140
rejasining ―Aktivlar‖ bo‗limida 10700 ―Oldi-sotdi qimmatli qog‗ozlari‖ asosiy
hisobvarag‗i ajratilgan.
Bu hisobvaraq o‗z ichiga quyidagi hisobvaraqlarni oladi:
10701
– Davlat xazina veksellari
10705
– Davlat obligatsiyalari
10709
– Markaziy bankning obligatsiyalari
va boshqa qimmatli
qog‗ozlari
10711
– Korxonalarning qarz qimmatli qog‗ozlari
10715
– Yevroobligatsiyalar
10719
– Korxonalarning ulushli qimmatli qog‗ozlari
10779
– Boshqa qimmatli qog‗ozlar
10791
– Oldi-sotdi qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha diskont
10793
– Oldi-sotdi qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha mukofot.
Ushbu hisobvaraqlarning debetida
sotib olingan qimmatli qog‗ozlar qiymati,
shuningdek,
qayta
tasniflangan
va
ushbu
hisobvaraqqa
investitsiyalar
hisobvarag‗idan o‗tkazilgan qimmatli qog‗ozlar, hisobvaraqlarning kreditida
sotilgan qimmatli qog‗ozlarning qiymati, shuningdek, qayta tasniflangan qimmatli
qog‗ozlar summasi aks ettiriladi.
Tijorat maqsadida sotib olingan qimmatli qog‗ozlar bozor narxining xarid
narxidan kamayishi oqibatida yuzaga kelishi mumkin bo‗lgan zararni qoplash
uchun ishlatiladigan mablag‗lar hisobi 10799 ―Qimmatli qog‗ozlar oldi-sotdi
hisobvaraqlari bo‗yicha ehtimoliy yo‗qotishlar zaxirasi‖ hisobvarag‗ida olib
boriladi. Hisobvaraqning kreditida tashkil qilingan
zaxira summasi yoki uning
ortishi, debetida
zaxiraning bekor qilinishi yoki ishlatilishi aks ettiriladi. Analitik
hisob qimmatli qog‗ozning turi, muddati va emitenti bo‗yicha alohida shaxsiy
hisobvaraqlarda olib boriladi.
Ehtimoliy yo‗qotishlarni baholash 56806 ―Qimmatli qog‗ozlar oldi-sotdi
hisobvaraqlari» hisobvarag‗ida olib boriladi. Hisobvaraqning debetida ehtimoliy
yo‗qotishlarni baholash summasi yoki uning ortishi,
kreditida baholash
summasining kamayishi, noto
‗g‗ri hisoblangan baholashning qaytarilishi,
shuningdek, yil yakunida moliyaviy natija sifatida yopilib, 31206 hisobvarag‗iga
olib boriladigan summa aks ettiriladi.
Qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha tijorat operatsiyalaridan olingan daromad
45600
―Tijorat operatsiyalaridan olingan foyda‖ hisobvarag‗ida hisobga olinadi.
Hisobvaraqning kreditida
olingan foyda summasi, debetida noto‗g‗ri olingan
foydaning qaytarilishi hamda yil yakunida moliyaviy natija sifatida yopilib,
31206 hisobvarag‗iga olib boriladigan summa yoziladi. Qimmatli qog‗ozlar
bo‗yicha tijorat operatsiyalaridan ko‗rilgan zarar 55600 ―Tijorat
operatsiyalaridan ko‗rilgan zarar‖ hisobvarag‗ida olib boriladi. Hisobvaraqning
debetida ko‗rilgan
zarar summasi, kreditida noto‗g‗ri ko‗rilgan zararning
qaytarilishi, shuningdek, yil yakunida moliyaviy natija sifatida yopilib, 31206
hisobvarag‗iga olib boriladigan summa aks ettiriladi. Bank tomonidan qimmatli
qog‗oz xarid qilinganda quyidagi o‗tkazma beriladi:
Debet 10700
―Oldi-sotdi qimmatli qog‗ozlari‖
141
Kredit 10101, 10301, 20200
Balans hisoboti tuzilayotgan sanaga qimmatli qog‗ozlarniig
xarid narxini
bozor narxiga solishtirish yo‗li bilan qayta baholash amalga oshiriladi. Agarda
bozor narxi xarid narxidan past bo‗lsa, bankning xarajati hisobidan ehtimoliy
yo‗qotishlar zaxirasi tashkil qilinadi:
Debet 56806
Qimmatli qog‗ozlar oldi-sotdi hisobvaraqlari
Kredit 10799
Qimmatli qog‗ozlar oldi-sotdi hisobvaraqlari bo‗yicha
ehtimoliy yo‗qotishlar zaxirasi
Agarda bozor narxi xarid narxidan yuqori bo‗lsa, tashkil qilingan zaxira
yuqoridagi provodkaning teskarisi berilib bekor qilinadi.
Dostları ilə paylaş: