ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ÉÉ

[éóí.] Ãÿáèð öçÿðèíäÿ òèêè-

ëÿí áþéöê ìåìàðëûã àáèäÿñè; òöðáÿ. Ìàâçî-

ëåé ãàïûñûíäà ñàëàìà äóðìóø ñöêóò; Ìàâçî-

ëåéèí è÷èíäÿ ìöãÿääÿñ óëó òàáóò. Ð.Ðçà.

ÌÀÉ

[ëàò.] Òÿãâèì èëèíèí áåøèíúè àéû.

ÌÀÉÀ

1

èñ.  [ôàðñ.] 1. Áÿçè ãèäàëàðäà ãûú-

ãûðìà ÿìÿëÿ ýÿòèðÿí ìàääÿ. Õÿìèð ìàéàñû.

Ïåíäèð ìàéàñû.

Ìàéà âóðìàã –  á à õ ìà-

éàëàìàã 1-úè ìÿíàäà. Ãàòûüà ìàéà âóðìàã.

2. áèîë. Ðöøåéì, äþë. Ìàéàñû ïèñäèð. // ìÿú.

ßñàñ, ÿñèë êþê. Áó òîðïàãäûð âàðëûüûìûí ìà-

éàñû; Áó òîðïàãäà àëûí òÿðè òþêìöøÿì. Ñ.Ðöñ-

òÿì. Èëùàì áóëàãëàðû ãóðóéàúàãäûð; Ùÿð êè-

ìèí äåéèëñÿ ìàéàñû åëäÿí. Î.Ñàðûâÿëëè.

3. Áÿçè õÿñòÿëèêëÿðÿ ãàðøû ïåéâÿíä (àøû)

ìàääÿñè. Äèôòåðèò ìàéàñû. – ßýÿð óøàüà âàõò-

êÿí ÷è÷ÿê ìàéàñûíû äþéñÿí, äÿõè î óøàã ÷è÷ÿê

íàõîøëóüó òóòìàç. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

4. ìÿú.  Ìþâçó, îáéåêò ìÿíàñûíäà. Èíäè

óøàãëàðûí ùàíñû çàâîäà ýþíäÿðèëÿúÿéè äÿ ñþù-

áÿò ìàéàñû îëìóøäó. ß.ßáöëùÿñÿí.

5. ìÿú. Ñÿáÿá, ÿñàñ, êþê, ñÿáÿáêàð. [Ðöñ-

òÿì êèøè:] Äåéèðÿì àõû, áó ãàíàúàã ñèçäÿ îë-

ìàç. Äåìÿëè, ìàéàñû Øÿðÿôäÿíäèð? Ì.Èáðà-

ùèìîâ. [Ñÿðâèíàç Øàùìàðà:] Áó èøëÿðèí áèð

ìàéàñû äà ñÿíñÿí. Á.Áàéðàìîâ.

6. Ýÿëèð ÿëäÿ åòìÿê ö÷öí áèð øåéÿ ãîéó-

ëàí ïóë; ñÿðìàéÿ. Äöêàíûí ìàéàñû äà Ìîëëà

Úÿôÿðãóëóíóí èäè. Í.Íÿðèìàíîâ. Èêè-ö÷ èëäÿí

ñîíðà ìàéà ÿëäÿí ÷ûõäû. ß.Ùàãâåðäèéåâ. // Òè-

úàðÿòÿ, àëâåðÿ áàøëàéà áèëìÿê ö÷öí ÿëäÿ îëàí

ìÿáëÿü, ïóë. 

Ìàéà ãîéìàã – ïóë ñÿðô

åòìÿê, ïóë õÿðúëÿìÿê, ïóë ãîéìàã.

7. Öìóìèééÿòëÿ, ÿëäÿ îëàí ïóë, ñÿðâÿò, äþâ-

ëÿò. [Òàúèð] .. ÿëèíäÿ îëàí ìàéàñûíû èøÿ âÿ èñòè-

ôàäÿéÿ áóðàõà áèëìèð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. 

Ìàéà

äÿéÿðè (ãèéìÿòè) èãò. – áèð ìàëûí ùàçûðëàí-

ìàñûíà ñÿðô îëóíàí, èñòåùñàë âàñèòÿëÿðè õÿðúè

èëÿ èø÷èéÿ âåðèëÿí ÿìÿê ùàããûíäàí èáàðÿò èñ-

òåùñàë õÿðúëÿðè. Ìÿùñóëóí ìàéà ãèéìÿòè.

8. ìóñ. Ñÿñ ãàòàðëàðûíäà îðòà ïÿðäÿ. ßìÿëÿ

ýÿëÿí ñÿñ ãàòàðëàðûíäà îðòà òåòðàõîðäóí áè-

ðèíúè ïÿðäÿñè ìàéà àäëàíûá, ëàääà òîíèêà âÿ-

çèôÿñèíè ýþðöð. Ö.Ùàúûáÿéîâ.

ÌÀÉÀ

2

èñ. [ôàðñ.] 1. Äèøè äÿâÿ. Äÿâÿ, ìàéà,

íÿð, êþøÿê; Ëþêëÿéèðëÿð äàëáàäàë. À.Ñÿùùÿò.

Àü ìàéàëàðûí öñòöíäÿ îòóðóá, éàéõàíà-

éàéõàíà ýåäÿí ãîúà ãàðûëàðûí ãóúàüûíäà

úàìûø áàëàüû, ÷ÿïèø, éàõóä èò êö÷öéö ýþçÿ

298

ÌÀÒÐÈÀÐÕÀÒ

ÌÀÉÀ

äÿéèðäè. ß.Âÿëèéåâ. Áöðöéöð ÿòðàôû çûíãûðîâ

ñÿñè; Àüúà ìàéàëàðûí íÿðèëäÿìÿñè. Ì.Ðàùèì.

// Àíà ýþéÿð÷èí. Ìàéàíû ó÷óðòìàã. Ìàéà éó-

ìóðòà öñòöíäÿ îòóðóá.

2. ìÿú. äàí. Àü, äîëüóí, ýþçÿøèðèí ãàäûí

ùàããûíäà (áÿçÿí “êèìè” ãîøìàñû èëÿ). Ìàéà

êèìè ýÿëèí. – Áóðäàí áèð ìàéà ýåòäè; Ñàëëàíäû,

÷àéà ýåòäè; Éîëóíäà úÿôà ÷ÿêäèì; ßìÿéèì

çàéà ýåòäè. (Áàéàòû).

ÌÀÉÀÁÀØ

ñèô. âÿ çÿðô Òèúàðÿò âÿ éà ãó-

ìàðäà: íÿ ãàçàíúû, íÿ äÿ çèéàíû îëìàäûüûíû,

ìàéàíûí îëäóüó êèìè ãàëäûüûíû áèëäèðÿí ñþç.

Ìàéàáàø îëìàã (ãàëìàã).

ÌÀÉÀÁÀØËÛÃ

èñ. Ìàéàáàø îëìà, ãàçàíú

âÿ çèéàíñûç îëìà.

ÌÀÉ

ÁÊ

èñ.  [ðóñ.] Ýÿìèëÿðÿ éîë ýþñòÿð-

ìÿê ö÷öí ñèãíàë èøûüû îëàí ùöíäöð ãöëëÿ. Êÿ-

ñèëäè ñÿñ, äàùà éîõ áèð ñÿäà, ìàéàê äà éàíûð.

À.Ñÿùùÿò. ..Ìàéàêûí ãûðìûçû èøûüû ìöíòÿçÿì

ñóðÿòäÿ éàíûá-ñþíöðäö. Ì.Ñöëåéìàíîâ.

// ìÿú. Éîëýþñòÿðÿí, èñòèãàìÿòâåðÿí, éîëóíó

èøûãëàíäûðàí; áèð øåéèí ðÿìçè, ñèìâîëó, ÿëà-

ìÿòè. // Éåíèëèê÷è, ãàáàãúûë èø÷è ìÿíàñûíäà.

ÌÀÉÀËÀÌÀ

“Ìàéàëàìàã”äàí ô.èñ. Ñöíè

ìàéàëàìà ìÿíòÿãÿñè.

ÌÀÉÀËÀÌÀÃ

ô. 1. Ìàéà âóðìàã. Ñöäö

ìàéàëàìàã.

2. Äþëëÿíäèðìÿê.

3. Áèðèíúè ñöääÿí ÿììÿê, éåìÿê (éåíè

äîüóëìóø ùåéâàíëàð ùàããûíäà). Ìþùñöí áà-

ëàíû ìàéàëàéûá Ñÿáàíû ÷àüûðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌÀÉÀËÀÍÄÛÐÌÀ

“Ìàéàëàíäûðìàã”äàí

ô.èñ.

ÌÀÉÀËÀÍÄÛÐÌÀÃ

ô.  1. Äþëëÿíäèðìÿê.

Ãîéóíó ìàéàëàíäûðìàã.

2. Éåíè äîüóëìóø ùåéâàíëàðà áèðèíúè ñöä-

äÿí ÿìäèðìÿê, éåäèðòìÿê. Ãóçóëàðû ìàéà-

ëàíäûðìàã.

ÌÀÉÀËÀÍÌÀ

“Ìàéàëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÌÀÉÀËÀÍÌÀÃ

ìÿúù. Äþëëÿíìÿê (áîüàç

îëìàã). Àíà ãîéóíëàðûí íÿ âàõò âÿ ùàíñû ãî-

éóíëà ìàéàëàíäûüû, îíäàí ùàíñû ãóçó àëûíäûüû

[æóðíàëà] ãåéä åäèëèð.

ÌÀÉÀËÛ

ñèô. 1. Ìàéà âóðóëìóø, ìàéàëàí-

ìûø, ìàéà ñàëûíìûø, ìàéà ãàòûëìûø. Ìàéàëû

ïåíäèð.

2. Òèúàðÿò âÿ éà òÿñÿððöôàòëà ìÿøüóë îëìàã

ö÷öí ìàéàñû – ïóëó îëàí. // Öìóìèééÿòëÿ,

ïóëëó, âàðëû, äþâëÿòëè.

ÌÀÉÀËÛÃ

ñèô. Ìàéà ö÷öí éàðàéàí, ìàéà

ö÷öí îëàí. Ìàéàëûã õÿìèð. Ìàéàëûã ãàòûã.

ÌÀÉÀËËÀÃ

èñ. [ÿð.] Áàøû àøàüû ÿéèá áÿ-

äÿíëÿ àéàãëàðû î áèðè òÿðÿôÿ àøûðìà. 

Ìà-

éàëëàã àøìàã (âóðìàã) – áàøûí öñòöíäÿí î

áèðè òÿðÿôÿ ÷åâðèëìÿê, àøìàã. Ìîëëà Àááàñ

ìàéàëëàã àøûð, Ðöñòÿì âÿ Ùåéäÿð ýöëöøöðëÿð.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Óøàãëàð àéàãéàëûí ãà-

ðûí è÷èíäÿ ìàéàëëàã âóðóðëàð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌÀÉÀÎÒÓ

èñ. áîò. Óçóí ýþâäÿëÿðè öçÿ-

ðèíäÿ òèêàíúûãëàðû îëàí ÷îõèëëèê ñàðìàøûã-áèòêè.

ÌÀÉÀÑÛÇ

ñèô. 1. Ìàéà âóðóëìàìûø, ìàéà

ãàðûøäûðûëìàìûø, ìàéàñû îëìàéàí. Ìàéàñûç

ôÿòèð.

2. ßëèíäÿ ìàéàñû (ïóëó) îëìàéàí.

ÌÀÉÀÑÛÇËÛÃ

èñ.  Ìàéàñû îëìàéàí øåéèí

ùàëû.

ÌÀÉÁÞÚßÉÈ

èñ. çîîë. Ñÿðòãàíàäëû, ãàðà

ðÿíýëè, çÿðÿðâåðèúè, ýÿìèðèúè áþúÿê.

ÌÀÉÅ

èñ.  [ÿð.] Àõìàã âÿ êÿìèééÿòèíè

äÿéèøìÿäÿí îëäóüó ãàáûí øÿêëèíè àëìàã õàñ-

ñÿñèíÿ ìàëèê îëàí ìàääÿ. Øöøÿíèí è÷èíäÿ áó-

ëàíûã ìàéå âàð. // Ñèô. ìÿíàñûíäà. Ìàéå úèñèì.

ÌÀÉÅÙÒÀÚ

èñ.  [ÿð.] Ëàçûì îëàí, ýÿðÿê

îëàí, åùòèéàò ö÷öí, åùòèéàúû þäÿìÿê ö÷öí

ùàçûðëàíàí øåéëÿð. Ñÿôÿð ìàéåùòàúû. – [Ãàðû:]

Áàëà, áèç ãûø ìàéåùòàúûíû éûüìàãäàí þòðö ãûðõ

ýöíëöê ñÿôÿðÿ ýåòìÿëèéèê. (Íàüûë). [Ñÿëèì áÿé:]

Àõøàìäàí éöçáàøûíû ÷àüûðûá òàïøûðäûì: – Ñà-

áàù îâà ýåäÿúÿéÿì, ýÿðÿê ùÿð áèð ìàéåùòàú

ùàçûð îëñóí. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÌÀÉÅËßØÄÈÐÈËÌß

“Ìàéåëÿøäèðèëìÿê”-

äÿí ô.èñ.

ÌÀÉÅËßØÄÈÐÈËÌßÊ

ìÿúù. Ìàéå ùàëûíà

ñàëûíìàã, äóðóëàøäûðûëìàã.

