Atom yadrosi va elementar zarrachalar fizikasi, tezlashtiruvchi texnika



Yüklə 1,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə43/50
tarix18.05.2023
ölçüsü1,85 Mb.
#116100
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   50
54baf52fc97007b313abf5d9abaa5d06 « DOZIMETRIYANING ZAMONAVIY MUAMMOLARI VA AMALIY TATBIG‟I » FANIDAN O„QUV-USLUBIY M A J M U A

mumkin. 
Bunday schyotchiklar tez ta‟sirli (10
-8
), lekin energetik ajrata olish qobiliyati 
kichik
bo‟ladi. bunday schyotchiklarni 𝛽 va 𝛾-nurlar 
katta fon beradigan xollarda ham 
-aktivlikni o‟lchashda ishlatish mumkin. 
Oxirgi yillarda 
-zarralarni o‟lchashda sirt-barerli va diffusion-dreyfli yarim 
o‟tkazgichli detektorlar keng ishlatilmoqda. Bunday detektorlarning kamchiligi 
ishchi yuzasining kichikligidir. Bu esa solishtirma aktivligi kichik bo‟lgan 
izotoplarning 
-zarralarni o‟lchash imkoniyatini cheklaydi. 
-zarralarni o‟lchashda fotoemulsiyalardan foydalanish mumkin, lekin -
zarralarning paydo bo‟lishi va fotoplastinka ochiltirilishi orasidagi vaqt 
oralig‟ining kattaligi yemirilishning vaqt harakteristikalarini aniqlashda qiyinchilik 
tug‟diradi. Bu qiyinchilikni bartaraf etish uchun quyidagi metod taklif qilingan: 
-
zarralar manbai emulsiyadan tashqarida bo‟lib, 
-zarra fotoplastinka bo‟yicha 
harakatlanishi kerak. Bunday metod kichik yarim davrlarni aniqlashda ishlatilishi 
mumkin. Fotoemulsiyaning afzalligi, uning yuqori aniqligi va xujjatli ekanligi, 
lekin hozirgi vaqtda fotoemulsiyalar va Vilson kameralari kam xollarda 
qo‟llaniladi. Alfa-zarralarni o‟lchaydigan detektorlarning xarakterli xususiyati 
shuki, bu detektorlarning o‟z effektivligi-E
D
amalda 100% yetadi. Bunday 
effektivlik 
-zarralar hosil qilgan ionlashish zichligining yuqori ekanligi bilan 
yuzaga keladi (harakterlanadi). O‟lchov qurilmasining umumiy effektivligi –E 
100% dan farq qiladi. 
Alfa-zarralarning chopish masofasi bo‟yicha taqsimlanishini impulsli kamera 
yordamida aniqlash mumkin. 
Impulsli ionizatsion kamera chuqurligi bir necha mm bo‟lib, ikki elektrod 
o‟rnatilgan. Birinchi elektrod 
-zarralarni kamera ichkarisiga o‟tkazadigan yupqa 
darichadan (окошка) iborat, ikkinchi elektrod izolyatsiya qilingan va 
kuchaytirgichga ulangan. Ishlash bo‟sag‟asi shunday tanlanganki, faqat 
-zarralar 
ionlashtirishida hosil bo‟lgan impulslargina qayd qilinadi. Bunday kamera 
yordamida 
-zarralar soni bilan -zarralarning o‟tgan masofasi orasidagi 
bog‟lanish grafigi chiziladi. Grafikdan 
-zarralar sonini aniqlash mumkin. 

Yüklə 1,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin