Mehnat va uni o’qitish metodikasi uquv qullanma lotincha

21. «Pirpirak» ko’rsatmali quroli. 
Yasalish bosqichlari: 
1-Bosqich. Kvadratni tent ikkiga buklab, buklangan chiziqqa 
paralel tomonlarini o’rtaga buklab to’g’ri to’rtburchak
yasaymiz. 
2-Bosqich. 
To’g’ri 
to’rtburchakning 
pastki 
burchaklarni
uchburchak ko’rinishiga keltiramiz. 
3-Bosqnch. 
Yuqori 
tomonlarini 
ham 
uchburchak
ko’rinishida buklab olamiz va pastki uchburchaklarni esa yoyilgan
holatdagi uchburchak shakliga keltiramiz. 
4-Bosqich. Hosil bo’lgan uchburchaklarni to’rtalasini har
tarafga qayirib chiqamiz. SHunda “Pirpirak” hosil bo’ladi. 
22. «Elkanli qayiq» ko’rsatmali quroli Yasalish boskichlari; 
1-Bosqich; Pirpirak ko’rinishidan davom etadi. Pirpirakni
umumiy holdagi ko’p burchak ko’rinishiga keltirib olamiz. 
2-Bosqich. Ko’pburchakni yarim qismini yuqoriga qaratib
buklab to’rt burchaklarning hosil
Q
ilamiz. 
3-Bosqich. Yuqori qismidagi to’rt burchaklarning bittasini 
pastga yahni burchakka tutashtirib buklaymiz shunda yelkanli
qayiq hosil bo’ladi. 
QOG’OZDAN APPLIKATSIYa VA UNING TURLARI 
Applikatsiya - badiiy asarlar yaratishning eng sodda va 
oson usulidir. Bu applikatsiyadan faqat bezash maqsadlaridagina 
ko’rgazmali qog’ozlar turli o’yinlar uchun qo’llanmalar, uyinchoqlar, 
bayroqchalar, suverinlar, devoriy ro’znomalar, stendlar, ko’rgazmalar va 
kostyumlarni tayyorlashdagina emas, balki kartina, pano naqshlarni va 
shu kabilarni yaratishda ham keng qo’llash imkonini beradi. 
Applikatsiya tasvirlash texnikasining turli formalarini qirqish va ularni 
fon tarzida qabul qilingan materiallar hisobiga mustahkamlashga 

---

87 
asoslanuvchi turidir. Applikatsiya 2500 yil muqaddam ko’chmanchi 
xalklarda paydo bo’lgan. Applikatsiya bilan kiyim-bosh, turar joylar
bezatilgan. Applikatsiya ishida asosiy material qog’ozdir, dazmollangan va
kraxmallangan gazlama bulakchalaridan ham foydalanish mumkin. Bu 
materiallar bilan bir qatorda samon qo’ritilgan o’simliklar urug’i - 
danak, barglar shu kabilardan ham foydalanadilar.
Qog’ozning yaltiraydigan marmar, bosma gul tushurilgan- barxat, 
kumush va bronza, rasm solish va chizmachilik qog’ozi navlari
applikatsiya uchun yaroqlidir. 
Applikatsiya ishlari doimo xotirada saqlanishi haqida 
majburiy qoida sifatida bajarilishi lozim bo’lgan izchillikda ado 
etiladi. Eng oddiy applikatsiyalar bu goemetrik
figuralardan qilingan applikatsiyalardir. 
Applikatsiyada avval eskizi tuziladi, so’ngra kerakli detallar 
o’lchami va miqdori hisoblanadi. Detallarni tayyorlab mahlum 
tartibda joylashtiriladi va yopishtirishni qaysi detaldan boshlash kerakligi 
aniqlanadi. So’ngra tayyorlangan materiallar bir-biriga
yopishtiriladi.