ÌÀÉÅËßØÄÈÐÌß

“Ìàéåëÿøäèðìÿê”äÿí

ô.èñ.

ÌÀÉÅËßØÄÈÐÌßÊ

ô.  Ìàéå ùàëûíà ñàë-

ìàã; äóðóëàøäûðìàã. Ãàçû ìàéåëÿøäèðìÿê.

ÌÀÉÅËßØÌß

“Ìàéåëÿøìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÀÉÅËßØÌßÊ

ô. Ìàéå ùàëûíà êå÷ìÿê;

äóðóëàøìàã. Áóõàð ìàéåëÿøèð.

ÌÀÉÝÖËÖ

1

á à õ ìèõÿêýöëö.

ÌÀÉÝÖËÖ

2

èñ. çîîë. Áèð ÷îõ íþâëÿðè îëàí

áàøû, áîüàçû âÿ äþøö ñàðû-ãûðìûçû âÿ éà òöíä-

ãûðìûçû ðÿíýëè ñó ãóøó; ñóôÿðÿñè.

ÌÀÉÛÔ

ñèô. [ÿð.] Øèêÿñò, ÿëèë, åéèáëè, íþã-

ñàíëû. [Ùàúû:] Êîð îëñóí, òîïàë îëñóí, ìàéûô

îëñóí, þâëàä îëñóí! Ìèð Úÿëàë.

299

ÌÀÉÀÁÀØ

ÌÀÉÛÔ

ÌÀÉÛÔËÀØÌÀ

“Ìàéûôëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÌÀÉÛÔËÀØÌÀÃ

ô. ßëèë îëìàã, øèêÿñò îë-

ìàã.

ÌÀÉÛÔËÛÃ

èñ. Ìàéûô îëìà; øèêÿñòëèê, ÿëèëëèê.

ÌÀÉÈÑ

êþùí.  á à õ ìàé.  Ìàéèñèí äàäëû

ýåúÿëÿðèíäÿí èäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè. [Êíéàç:]

Áèð ìàéèñ äÿâÿò åäèëäèì Áàòóìà. Ù.Úàâèä.

ÌÀÉÈÑÝÖËÖ

áàõ ìàéýöëö

1

. Áàùàðà ìÿõ

-

ñóñ àü áóëóäëàð ìàéèñýöëöíöí ãûðìûçû éàíàã-

ëàðûíû êèðøàíëàìàüà ùàçûðëàøûðäû. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÌÀÉÊ

Á

[ðóñ.] Ãîëñóç âÿ éà ãûñàãîëëó,

éàõàëûãñûç òðèêîòàæ éàé êþéíÿéè. Èäìàí÷û ìàé-

êàñû. – Ãûðìûçû éàõàëûãëû àü ìàéêà ýåéèíìèø

ýÿíú, ñàüëàì úàâàíëàð äÿñòÿ-äÿñòÿ, äàëüà êèìè

êö÷ÿëÿðÿ äîëóøóðäó. Ìèð Úÿëàë.

ÌÀÉÊÀËÛ

ñèô.  Ìàéêà ýåéìèø, ÿéíèíäÿ

ìàéêà îëàí. Ìÿììÿä ñàðû ìàéêàëû ðÿãèáèíè

ýåðèäÿ áóðàõäû. Ù.Ñåéèäáÿéëè.

ÌÀÉÃÀÁÀÜÛ

ñèô. òàð. Ìàé áàéðàìû ÿðÿ-

ôÿñèíäÿ, éàõóä éàõûíëàøàí ìàé áàéðàìû øÿðÿ-

ôèíÿ îëàí. Ìàéãàáàüû éàðûø.

ÌÀÉÌÀÃ

ñèô. ×îõ ùóøñóç, êåé, ôÿðàñÿòñèç,

áàúàðûãñûç, àúèç-àâàðà. Ìàéìàã óøàã. // Èñ.

ìÿíàñûíäà. Ìàéìàüûí áèðèäèð. – [Áàéðàì:]

Îíóí ö÷öí èñòÿéèð ñÿíè þç îüëóíà, .. î ìàé-

ìàüà âåðÿ êè, þìðöíäÿ áèð ñÿð÷ÿ âóðäóüó, áèð

ãóçó îüóðëàäûüû éîõäóð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Èøè

î éåðÿ ýÿòèðèá ÷ûõàðòìûñàí êè, Õÿëèë êèìè áèð

ìàéìàã ñÿíè ïèñ ãÿëÿìÿ âåðÿíäÿ áóíà ùàìû

èíàíûð. Ì.Ùöñåéí.

ÌÀÉÌÀÃÚÀÑÛÍÀ

çÿðô  Ìàéìàã êèìè,

ìÿíàñûç-ìÿíàñûç. Ìàéìàãúàñûíà áàõìàã.

ÌÀÉÌÀÃËÛÃ

èñ. Ìàéìàã àäàìûí ùàë âÿ

õöñóñèééÿòè.  Ñÿí îíóí åëÿ ìàéìàãëûüûíà

áàõìà, éàìàíúà ñàìàí àëòûíäàí ñó éåðè-

äÿíäèð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌÀÉ

ÓÐ

[ëàò.] Êàïèòàíäàí ñîíðà ýÿëÿí

çàáèò ðöòáÿñè, ùàáåëÿ áåëÿ ðöòáÿñè îëàí àäàì.

[Ãîíàãëàðûí] éàíûíäà Òàùèðèí èëê äÿôÿ ýþðäöéö

òÿééàðÿ÷è áèð ìàéîð äà âàðäû. Ì.Ùöñåéí.

ÌÀÉÎÐËÓÃ

èñ. Ìàéîð ðöòáÿñè.

Ì

ÁÉÉÀ

èñ.  [ñàíñêð.] Ãÿäèì âÿ îðòà ÿñð

ùèíä ôÿëñÿôÿñèíäÿ óíèâåðñàë àíëàéûøëàðäàí áèðè.

Ì

ÁÉÉÀ-ÑÓÊÅ

èñ.  Úÿíóáè Àôðèêàäà äèë

àèëÿñè.

ÌÀÇ

[ðóñ.] 1. Äÿðèéÿ ñöðòìÿê ö÷öí òÿðêè-

áèíäÿ äÿðìàí ìàääÿëÿðè îëàí ãàòû éàü ãàòûøûüû.

2. Ùÿð ùàíñû áèð øåéè éàüëàìàã ö÷öí ãàòû

éàüëû ìàääÿ. Àéàããàáû ìàçû.

ÌÀÇÀÃ

èñ.  [ÿð.]  âóëã. Çàðàôàò, ÿéëÿíìÿ,

äèëõîøëóã (àäÿòÿí êèøè èëÿ ãàäûí àðàñûíäà).

