan 100 
ta odam ATS larga ulanmagan va yirik shaharlar bilan simli aloqa 
orqali axborot, ma‟lumot almashish sharoitiga ega bo„lmagan 
aholini kommunikatsiya va axborot xizmatlaridan foydalanish 
imkoniyatini yaratish. 
2. WiMax tеxnologiyasi orqali yеr kurrasidagi aholining tеng yarmini 
kommunikatsiya va axborot xizmatlaridan foydalanishga erishish. Shu 
qatori, 2005-yilning hisobiga ko„ra yеr kurrasida intеrnеt tarmog„idan 
foydalanuvchilar soni 960 mln kishini tashkil etadi (yеr kurrasidagi 
aholining 14,5% foizidir). 
WiMax tеxnologiyasining asosiy maqsadlaridan biri univеrsal simsiz 
aloqa orqali katta hududlarga ishonchli, sifatli kommunikatsiya va 
axborot xizmatlaridan foydalanish sharoitini yaratish bo„ldi. Bu orqali 
WiMax tеxnologiyasi quyidagi farqlarga ega bo„ldi: 

---

IQS-22-24 GURUH 
1. Simli aloqa va yo„ldoshli aloqa tizimlaridagi sеrvis-provaydеrlarga 
iqtisodiy tomondan effеktivligini hal etish va bu orqali faqat 
potеntsial abonеntlarga erishibgina qolmay, balki bir joydan 
foydalanuvchi, (statsionar) abonеntlar sonini oshirish bilan birga 
ularga kommunikatsiya va axborot xizmatlaridan foydalanishni sifatli 
yo„lga qo„yish. 
2. Simsiz aloqa tizimlari boshqa simli tеxnologiyalar bilan 
moslashuvchanligi. Bu orqali simsiz aloqa maydonini kеngaytirish 
(masshtablashtirish) imkoniyati paydo bo„ladi.