Мцщазиря №1 (2 саат)

Polşanın təhsil sistemi. 
Polşanın ilk məktəbləri haqqında məlumat X-XI əsrlərə aiddir. Orta məktəblər XVI-XVII 
əsrlərdə meydana gəlib. Onların sırasında ən məşhuru Leşno şəhərində yerləşən gimnaziyadır 
(Çex qardaşlığı tərəfindən əsası qoyulan və uzun müddət Komenskinin işlədiyi məktəb). 
Ilk cəngavər məktəbibinin (kadet korpusunun) yaranması Polşanın proqressiv pedaqoqu 
Adam Çartoriyskinin adı ilə bağlıdır. 
XX əsrin əvvəllərindən (1918) ibtidai təhsil 7-13 yaşlı uşaqları əhatə edir. orta məktəb 8 illik 
gimnaziya sayılır. XIX əsrin 90-cı illərindən Polşanın təhsil sisteminin strukturu bitmiş 
formada idi.
Polşanın təhsil sisteminin əsasınında məktəbəqədər 3-6 yaşlı uşaqlar üçün uşaq bağçaları 
dururdu.Məktəb sistemini birinci pilləsi 7 ilik məktəblər hesab olunurdu. 1987-ci ildən I 
mərhələ 8 illik məktəb hesab olinmağa başladı. Orta ümumtəhsil məktəbləri lisey adlanırdı 

---

87 
(IX-XII sinif). Liseylərin məzunları imtahan verdikdən sonra ali məktəblərə daxil olmaq 
hüququna malik idilər.
Orta ümumtəhsil məktəblərinin strukturu belə idi: 
I mərhələ 4 il - ibtidai məktəb; 
II mərhələ 4 il – 8 illik ümumtəhsil məktəb; 
III mərhələ 4 il – orta ümumtəhsil məktəb və ya lisey 
Beləliklə 4+4+4. 
Çexiyanın təhsil sistemi 
Çexiyada ilk şəhər məktəbləri XII əsrdən yaranmağa başlayır. Təhsilin inkişafında Karlovo 
universitetinin rektoru Yan Qusun böyük əməyi olmuşdur.
Ilk dəfə olaraq hər bir cəhətdən əsaslandırılmış pedaqoji nəzəriyyə Y.A.Komenskinin 
nəzəriyyəsi olmuşdur (1592-1670). Bu zamanlar əsas dərs vəsaiti Yan İqnatiy Felbiqerin 
alman dilindən tərcümə olunmuş «Методная книга» adlı kitabı idi. Çünki o dövrdə 
Komenskinin kitabları çox az tanınırdı. 
1774-ci ildən Çexiyada 6 yaşından 12 yaşına qədər olan uşaqlar üçün icbari təhsil yeridilir, 
1869-cu ildən 8 illik icbari təhsil 6 yaşından 14 yaşına qədər uşaqları əhatə edir. 
XX əsrin 60-cı illərindən Çexiyanın təhsil sistemində yaslilər (3 yaşa qədər) və ana məktəbləri 
(3 yaşdan 6 yaşa qədər), 9 illik icbari ümumtəhsil məktəbi (6-15 yaş) və orta məktəbdən (15-
17 yaş) ibarət idi. Beləliklə, Çexiyanın ümumtəhsil məktəbinin strukturu 5+4+3 – dən 
ibarətdir. 
Bundan əlavə yüksəkixtisaslı fəhlələr hazırlayan peşə məktəbləri mövcuddur.
Məktəb meəllimləri 3 illik pedaqoji institularda və 5 illik universitetlərdə təhsil alırlar.