Ìàçàã åòìÿê (åëÿìÿê) – ÿéëÿíìÿê,

çàðàôàòëàøìàã, äèëõîøëóã åòìÿê. [Õàí:] Áà-

õûí, Ïÿðâèç õàíûí áàø ùÿðÿìè þç ÿðèíèí ýþçö-

íöí ãàáàüûíäà íþêÿð èëÿ ìàçàã åëÿéèð.

ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÌÀÇÀÃËÀØÌÀ

âóëã. “Ìàçàãëàøìàã”-

äàí ô.èñ. [Ñöëåéìàí:] ..Áöòöí êîëõîç Òîôèãèí

[Àòëàçëà] ìàçàãëàøìàñûíäàí äàíûøûð. Ì.Èá-

ðàùèìîâ.

ÌÀÇÀÃËÀØÌÀÃ

ãàðø. âóëã. Äèëõîøëóã

åòìÿê; çàðàôàòëàøìàã, îéíàøìàã. [Ïÿðèúà-

ùàí:]  Àüà ÿââÿëëÿð ìÿíëÿ ìàçàãëàøàðäû.

Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. [×ÿðêÿç:] Ýöíö ãàðà ëàï þçöíö

à÷ûá, – äåéÿ õÿéàëûíäàí êå÷èðäè, – èíäèäÿí

ìàçàãëàøìàã èñòÿéèð. Àëëàù ñèçèí äàìàçëûüû-

íûçû êÿññèí. Áîéëàðû áèð ãàì÷û îëàí êèìè àäà-

ìûí áåëèíÿ ñû÷ðàéûðëàð. È.Øûõëû.

ÌÀÇÀÐÀÒ

èñ. [ÿð.] äàí. 1. Çèéàí, çÿðÿð.

Äþâëÿòëèäÿí õåéèð [îëìàç], êîðäàí ìàçàðàò.

(Àòà. ñþçö).

2. Ìöçöð àäàì, ìÿðäèìàçàð. Àðàäàí ñå÷-

ìÿê ýÿðÿê; Çèéàí÷ûíû, ìàçàðàòû. Àøûã ßëè.

Ìàçàðàòû àõòàðìàã ëàçûì äåéèë, î þçö òàïûëûð.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÌÀÇÀÒ

èñ.: þçöíö ìàçàòà ãîéìàã äàí. –

íàç åëÿìÿê, òÿøÿõõöñ ñàòìàã. [Áàëàãûç Ýöë-

íèñÿéÿ:] Íàùàã éåðÿ þçöíö ìàçàòà ãîéìà!

ß.Ùàãâåðäèéåâ.

Ì

ÁÇÅÐ

èñ. [èíý.] Ðàäèîäàëüàëàð äèàïàçî-

íóíäà èøëÿéÿí êâàíò ýåíåðàòîðóíóí àäû.

ÌÀÇÜÀË

èñ.  Ãàëà äèâàðëàðûíäà âÿ ñ.-äÿ

àòûøìà ö÷öí ãîéóëàí äåøèê. Î, áó ñÿððàñò ýöë-

ëÿëÿðèí ÿíúöìÿíäÿêè ìàçüàëäàí àòûëäûüûíû

þéðÿíÿíäÿ, ãóäóðóá áöòöí òîï âÿ òöôÿíý-

ëÿðèí àòÿøèíè áó ìàçüàëà ÷åâèðìÿéè ÿìð åòäè.

Ï.Ìàêóëó.

ÌÀÇÜÀËËÛ

ñèô. Ìàçüàëû îëàí. Äûðìàøìûøäû

óøàãëàð; Ìàçüàëëû äèâàðëàðà. ß.Úàâàä.

ÌÀÇÛ

èñ. 1. Áÿçè àüàúëàðûí öçÿðèíäÿ ùÿøÿ-

ðàò éóìóðòàúûãëàðûíäàí ÿìÿëÿ ýÿëÿí éóìðó

ôûð (óð). Àüàúäà âàð ìàçûëàð; Êþíëöì ñÿíè àð-

çóëàð; ßéèë, öçöíäÿí þïöì; Ãîé áàõñûí òà-

ìàðçûëàð. (Áàéàòû). ..Áèð õÿëâÿò éåðäÿ áèð áåëÿ

øÿêèë ÷ÿêèëèá: äåéÿñÿí, ùåéâàí êèìè áèð øåéÿ

îõøàéûð, àëòûíäà áèð íå÷ÿ ÿëèô éàçûëûá, éàíûíäà

áèð íå÷ÿ éóìðó, ìàçûéà îõøàð áèð øåé ÷ÿêèëèá.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

300

ÌÀÉÛÔËÀØÌÀ

ÌÀÇÛ

2. Ìàçû-ìàçû îéóíóíäà èøëÿäèëÿí äàø êö-

ðÿúèê.

ÌÀÇÛ-ÌÀÇÛ

èñ. Äöç âÿ ùàìàð éåðäÿ ìàçû

(2-úè ìÿíàäà) èëÿ îéíàíûëàí îéóí. Ìàçû-ìàçû

îéíàéàí îí éåääè-îí ñÿêêèç éàøûíäàêû ýÿíú-

ëÿðèí ñÿñèíäÿí ãóëàã òóòóëóðäó. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

ÌÀÇÈ

èñ. [ÿð.] 1. êëàñ. Êå÷ìèø çàìàí, êå÷-

ìèø. Ãÿìëè ìàçèñèíè ùåêàéÿò åäÿð; Òàëåéèí-

äÿí áöòöí øèêàéÿò åäÿð. À.Ñÿùùÿò. [Ãÿòèáÿ:]

Ìàçèëÿðèìèç áÿøÿðèééÿòèí ýÿíúëèéè äÿôí åäèëÿí

áèð ìÿçàðäûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

2. ãðàì. Ôåëèí êå÷ìèø çàìàíûíûí êþùíÿ àäû.

ÌÀÇËÀÌÀ

“Ìàçëàìàã”äàí ô.èñ.

ÌÀÇËÀÌÀÃ

ô. 1. Ìàç ñöðòìÿê, ìàç ÷ÿê-

ìÿê.  Àéàããàáûíû ìàçëàìàã. // ìÿú. çàð.

Öçöíÿ éàü âÿ éà áàøãà áèð øåé ÷ÿêìÿê.

2. ìÿú. äàí. Öñòöíö ìàëàëàìàã, þðò-áàñäûð

åëÿìÿê.

ÌÀÇËÛ

ñèô. Ìàç ñöðòöëìöø, ìàç ÷ÿêèëìèø.

ÌÀÇ

ÚÐÊÀ

[ïîë. ìàçóðåê] Ö÷þë÷öëö òàêòû

îëàí ïîëéàê ìèëëè ðÿãñè, ùàáåëÿ ùÿìèí ðÿãñèí

ìóñèãèñè. Ìàçóðêà îéíàìàã. // Ùÿìèí ðÿãñ

ðèòìèíäÿ ìóñèãè ÿñÿðè. Øîïåíèí ìàçóðêàñû.

