Y ga nisbatan topilgan IS tenglamasi:
a + e + g 1 b d+n
Y = ----------------- - ------------- G - ----------------Ta - ----------------- R ,
1-b (1-t) + m` 1-b (1-t) + m` 1-b (1-t)+ m` 1-b (1-t) + m`
bu yerda T = Ta + t Y
(1-b (1-t) + m`)/ (d+n) IS egri chizig`ining Y o`qiga nisbatan og`ish
burchagini ko`rsatadi va fiskal hamda pul kredit siyosati samaradorligining nisbiy
parametrlaridan biri hisoblanadi
4. IS-LM modelida makroiqtisodiy muvozanat
LM egri chizig`i o`zgarmas narxlar sharoitida pul vositalari bozorida vujudga
keladigan foiz stavkasi va daromadlar darajasi o`rtasidagi o`zaro bog`liqlikni aks
ettiradi.
LM egri chizig`ining har bir nuqtasida pulga talab Md pul taklifi Ms ga teng
bo`ladi (liquidity Preferense = Money Supply). Pul bozorida bunday muvozanatga
daromad Y ning oshishi bilan foiz stavkasi R ko`tarilsagina erishiladi.
Ma‘lumki, pulga talab miqdoriga foiz stavkasidan
tashqari daromadlar
darajasi ham ta‘sir ko`rsatadi. Daromadlar yuqori bo`lsa, xarajatlar ham ko`p
bo`ladi. Bu esa, o`z navbatida iste‘mol va boshqa xarajatlar
uchun pulga talabni
oshishiga olib keladi. Shunday qilib, daromadlar darajasining yuqoriroq bo`lishi pul
talabini oshiradi.
Boshqacha aytganimizda, daromad va pulga talab dinamikasi o`rtasida to`g`ri
bog`liqlik mavjud.
Pulga talab funksiyasini quyidagicha yozamiz:
M/R= f(R;U)
Pul bozori holatini belgilovchi ko`rsatkichlar o`rtasidagi bunday o`zaro
munosabatlarni 12.4-, 12.5 rasmlarda tasvirlaymiz.
12.4-rasmdan ko`rinib turibdiki, pulga bo`lgan talab, foiz stavkasi pasayishi
bilan,
shuningdek, daromadlar ko`payishi natijasida ham oshadi.
Daromadlarning
oshishi natijasida pulga talab egri chizig`i Md1
yuqori surilib, Md2
holatini
egallaydi va unda pul bozoridagi muvozanat nuqtasi, r1 holatidan r2 holatiga o`tadi.
Shunday qilib, yuqoriroq daromad yuqoriroq foiz
stavkasiga olib keladi va
buni LM egri chizig`i aks ettiradi. U pul bozorida
foiz stavkasi va daromad
o`rtasidagi munosabatlarni ko`rgazmali tarzda ifodalaydi. Daromad darajasi qancha
baland bo`lsa, pulga bo`lgan talab shuncha yuqori va shunga muvofiq muvozanatli
foiz stavkasi ham shuncha yuqori bo`ladi.
LM egri chizig`i o`ziga xos konfiguratsiyaga ega: gorizantal qism va vertikal
qism. LM egri chizig`ining gorizantal qismi foiz
stavkasi R ning minimal
darajasidan pasaya olmasligini anglatsa, vertikal qism foiz stavkasi R ning maksimal
darajasi chegarasidan tashqarida hech kim o`z mablag`larining likvid (pul) shaklida
ushlab turmasligini va ularni qimmatli qog`ozlarga aylantirishini anglatadi.
