Sam arqand davlat universiteti

«Optika» fani bo’yicha m a’ruza m ashg’ulotining 
kalendar tem atik rejasi
№
M a v z u la r
nom i
s o a tla r
1
O ptika faniga oid um um iy m a ’lum otlar. Y orug’likning to ’g ’ri chiziq 
b o ’ylab tarqalishi, qaytishi va sinishi qonunlari.
Fotom etrik kattaliklar va ularning birliklari. F otom etrik kattaliklam i 
o ’lchash usullari.
2
2
Y orug’likning elektrom agnit nazariyasi. 
Y orug’likning elektrom agnit 
tabiati. M aksvell tenglam alari. Elektrom agnit to ’lqinlari energiyasi.
2
3
Tabiiy va qutblangan y o ru g ’lik. 
Y o ru g ’likning ikkilanib sinishi. 
Polyarizasion qurilm alar. B ryuster va M alyus qonunlari.
2
4
Y orug’lik dispersiyasi. N orm al va anom al dispersiya. 
Y orug’likning
yutilishi. B uger-B er qonuni. D ispersiyaning elektron nazariyasi.
2
5
Y orug’lik interferensiyasi. K ogerent to ’lqinlar.
2
6
Y o ru g 'lik difraksiyasi va uning xususiy hollari. Frenel va F rangofer 
difraksiyasi. D ifraksion panjara va uning ajrata olish qobiliyati.
2
7
Sponton va m ajburiy nurlanish. Lazerlarning ishlash prinsipi v a turlari. 
Yoqut va G eliy-neon lazerlari
2
Jam i
14
Amaliy m ashg’ulotlar bo’yicha tavsiya etiladigan mavzular
Ushbu m ashg’ulot turi o ’quv dasturidagi bo’limlar bo’yicha masalalar yechish 
va ulardan tegishli xulosalar chiqarish orqali am alga oshiriladi.

---

Amaliy m ashg’ulotlarning taxminiy tavsiya etiladigan mavzulari:
1. 
G eom etrik optika. • Linza va prizmalarda nurlam ing yuli. Tasvir yasash. 
Linzalam ing optik kuchi. Y oryg’likning qaytish va sinish qonuni.
2. 
Fotometrik kattaliklar. Y oryg’lik kuchi, yoritlranlik, ravshanlik, yeryg’lik 
oqimi.
3. 
Elektrom ariit to ’lqinlam i tarqalishi, sinishi va qaytishi. Frenel tenglamalari. 
Ikki muxit chegarasidan qaytgan va singan elektrom agnit tulqinlarning 
amplitudalari va intensivliklari.
4. 
Y orug’likiinr yutilishi. Yutilish koeffisiyentini chastotaga va muxitning 
konsentrasiyasiga bog’liqligi. Buger-Lam bert-Ber qonunlari.
5. 
Y orug’likning dispersiyasi: Elektromagnit tulqinning fazoviy va to ’da 
tezliklari. 
D ispersiya 
qonuniyatlari. 
Norm al 
va 
anomal 
dispersiya. 
Y oryg’likning yutilish chegarasidagi dispersiya xodisalari.
6. 
Y orug’iikninr interferensiyasi. Kogerent nurlam ing maksimum va minimum 
shartlari. Yupqa plastinkadagi interferensiya. Yullar va fazalar farqi. Nyuton 
xalqalari. Linzalarni egrilik radiusini interferension xalqalar orqali xisoblash. 
Frenel 
kuzgusi 
va 
biprizmasidagi 
interferension 
xodisalar. 
interferom etrlardagi 
interferesion 
manzaralar 
yordam ida 
m uxitlam ing 
sindirish k o ’rsatkichi va konsentrasiyalarini topish.
7. 
Y orug’lik difraksiyasi. Turli tirqich va tusiqlardagi difraksiya xodisalari. 
Difraksion panjara va ulam ing asosiy xarakteristika'larini xisoblash. Ajrata 
olish qobiliyati, chiziqli va burchakli dispersiyalari.
8. 
Y orug’likning qutblanishi. Qutblangan nurlam i turlari va ulami olish. 
Qutblangan nur intensivligini qutblanish burchagiga bog’liqligi. Malyus 
qonuni. Bryuster qonuni. Yoryg’likning polyarizatorlardagi yuli. Я/2 va Я/4 
plastinkalar. Qutblanish teksliklarining aylanishi.
9. 
Issiqlik nurlanish. Issiqlik nurlanish qonuniyatlari. Absolyut qopa jism
nurlanishi. Nurlanish energiyasining muxit teperaturalariga va nurlanish 
to ’lqin uzunligiga bog’lanishi. Plank, Stefan - Bolsman qonunlari.
10. Fotoelektrik effekt. Ichki va tashqi fotoeffektlar. Chiqish ishi. Eynshteyn 
formulasi. 
Fotoelektron 
ko’paytirgich 
va 
fotoelementlami 
asosiy 
xarakteristikalari.
Q o’llaniladigan ta ’lim texnologiyalari: 
dialogik yondoshuv, muammoli 
ta 'lim, aqliy hujum.