ÌÀÇ

ÚÒ

èñ.  Íåôòäÿí àüíåôò, áåíçèí âÿ

ãàçîëèí àéðûëäûãäàí ñîíðà ãàëàí éàüëû ãàòû

ìàääÿ. Ãûðà ìàçóò ãàòìàã. Éàíàí ìàçóòäàí

÷ûõàí ùèñ. – Äàøû, äóçó, ìàçóòó, òîðïàüû úàâà-

ùèðäèð; Õÿçèíÿëÿð åëèìèí ùÿð éåðèíäÿ çàùèðäèð.

ß.Âàùèä.

ÌÀÇÓÒËÀÌÀ

“Ìàçóòëàìàã”äàí ô.èñ.

ÌÀÇÓÒËÀÌÀÃ

ô.  Ìàçóò ñöðòìÿê, öçÿ-

ðèíÿ ìàçóò ÷ÿêìÿê; ìàçóòà áóëàìàã. Áîðóíó

ìàçóòëàìàã.

ÌÀÇÓÒËÀÍÌÀ

“Ìàçóòëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÌÀÇÓÒËÀÍÌÀÃ

ìÿúù.  Ìàçóò ñöðòöë-

ìÿê, ìàçóò ÷ÿêèëìÿê; ìàçóòà áóëàíìàã.

ÌÀÇÓÒËÓ

ñèô. Ìàçóò ñöðòöëìöø, ìàçóòà

áóëàíìûø, ìàçóòó îëàí. Ãÿíáÿðëè ìàçóòëó ÿëè

èëÿ ýþçëÿðèíè îâäó. Ñ.Ðÿùèìîâ. [Ôÿðùàä Äèëà-

ðàéà:] Ìàçóòëó ÷àëàëàðäàí íåôò éûüàí áó óøàã-

ëàðû ýþðöðñöíöçìö? ß.Ìÿììÿäõàíëû.

ÌÀÇÓÒËÓÃ

èñ.  Ìàçóò òþêöëìöø éåð.

Ìÿäÿíëÿðèí ÿòðàôû ìàçóòëóãäóð.

Ì

ÉÁÅË

[ôð.] Ñòîë, ñòóë, òàõò, øêàô, øèôîíåð

âÿ ñ. êèìè åâ àâàäàíëûüû. Ìåáåë ôàáðèêè. Éóì-

øàã ìåáåë. – [Ìèíäèëëè:] Áó ýöí ñèçèí ö÷öí

éàõøû ìåáåë ñèôàðèø åëÿäèì. Ñ.Ðÿùìàí. Ùàì-

áàëëàð áèð äÿñò ìåáåë ýÿòèðèá îòàãëàðà äöç-

äöëÿð. Ìèð Úÿëàë.

ÌÅÁÅË×È

èñ. Ìåáåë ñÿíàéåñè èø÷èñè, ìåáåë

óñòàñû.

ÌÅÁÅË×ÈËÈÊ

èñ. Ìåáåë÷è ïåøÿñè, èõòèñàñû.

ÌÅÁÅËËÈ

ñèô. Ìåáåëè îëàí, ìåáåëëÿ òÿúùèç

îëóíìóø. Ìåáåëëè îòàã.

ÌÅÄ

ÁË

[ôð.] Õöñóñè õèäìÿòëÿðèíÿ, éàõóä

ÿìÿêäÿ ýþñòÿðäèéè ðÿøàäÿòÿ ýþðÿ âåðèëÿí,

öçÿðèíäÿ ùÿð ùàíñû áèð ãàáàðûã òÿñâèð âÿ éà

éàçû îëàí ôÿðãëÿíìÿ íèøàíû. “ßìÿêäÿ ôÿðã-

ëÿíìÿéÿ ýþðÿ” ìåäàëû. – [Òàðâåðäè:] ..Éàëàí

îëñà, ìÿíÿ âåðÿí ìåäàëëàðû Àñëàí áÿéÿ âåðÿð-

ñÿí. Ú.Úàááàðëû. [Àñëàí] èýèä èäè, ñîë äþøöíöí

öñòöíäÿ áèð ìåäàë âàðäû. ß.Âÿëèéåâ. // Éöê-

ñÿê ìöâÿôôÿãèééÿòëÿðèíÿ ýþðÿ ìÿêòÿáè áèòèð-

äèêäÿ øàýèðäëÿðÿ, ùàáåëÿ ìöñàáèãÿäÿ, éàðûøäà,

áàõûøäà âÿ ñ.-äÿ ôÿðãëÿíÿíëÿðÿ âåðèëÿí áåëÿ

íèøàí. Ãûçûë ìåäàë. ×åìïèîíëóã ìåäàëû. Ìÿê-

òÿáè ìåäàëëà áèòèðìÿê. // Ùÿð ùàíñû òàðèõè ùà-

äèñÿ âÿ éà ýþðêÿìëè õàäèìèí õàòèðÿñè ìöíà-

ñèáÿòèëÿ ùàçûðëàíìûø áåëÿ íèøàí. Ôöçóëè éóáè-

ëåéèíÿ ùÿñð îëóíìóø ìåäàë.

ÌÅÄÀË×Û

èñ. 1. Ìÿêòÿáè, êóðñó áèòèðäèêäÿ

éöêñÿê ìöâÿôôÿãèééÿòëÿðèíÿ ýþðÿ ìåäàë àë-

ìûø (àäàì).

2. Ñÿðýèäÿ, áàõûøäà ìåäàëëà òÿëòèô åäèëìèø

åâ ùåéâàíû.

ÌÅÄÀËËÛ

ñèô. Ìåäàë àëìûø, ìåäàëëà òÿëòèô

îëóíìóø, éàõóä äþøöíÿ ìåäàë òàõìûø. Ìå-

äàëëû ÿñýÿð.

ÌÅÄÀËÉ

ÓÍ

[ôð.] 1. È÷ÿðèñèíÿ øÿêèë âÿ éà

áàøãà áèð øåé ãîéóëàí ýèðäÿ âÿ éà óçóíñîâ

êè÷èê ãóòó øÿêëèíäÿ çÿðýÿðëèê ìÿìóëàòû. Åø-

ãèìäÿí íèøàíà ñàõëà ñÿí áóíó; Äåéÿ î, ìöú-

ðöäÿí çÿð ìåäàëéîíó; ×ûõàðûá èñòÿéèð òàõà

áîéíóíà. Á.Âàùàáçàäÿ.

