О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyоt instituti

 
Legirlangan konstruksion pо’latlar 
Legirlangan konstruksion pо‟latlarning mexanik va texnologik xossalari uglerodli 
pо‟latlarnikidan yuqoriroq bо‟ladi, xususan, ular katta chuqurlikka oson toblanadi.
Legirlangan konstruksion po‟latlarning sifatli, yuqori sifatli va juda yuqori sifatli xillari bo‟ladi. 
Yuqori sifatli po‟lat markasining oxiriga A harfi, juda yuqori sifatli po‟lat markasining oxiriga 
defies orqali Ш harfi qo‟yiladi. Masalan, 12XH3A po‟lati yuqori sifatli, 30XГС-Ш po‟lati esa 
juda yuqori sifatlidir. Legirlangan konstruksion po‟latlarning ishlatilish sohasi juda katta.
Legirlangan pо‟latlar 14 guruhga bо‟linadi, masalan, xromli, marganesli, xrom-nikelli va 
h.k. 
Qattiqligi, mustahkamligi, korroziyaga qarshiligi yaxshi bo‟lgan xromli po‟latlar juda 
ko‟p ishlatiladi. Bu po‟lanlarning quyidagi markalari bor: 15X, 20X, 30X, 45X, 40XP, 40XЦ va 
pо‟latlar - 15X, 15XA, 15XР, boshqalar. Xromli pо‟latlarning puxtaligi yuqori bо‟ladi.
Sementitlanadigan xromli 15XРA, 20X, 20XР- о‟rtacha tezlikda ishlaydigan yeyilishga 
chidamli detallar (porshen barmoqlari, о‟qlar, plunjerlar, shesternyalar va b disklar, 
turbokompressor rotorlari kabi detallar tayyorlash uchun ishlatiladi..) tayyorlash uchun, 
yaxshilanadigan 38XA, 40X, 40XР markali pо‟latlar esa muftalar, friktsion
Tarkibida 0,9-1,1 % uglerod, 0,8...1,65 % xrom bо‟lgan ШX6, ШX9, ШX10 markali
pо‟latlardan sharikli va rolikli podshipnik detallari-xalqa, sharik va boshqalar tayyorlashda 
qо‟llaniladi..
Marganesli pо‟latlarning 10Г2, 35Г2, 40Г2, 25Г2 va 50Г2 markalari ishlab 
chiqariladi. Yuqori plastik va yaxshi payvandlanadigan 10Г2 markali pо‟latdan zmevik, 
shtutser va mahkamlash detallari tayyorlanadi. Bu pо‟lat -70oS xaroratda ham ishlashi mumkin. 
40Г2, 50Г2 markali ishqalanishga chidamli pо‟latlar o‟qlar, tirsakli vallar, shtok, shesternya kabi 
detallar tayyorlash uchun ishlatiladi. 
45Г2, Г13 markali marganesli po‟latlar yeyilishga chidamliligi bilan farqlanadi. Г13 markali 
po‟lat temir yo‟l strelkalarini, traktor gusenitsalarining traklarini tayyorlashda ishlatiladi, 45Г2 
markali po‟latdan boltlar tayyorlanadi.