2. èíúÿñ. Ùÿð ùàíñû áèð áÿçÿê âÿ éà øÿêèë

ö÷öí ÷ÿð÷èâÿ âÿçèôÿñè ýþðÿí äàèðÿ, îâàë, ùà-

áåëÿ áó úöð ÷ÿð÷èâÿéÿ ñàëûíìûø øÿêèë, ãàáàðûã

îðíàìåíò âÿ ñ. Êîìïîçèñèéà âàçàíûí îðòà-

ñûíäàêû äþðä ìåäàëéîíäàí âÿ áöòöí âàçàíû

ÿùàòÿ åäÿí Àçÿðáàéúàí ìèëëè íàõûøëàðûíäàí

èáàðÿòäèð.

ÌÅÄÈÀ

èñ. [ëàò.] Äþâðè ìÿòáóàò.

ÌÅÄÈÒÀÑÈÉÀ

èñ. [ëàò.] ôÿëñ. Ìÿãñÿäè èíñàí

ïñèõèêàñûíû äÿðèí äàëüûíëûã âÿçèééÿòèíÿ ýÿòè-

ðÿí ÿãëè ôÿàëèééÿò. Ìåäèòàñèéàíûí ïñèõîòåðà-

ïåâòèê úÿùÿòëÿðè. Ìåäèòàñèéà öñóëëàðû ìöõòÿ-

ëèôäèð.

301

ÌÀÇÛ-ÌÀÇÛ

ÌÅÄÈÒÀÑÈÉÀ

ÌÅÄÈÓÌ

èñ. [ëàò.] Ðóùëàð àëÿìè èëÿ úàíëû

èíñàíëàð àðàñûíäà ÿëàãÿ éàðàäàí øÿõñ.

ÌÅÄÉÅ

èñ. [ìàú.] Ìàúàðûñòàíäà èíçèáàòè-

ÿðàçè âàùèäè (òÿðêèáèíÿ äàèðÿ âÿ øÿùÿðëÿð äà-

õèëäèð).

ÌÅÄÓÇÀ

[éóíàí ÿñàòèðèíäÿ ãàíàäëû ÿæäàùà

àäûíäàí] çîîë. Áÿäÿíè ùÿëìÿøèê ìàääÿäÿí

èáàðÿò ÷îõàéàãúûãëû äÿíèç ùåéâàíû. Ìåäóçà

à÷ûëìûø âÿ äÿñòÿñèëÿ ñóéà áàòûðûëìûø ÷ÿòèðÿ îõ-

øàéûð. Ìåäóçà öçäöéö çàìàí îíóí ãàáàðûã

òÿðÿôè éóõàðûéà ÷åâðèëìèø îëóð. “Çîîëîýèéà”.

ÌÅÝÅÐÀ

èñ. [éóí.] Ãÿäèì éóíàí ìèôîëî-

ýèéàñûíäà ãèñàñ÷û èëàùÿëÿðäÿí áèðèíèí àäû.

ÌÅÙ

èñ. [ôàðñ.] Õÿôèô éåë, éöíýöë, éóìøàã

éåë, ñàêèò êöëÿê. Ìåù ÿñèð. Ìåù ýÿëèð. – Éóì-

øàã ýþé ÷ÿìÿíèí öñòÿ äöøöá øåù ýåúÿäÿí; Èñòè

éîõäóð, ùÿëÿ âàð áèð áàëàúà ìåù ýåúÿäÿí.

À.Ñÿùùÿò.  Èíäè ÷þëäÿ õÿôèô ìåù ÿñäèéè ö÷öí

ùàâà áàéàãêû ãÿäÿð áöðêö äåéèëäè. È.ßôÿí-

äèéåâ.

ÌÅÙËÈ

ñèô. Ìåù ÿñÿí, õÿôèô êöëÿêëè. Ìåùëè

ñÿùÿð.

ÌÅÙÌÀÍ

èñ.  [ôàðñ.] Ãîíàã. Áèð-èêè ýöí

êè, ñÿíÿ, åé íèýàð, ìåùìàíÿì; Íîëóð ÿýÿð òó-

òàñàí ùþðìÿòèí áó ìåùìàíûí? Ñ.ß.Øèðâàíè.

Ìåùìàí åòìÿê (åëÿìÿê) – ãîíàã åòìÿê,

ãîíàã ñàõëàìàã. Ãÿäÿì áàñûá áèçÿ ýÿëñèí

íàýàùè; Áèð ýåúÿ ìÿí îíó ìåùìàí åéëÿéÿì.

Ì.Ï.Âàãèô. Ìåùìàí îëìàã – ãîíàã îëìàã.

Îëñà áèð øÿõñ ýÿð ñÿíÿ ìåùìàí; Åéëÿ îë øÿõñÿ

åùòèðàìè-òàìàì. Ñ.ß.Øèðâàíè.

ÌÅÙÌÀÍÕÀÍÀ

èñ. [ôàðñ.] Áàøãà éåðäÿí

ýÿëÿíëÿðèí ìöâÿããÿòè éàøàìàñû ö÷öí õöñóñè

òÿúùèçàòëû îòàãëàðû îëàí åâ; ãîíàã åâè.

[Ìîçàëàíáÿé:] Ýÿíúÿäÿ äöøìÿê ö÷öí éàõøû

ìåùìàíõàíàëàð âàðìû? ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÌÅÙÌÀÍÕÀÍÀ×Û

èñ. êþùí. Ìåùìàíõàíà

ñàùèáè, ìåùìàíõàíà ñàõëàéàí àäàì.

ÌÅÙÌÀÍÕÀÍÀ×ÛËÛÃ

èñ. êþùí. Ìåùìàí-

õàíà ñàõëàìàãëà ìÿøüóë îëìà, ìåùìàíõàíà

èøè. Ìåùìàíõàíà÷ûëûã ùÿéàòûíäà áó úöðÿ ãà-

äûíëàðà òåç-òåç òÿñàäöô åäèðÿì. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÌÅÙÌÀÍÍßÂÀÇ

ñèô.  [ôàðñ.] Ãîíàãúûë,

ãîíàãïÿðÿñò. Ìåùìàííÿâàç àäàì.

ÌÅÙÌÀÍÍßÂÀÇËÛÃ

èñ. Ãîíàãïÿðÿñòëèê.

Âàãèÿí Èðàíûí ìåùìàííÿâàçëûüûíûí ìèñëèíè

ãåéðè éåðäÿ, çÿíí åäèðÿì, ýþðìÿê îëìàç.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.  Ãÿäèðèí äÿ, Ãóìðó-

íóí äà ìåùìàííÿâàçëûüûíà åòèíà åòìÿéÿí

Áÿäèð áÿé éåðèíè äÿéèøìÿäè. Ìèð Úÿëàë.

ÌÅÙÏÀÐß

êëàñ. á à õ ìàùïàðÿ. Éàíàüûí

øÿìèíÿ ùöñíè-Éóñèôèí ïÿðâàíÿäèð; ×îõ êþíöë-

ëÿð éÿüìàëàíäû ñÿí éöçè-ìåùïàðÿäÿí. Íÿñèìè.

Éîõñà êÿíäèìèçèí î ìåùïàðÿñè; Ãèñìÿò îëìà-

éàúàã ñÿíÿ, éàõøû áèë. Ì.Ìöøôèã.

ÌÅÙÐ

1

èñ. [ôàðñ.] êëàñ. Ñåâýè, ìÿùÿááÿò.

Êþíëöí õîø èñÿ, òÿáÿññöì åéëÿ! Ìåùðèí âàð

èñÿ, òÿðÿùùöì åéëÿ! Ôöçóëè.  Ìÿíÿ îë ìàùè-

ìåùðèì éÿãèíèìäèð êè, ðàì îëìàç; Äåäèì êè,

ìåùðè ÷ûõìàç ñèíÿäÿí, þìðöì òàìàì îëìàç.

Ñ.ß.Øèðâàíè. 

Ìåùð åòìÿê – ìÿùÿááÿò

ýþñòÿðìÿê, ìåùðèáàíëûã ýþñòÿðìÿê. Ùÿð

éàíäà áèð ìÿù îëñà ìÿíÿ ìåùðèáàí èäè; Ìåùð

åòìÿç èäèì ñàùèáè-õàíÿ éàâàø-éàâàø. Ã.Çàêèð.

Ìåùð(èíè) ñàëìàã – ìÿùÿááÿòèíè ñàëìàã,

ñåâìÿê, öðÿê áàüëàìàã, ÿçèçëÿìÿê. Ãûç äàèì

àòà åâèíäÿ ãàëìàç; Ïåéâÿñòÿ àíàéà ìåùð ñàë-

ìàç. Ôöçóëè. Úóìà, ìåùðèíè áþéöê îüëó Àçàäà

ñàëìàüà ÷àëûøìûøäû. ß.ßáöëùÿñÿí. Ìåùðèíè

êÿñìÿê – èñòÿäèéè àäàìäàí ñîéóìàã, öç

äþíäÿðìÿê. Êÿñìÿ ìÿíäÿí ìåùðè, åé õóðøèä

èãáàë. Ãþâñè.

ÌÅÙÐ

2

èñ.  [ÿð. ìÿùð] Êþùíÿ ìÿèøÿòäÿ:

åâëÿíÿí êèøè òÿðÿôèíäÿí àëäûüû ãàäûíà – ãûçà

íèêàùäà òàëàã ö÷öí òÿéèí åäèëÿí ïóë; êÿáèí

ïóëó. [Ùàúû Ãÿìáÿð:] Äèëáÿð ÿýÿð àðòûã-ÿñêèê

äàíûøñà, ìåùðèí ãîéàðàì ãàáàüûíà, äåéÿ-

ðÿì: – Õîø ýÿëäèí! Í.Âÿçèðîâ.  Õþðÿêäÿí,

÷þðÿêäÿí íÿ ýÿëñÿ éåéèá-è÷èá ñþç à÷àðëàð êè,

“ìåùð íÿ ãÿäÿð îëàúàãäûð?” Ð.ßôÿíäèéåâ.

Ìåùð êàüûçû êþùí.  – êÿáèí êàüûçû, ÿãä

êàüûçû, íèêàù êàüûçû. Ñàðûãëû ìîëëà ìåùð êà-

üûçûíû ãóðòàðìàìûø ýþçöíö ùÿðëÿéèá è÷ÿðè ãà-

ïûéà çèëëÿäè. Ìèð Úÿëàë. Ìåùð âåðìÿê êþùí. –

êÿáèí ïóëóíó âåðèá áîøàìàã. Éàñÿìÿí îíóí

åâèíäÿí ÿë ýþòöðìÿê, éîðóúó ÿçàáäàí ãóðòàð-

ìàã èñòÿéèðäè, ìåùð âåðìÿê äÿ Ìÿùÿððÿì

ö÷öí èìêàíñûç èäè. Ìèð Úÿëàë.

ÌÅÙÐÀÁ

èñ.  [ÿð.] Ìÿñúèäëÿðèí ãèáëÿ òÿ-

ðÿôäÿêè äèâàðûíäà íàìàç ãûëàðêÿí ïèøíàìà-

çûí âÿ îíóí àðäûíúà áàøãà íàìàç ãûëàíëàðûí

öçëÿðèíè ÷åâèðäèêëÿðè îéóã éåð. Çàùèäèí ìåù-

ðàá è÷èíäÿ çèêðö òàÿòäèð èøè. Íÿñèìè. Àõóíä

ìåùðàáà ÷àòäûãäà àéàã öñòÿ äàéàíàð âÿ úà-

ìààò íàìàçûíà áàøëàäûãäà úàìààò äà îíà

èãòèäà åäÿðäè. Ù.Ñàðàáñêè.

302

ÌÅÄÈÓÌ

ÌÅÙÐÀÁ

ÌÅÙÐÈÁÀÍ

ñèô. [ôàðñ.] ×îõ éàõøû ìöíà-

ñèáÿò áÿñëÿéÿí, ñÿìèìè, ìåùð áÿñëÿéÿí, øÿô-

ãÿòëè, õîø ðÿôòàðëû. Ìåùðèáàí ãàäûí. – [Õÿäèúÿ]

îëäóãúà õîøñþùáÿò, åéè òÿáèÿòëè, ýåíèø ãÿëáëè,

ìóíèñ âÿ ìåùðèáàí áèð ãûç èäè. Ñ.Ùöñåéí.

Ìåùðèáàí ñåâýèëèì ãàðøûìäà äóðäó; Éåíÿ

øàèðëèéèì áàøûìà âóðäó. Ì.Ìöøôèã. // Ìåùðè-

áàíëûã èôàäÿ åäÿí; ñÿìèìè, õîø. Ìåùðèáàí

ìöíàñèáÿò. – Ñèìàñû øÿùëàéè, òÿðùè áàäÿìè;

Áàõûøû ìåùðèáàí, þçö ùÿðàìè. Ì.Ï.Âàãèô.

Ìÿùÿððÿì þçöíÿ éåð àõòàðìàãäà èêÿí ìö-

ñàôèð ìåùðèáàí íÿçÿðëÿ Ìÿùÿððÿìÿ áàõäû.

Ù.Íÿçÿðëè.

ÌÅÙÐÈÁÀÍÀÍß

[ôàðñ.]  á à õ ìåùðèáàí-

úàñûíà. Úÿëèë àüà Øÿôèãÿíè éàíûíà ÷àüûðûá, ÷îõ

ìåùðèáàíàíÿ ñþùáÿò áàøëàäû. È.Ìóñàáÿéîâ.

ÌÅÙÐÈÁÀÍÚÀÑÛÍÀ

çÿðô  Ìåùðèáàíëûãëà,

äîñòúàñûíà, ñÿìèìèééÿòëÿ. Ìåùðèáàíúàñûíà

ãÿáóë åòìÿê.

ÌÅÙÐÈÁÀÍ×ÛËÛÃ

äàí. á à õ ìåùðèáàí-

ëûã. [Ìÿììÿäùÿñÿí ÿìè:] Èø äöç ýÿòèðìÿç,

îðòàëûãäàí ìåùðèáàí÷ûëûã ýþòöðöëÿð. Ú.Ìÿì-

ìÿäãóëóçàäÿ. [Êÿáëÿ Ðÿúÿáÿëè:] Äöíéàäà

ìåùðèáàí÷ûëûãäàí ýþçÿë øåé éîõäóð. ß.Ùàã-

âåðäèéåâ. [Ãóëó:] [Éóñèôèí] õàñèééÿòè âÿ ìåù-

ðèáàí÷ûëûüû ìÿíè þçöíÿ ãóë åäèáäèð. Í.Íÿðè-

ìàíîâ.

ÌÅÙÐÈÁÀÍËÀØÌÀ

“Ìåùðèáàíëàøìàã”-

äàí ô.èñ.

ÌÅÙÐÈÁÀÍËÀØÌÀÃ

ô. Ìåùðèáàí îëìàã,

äîñòëàøìàã, öíñèééÿò áàüëàìàã. Áàêûäàí ýÿ-

ëÿí àðâàä 3-4 ýöí êÿíäèìèçäÿ ãàëûá, áÿçè àð-

âàäëàðëà ëàï ìåùðèáàíëàøäû. Ãàíòÿìèð. ..Ñöëù

çàìàíû ãàðàãàáàã îëàíëàð áåëÿ ìåùðèáàí-

ëàøûð, áèð-áèðèíÿ òÿñÿëëè âåðèð. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌÅÙÐÈÁÀÍËÛÃ

èñ. Ìöíàñèáÿòäÿ õîøëóã,

ñÿìèìèëèê, õîøðÿôòàðëûã, äîñòëóã, ìåùðèáàí

ìöíàñèáÿò. Ìåùðèáàíëûã ýþðìÿéèá áèð ìÿù-

ëèãàäÿí êöñìöøÿì; Ýöíäÿ éöç àë åéëÿéÿí

ãÿëáè ãÿðàäÿí êöñìöøÿì. Ì.Ï.Âàãèô. Ìåù-

ðèáàíëûã áåøèéèìäèð; Éåðèì áàü÷à, éóðäóì

áàüäûð; Àëíûì à÷ûã, öçöì àüäûð. Ñ.Âóðüóí.

Ìåùðèáàíëûã åòìÿê (ãûëìàã) – ìåùðè-

áàí îëìàã, ñÿìèìèëèê ýþñòÿðìÿê, õîø ìö-

íàñèáÿò ýþñòÿðìÿê, éàõûíëûã åòìÿê. ×öí îë

ñÿíÿ ãûëäû ìåùðèáàíëûã; Éàõøûëûüà åéëÿìÿ éà-

ìàíëûã. Ôöçóëè.

ÌÅÙÐËßÍÌß

“Ìåùðëÿíìÿê”äÿí ô.èñ.

ÌÅÙÐËßÍÌßÊ

ô. Ìåùð ñàëìàã; àëûøìàã,

èñèíèøìÿê.

ÌÅÙÐÑÈÇ

ñèô. Ñåâýèñè, ìÿùÿááÿòè îëìà-

éàí; ìÿùÿááÿòñèç. Ëåéëè, ýÿð îëàéäû áèð ùÿéà-

ñûç; Éà ñÿí êèìè ìåùðñèç, âÿôàñûç. Ôöçóëè.

ÌÅÙÒßÐ

èñ. [ôàðñ.] Àòà ãóëëóã åäÿí, àòà-

áàõàí.  Ìåùòÿðëÿð äÿ àòëàðû ÷ÿêäèëÿð Àñëàí

ïàøàíûí ãàáàüûíà. “Êîðîüëó”. Èòëÿðèí ùöð-

ìÿéè, îâ÷óëàðûí ñÿñëÿðè, íþêÿð âÿ ìåùòÿðëÿðèí

ãûøãûðûüû áèð-áèðèíÿ ãàðûøìûøäû. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.

ÌÅÙÒßÐÁÀØÛ

èñ.  Êå÷ìèøäÿ: ïàøàëàðûí,

õàíëàðûí, áÿéëÿðèí àòëàðûíà áàõàí ìåùòÿðëÿðèí

áàø÷ûñû; áàø ìåùòÿð. Àñëàí ïàøà ÿìð åëÿäè,

ìåùòÿðáàøû ãàáàãúà Äÿìèð÷è îüëóíóí àòûíû

ìèíèá ýÿðäèøÿ ýÿòèðäè. “Êîðîüëó”. Øàù îüëó

Øàù Àááàñ ìåùòÿðáàøûíûí öçöíÿ áàõäû.

“Ãóðáàíè”.

ÌÅÙÒßÐÕÀÍÀ

[ôàðñ.] èñ. Àòëàðûí ñàõëàí-

äûüû éåð, òþâëÿ. [Íóøàïÿðè] àòàñûíûí ìåùòÿð-

õàíàñûíà äöøöá, ùàíäà áèð éàõøû àòû ìèíèá, öç

ãîéäó øÿùÿðäÿí ÷ûõìàüà. (Íàüûë).

ÌÅÙÒßÐËÈÊ

èñ. 1. Ìåùòÿðèí èøè, âÿçèôÿñè.

[Ñÿôÿðÿëè:]  Àüà, ìÿí ñèçÿ àøïàçëûã åéëÿéÿ-

úÿéÿì, éà ìåùòÿðëèê? Í.Âÿçèðîâ. Ñàðû, Äÿ-

ìèðîâà ìöðàúèÿò åòäèêäÿí ñîíðà ÿìèñè îüëó

Ãàðàíû ýþéõàëëû àòûí ìåùòÿðëèéèíÿ êå÷èðìèøäè.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

2. êþùí. á à õ ìåùòÿðõàíà. [Ýöëäÿñòÿ:]

Ðöñòÿì áÿé äÿ íþêÿðëÿðè èëÿ ìåùòÿðëèéÿ ýèðèá,

ðÿèééÿòè èëÿ àòûøûð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÌÅÙÂßÐ

èñ. [ÿð.] 1. Þç ÿòðàôûíäà ôûðëàíàí

áèð øåéèí îðòàñûíäàí êå÷ÿí ìèë, îõ.

2. Éåð êöðÿñèíèí ìÿðêÿçèíäÿí êå÷ÿðÿê èêè

ãöòáö áèð-áèðèíÿ áèðëÿøäèðÿí õÿéàëè õÿòò.

3. ìÿú.  Áèð øåéèí ÿñàñûíû, ìÿüçèíè òÿøêèë

åäÿí àìèë. Áó ñþçëÿð äàíûøûëàí áöòöí äàíûøûã-

ëàðûí ìåùâÿðè èäè. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÌÅÕ