´ÊØÀ
[éàïîí.] Øÿðãè âÿ Úÿíóáè Àñèéà-
íûí áÿçè þëêÿëÿðèíäÿ, ùÿì÷èíèí Úÿíóáè Àô-
ðèêà Èòòèôàãûíäà: êè÷èê èêèòÿêÿðëè àðàáàéà ãîøó-
ëóá ìèíèê âÿ éöê àïàðàí àäàì. Ñþç éîõ êè,
ñÿíàéå èíêèøàô åòäèêúÿ, ÿùàëè èøëÿ òÿìèí îëóí-
äóãäà ðèêøàíûí ìöàñèðëÿøìèø ôîðìàñû îëàí áó
íÿãëèééàò âàñèòÿñè äÿ ýþòöðöëÿúÿêäèð. Ì.Èá-
656
ÐßÉ×È
ÐÈÊØÀ
ðàùèìîâ. Ýþðäöí éàçûã ðèêøàëàðû; Àüàëàð ñö-
ðöð ùåéâàí êèìè. Ì.Ðàùèì.
ÐÈÃÃßÒ
èñ. [ÿð.] Öðÿê éóìøàãëûüû, öðÿê
èíúÿëèéè, øÿôãÿò. Èëê äÿôÿ èäè êè, Ñàäûã êèøè
îüëóíóí, ÿçèç-õÿëÿô îüëóíóí ñÿñèíäÿêè ùÿçèí
ðèããÿòè ýþðöá äóéóð, öðÿéèíèí áàøû àüðûéûðäû.
Ìèð Úÿëàë. // Òÿñèðëÿíìÿ, ìöòÿÿññèð îëìà,
àúûìà; òÿÿññöð. ..Òÿëÿáÿëÿðèí ñÿùíÿäÿ ýþñ-
òÿðäèêëÿðè ìöâÿôôÿãèééÿòè ýþðäöêúÿ ðèããÿò âÿ
ñåâèíúèíäÿí ýþçëÿðè éàøëàð è÷èíäÿ ãàëûðäû.
À.Øàèã. Òîïëàøàíëàðäàí ÷îõóíóí ýþçö ùÿéÿ-
úàí âÿ ðèããÿòäÿí éàøàðìûøäû. Ð.Ðçà.
Ðèã-
ãÿòÿ ýÿëìÿê – á à õ ðèããÿòëÿíìÿê. Àíàñû-
íûí ìåùðèáàíëûüûíäàí ðèããÿòÿ ýÿëìèø âÿ öðÿéè
à÷ûëìûø Ãàðàø ýöëöìñÿäè. Ì.Èáðàùèìîâ. Áó
ñþùáÿòäÿí ñîíðà Óëäóç ðèããÿòÿ ýÿëìèø, àðòûã
àíàñûíûí êþíëöíö ñûíäûðìàéàðàã î òèáá èí-
ñòèòóòóíà äàõèë îëìóøäó. ß.Ìÿììÿäõàíëû.
Ðèããÿòÿ ýÿòèðìÿê – á à õ ðèããÿòëÿíäèðìÿê.
Àõóíä Ôÿðÿú, âÿùøè àäëàíäûðäûüû áó .. õàëãû
àüëàäàúàã, ðèããÿòÿ ýÿòèðÿúÿê âÿ ñîíðà áöòöí
àúûüûíû ÷ûõàúàüûíû çÿíí åäèðäè. Ãàíòÿìèð.
ÐÈÃÃßÒËßÍÄÈÐÌß
“Ðèããÿòëÿíäèð-
ìÿê”äÿí ô.èñ.
ÐÈÃÃßÒËßÍÄÈÐÌßÊ
ô. Ðèããÿòÿ ýÿòèð-
ìÿê, ìöòÿÿññèð åòìÿê, òÿñèðëÿíäèðìÿê, öðÿ-
éèíè íàçèêëÿøäèðìÿê.
ÐÈÃÃßÒËßÍÌß
“Ðèããÿòëÿíìÿê”äÿí ô.èñ.
ÐÈÃÃßÒËßÍÌßÊ
ô. Ðèããÿòÿ ýÿëìÿê,
ìöòÿÿññèð îëìàã, òÿñèðëÿíìÿê, öðÿéè íàçèê-
ëÿøìÿê. ..Èíñàí ñåéð åòäèêúÿ ãÿëáè ðèããÿòëÿíèá,
ðóùó óúàëûá þçöíäÿ áèð öëâèééÿò, áèð ÿçÿìÿò
ùèññ åòìÿéÿ ìÿúáóð [îëóðäó] Ú.Ìÿììÿä-
ãóëóçàäÿ. Ñîíðàëàð Ðÿùèìîâóí 80 éàøëû àòàñû
äà “îüëóìó ñèçÿ òàïøûðûðàì”, – äåéèá ðèã-
ãÿòëÿíäè. Ð.Ðçà.
ÐÈÃÃßÒËÈ
ñèô. Ðÿùì âÿ øÿôãÿò èôàäÿ åäÿí;
ðÿùìè, øÿôãÿòè îëàí; úàíûéàíàí, öðÿéèéóõà.
Ðèããÿòëè öðÿéè âàð. Ðèããÿòëè àíà ãÿëáè. // Òÿ-
ñèðëè, òÿñèðëÿíäèðèúè; ìÿðùÿìÿò äîüóðàí, àúû-
íàúàãëû. Ìÿñìÿíèí ñÿñè ñàêèò, ðèããÿòëè, ëàêèí
ãÿòè âÿ êÿñÿðëè èäè. Ìèð Úÿëàë.
ÐÈÍÄ
èñ. [ÿð.] êëàñ. Âàõòûíû åéø-èøðÿòëÿ êå-
÷èðÿí ëàãåéä, ëàöáàëû àäàì; õÿðàáàòè. Ðèíä-
ëÿð áÿçìèí ýÿçèá áèð-áèð éåòèð ìÿíäÿí íèéàç.
Ôöçóëè. Áàäÿ çþâãöí íÿ áèëèð ðèíäè-êöùÿíäÿí
ãåéðè! ß.Âàùèä.
ÐÈÍÃ
èäì. [èíý.] ßòðàôû êàíàòëà òóòóëìóø
áîêñ éàðûøû ìåéäàí÷àñû.
ÐÈÑÀËß
èñ. [ÿð.] 1. Ìÿêòóá, íàìÿ, êàüûç.
Åé ÿçèç, éàõøû úàí, ìèí äÿðäÿ äÿðìàí; Éàç-
äûüûí ðèñàëÿ íÿ éàõøû-éàõøû. Àøûã ßëÿñýÿð.
[Ôÿððóõ:] [Ìîëëàíûí] ìöúòÿùèääÿí ðèñàëÿñè,
ãàçûäàí èúàçÿñè âàð. ß.Âÿëèéåâ.
2. Ùÿð ùàíñû áèð ìÿñÿëÿéÿ äàèð êè÷èê êèòàá;
êèòàá÷à. // Æóðíàë, ìÿúìóÿ. [Áàõ Íåìÿòÿ:]
Ñèçèí èëê èøèíèç øÿùÿðè äîëàíûá, áó ðèñàëÿ ö÷öí
åëàí òîïëàìàãäûð. ×ÿìÿíçÿìèíëè.
ÐÈÑÊ
[ôð.] Òÿùëöêÿ èìêàíû, îëà áèëÿúÿê
òÿùëöêÿ, ãîðõóëó èø. // Éàõøû íÿòèúÿëÿíÿúÿéè
öìèäè èëÿ ùÿðÿêÿò åòìÿ, èø ýþðìÿ, úÿñàðÿò
åòìÿ, òÿâÿêêöëö èø (ýþðìÿ). Àçúà ñîíðà ìà-
øûí ùÿðÿêÿò åäèá Øèìðàí éîëóíà äöøäö. Ôèðè-
äóí àíúàã èíäè àüûð áèð ðèñêÿ éîë âåðäèéèíèí
ôÿðãèíÿ âàðäû. Ì.Èáðàùèìîâ.
Ðèñê åòìÿê
(åëÿìÿê) – íÿ êèìè íÿòèúÿ âåðÿ áèëÿúÿéèíè
ýþç þíöíÿ àëìàäàí ùÿðÿêÿò åòìÿê, áèð èøÿ
èãäàì åòìÿê, ãîðõìàéàðàã ùÿðÿêÿò åòìÿê;
þçöíö òÿùëöêÿ àëòûíà àòìàã. Úÿùÿííÿìÿ îë-
ñóí, íåúÿ îëóð îëñóí, ðèñê åëÿìÿê ëàçûìäûð.
Ñ.Ðÿùìàí.
ÐÈØ
èñ. [ôàðñ.] êëàñ. Ñàããàë. Âÿãòà êè, ãî-
úàëäûí; Ðèøè äþøÿ ñàëäûí; Ïèñ ýöíëÿðÿ ãàëäûí;
Îíäà áèëÿúÿêñÿí! Ì.ß.Ñàáèð. Ìàøàëëàù, áó
äåéèë ðèø êè, ìÿðúàíäûð áó! ß.Íÿçìè.
ÐÈØÁÀÁÀ
èñ. Óçóíñîâ èðè ýèëÿëÿðè îëàí öçöì
íþâö. Ðèøáàáà, ùÿçàðû, ãàðàøèðÿ öçöìö áöòöí
Ãàðàáàüäà ìÿøùóðäóð. ß.Âÿëèéåâ.
ÐÈØß
èñ. [ôàðñ.] Êþê (áèòêèäÿ). Éàçûí áèð
àéûíäà õîø êå÷ÿð èëëÿð; Çîü åäèá ðèøÿäÿí áàø
âåðÿð ýöëëÿð. Àøûã ßëÿñýÿð. Ýþé îòëàð ãàðàí-
ëûã òîðïàüûí àëòûíäàí áàøëàðûíû ÷ûõàðûá, éöê-
ñÿëìÿê ö÷öí áàùàð ùàâàñûíäàí ðèøÿëÿðèíÿ
ãöââÿò äèëÿéèðäèëÿð. ß.Ùàãâåðäèéåâ.
Ðèøÿ
àòìàã (ñàëìàã) – êþê àòìàã, êþê ñàëìàã,
ðèøÿëÿíìÿê. ×àäûð ãàðøûëàðûíäà éàíàí ìÿøÿë-
ëÿðèí øÿôÿãëÿðè Àðàç ÷àéûíûí äàëüàëàðûíà ðèøÿ
àòûðäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Åøãèí áó êþíëöìäÿ àò-
ìûø ðèøÿëÿð; ßúÿëñÿ ãîéìàäû âåðñèí áèð ñÿìÿð.
À.Øàèã. [Ñóëòàí áÿéäÿ] øöáùÿëÿíìÿê .. þçöíÿ
ìÿõñóñ ðèøÿ ñàëìûøäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.
ÐÈØßÑÈÇ
ñèô. Êþêñöç.
ÐÈØÕßÍÄ
èñ. 1. ßëÿ ñàëìà, ëàüà ãîéìà,
èñòåùçà åòìÿ; ìàñãàðà. Ñàëàâàò áó à÷ûã ðèø-
õÿíäè áàøà äöøäö. ß.ßáöëùÿñÿí.
Ðèø-
õÿíä åòìÿê (åëÿìÿê) – ÿëÿ ñàëìàã, èñòåùçà
åòìÿê, ëàüà ãîéìàã. Êîñàéà ðèøõÿíä åäÿíèí
òîï ãàðà ñàããàëû ýÿðÿê. (Àòà, ñþçö). [ßëÿñýÿð:]
657
ÐÈÃÃßÒ
ÐÈØÕßÍÄ
Ãàðäàø, ñÿí ìÿíèì ÷ÿð÷è îëìàüûìà ðèøõÿíä
åëÿéèðñÿí? ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ðèøõÿíäÿ ãîé-
ìàã – á à õ ðèøõÿíä åòìÿê (åëÿìÿê). Ùÿð
ïèðëÿðè ðèøõÿíäÿ ãîéóá ìÿñõÿðÿ ãûëìà!
ß.Ãÿìêöñàð. Çåéíàë ùÿì äÿ òöðêúÿ äàíûøà-
ðàã, Àüàñÿôÿðè ðèøõÿíäÿ ãîéóðäó.. ß.ßáöë-
ùÿñÿí. Ðèøõÿíäÿ ñàëìàã – ðèøõÿíä ö÷öí
ùÿäÿô åòìÿê.
2. “èëÿ” ãîøìàñû èëÿ – ÿëÿ ñàëàðàã, ìàñãàðà
èëÿ, èñòåùçà èëÿ; ðèøõÿíäëÿ. Ðèøõÿíä èëÿ úàâàá
âåðìÿê. – [Èìðàí:] Ñèçäÿí ðèúà åäèðÿì êè, ìÿí-
ëÿ ðèøõÿíä èëÿ äàíûøìàéàñûíûç. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.
[Ýöëñàáàù Ìèðçÿ Úàìàëà:] Ñèç áó ñþçëÿðè
ìÿíÿ ðèøõÿíä èëÿ äåéèðñèíèç? Ú.Úàááàðëû.
ÐÈØÕßÍÄÚÈË
ñèô. Ðèøõÿíä åòìÿéè àäÿò åò-
ìèø ðèøõÿíä åòìÿéè ñåâÿí, àäàìû ëàüà ãîéàí.
Ðèøõÿíäúèë àäàì.
ÐÈØÕßÍÄ×È
èñ. Ùÿð øåéÿ ðèøõÿíä åäÿí,
àäàìû ÿëÿ ñàëàí; àäàìîéíàäàí, ìàñãàðà÷û,
èñòåùçà÷û.
ÐÈØÕßÍÄÅÄÈÚÈ
á à õ ðèøõÿíäëè. [Åâ ñà-
ùèáè] ðèøõÿíäåäèúè áèð ñèìà èëÿ: – Ðöñòÿì áÿé,
øÿêèë áàðÿñèíäÿ ìÿíèì çþâúÿìëÿ äàíûøìàéûí.
×ÿìÿíçÿìèíëè.
ÐÈØÕßÍÄËß
á à õ ðèøõÿíä 2-úè ìÿíàäà.
Øàùèí áèðäÿí ãÿùãÿùÿ ÷ÿêäè, ðèøõÿíäëÿ ÿëèíè
òîâëàäû.. Â.Øûõëû. Ùÿìçÿ ýþçëÿðèíè äîëàíäûðûá,
Øàùìàðà òÿðñ-òÿðñ áàõäû, ðèøõÿíäëÿ ýöëöì-
ñöíäö. Á.Áàéðàìîâ.
ÐÈØÕßÍÄËÈ
ñèô. Ðèøõÿíä áèëäèðÿí, ðèøõÿíä
èôàäÿ åäÿí; èñòåùçàëû. Ðèøõÿíäëè ýöëöø. – Ñÿ-
ìÿä ùÿìèøÿ Ðöñòÿìèí èáàäÿòèíÿ ðèøõÿíäëè áèð
òÿáÿññöìëÿ òàìàøà åäÿðäè. ×ÿìÿíçÿìèíëè.
[Ãÿùðÿìàíûí] ãóëàüû ùÿëÿ ðèøõÿíäëè ñþçëÿð åøè-
äèðäè. Ñ.Ðÿùèìîâ.
ÐÈØÕßÍÄÉÀÍÀ
á à õ ðèøõÿíäëè. Ðèøõÿíä-
éàíà ýöëìÿê. – Áóðàäà Ìàðàëûí ñîëüóí ÷þù-
ðÿñèíäÿí ðèøõÿíäéàíà áèð òÿáÿññöì êå÷äè.
ß.ßáöëùÿñÿí. Ôÿððàøëàðäàí áèðè ðèøõÿíäéàíà
äåäè: – Àüà, ÿëëèúÿ òöìÿí. Ï.Ìàêóëó.
ÐÈØÒß
èñ. [ôàðñ.] êëàñ. 1. ßðèøòÿ. Èêè áàò-
ìàí ðèøòÿ êÿññÿ îí íÿôÿð þâðÿò éûüàð; Çÿù-
ðèìàð îëñóí ùÿìè ðèøòÿí, ùÿìè éàðìàí, áàúû.
Ì.Ìþúöç.
2. ìÿú. Òåë, áàü, ðàáèòÿ. [Âàãèô, Âèäàäè,
Çàêèð âÿ Øèðâàíèíèí] ãÿëÿìëÿðèíäÿí ùÿð íÿ
çöùóðÿ ýÿëèáñÿ, äåìÿê îëàð êè, úàí ðèøòÿñè èëÿ
âÿ öðÿê ãàíû èëÿ òÿùðèð âÿ òÿíçèì îëóíóáäóð.
Ô.Êþ÷ÿðëè.
ðèøòÿ-ðèøòÿ çÿðô Íàçèê-íàçèê, ÿðèøòÿ êèìè.
[Ìóðàä:] Äîüðàéûí ìÿíè ðèøòÿ-ðèøòÿ. Ù.Úàâèä.
ÐÈÒÌ
[éóí.] 1. Áèð øåéèí (ùÿðÿêÿòèí) áó
âÿ éà áàøãà øÿêèëäÿ íþâáÿëÿíìÿñè; ìöíòÿ-
çÿìëèê.
2. Ñÿñ, íèòã âÿ ñ. öíñöðëÿðèíèí òÿêðàðëàí-
ìàñûíäà ìöÿééÿí àðäûúûëëûã; àùÿíý, âÿçí.
Ìóñèãèíèí ðèòìè. – Øåðèí ðèòìèíäÿ Êîðîüëóéà
õàñ îëàí áèð äîòÿëÿáëèê âàðäûð. Ì.Ùöñåéí.
ÐÈÒÌÈÊ
ñèô. [éóí.] Ðèòìÿ òàáå îëàí, ìö-
ÿééÿí ðèòìëÿ èôà åäèëÿí; àùÿíýëè, âÿçíëè, ìöí-
òÿçÿì. Ðèòìèê ùÿðÿêÿò. Ðèòìèê ìóüàì. – Àçÿð-
áàéúàí õàëã ìóñèãèñè þç ìåòðî-ðèòìèê ãóðóëó-
øóíà ýþðÿ èêè éåðÿ áþëöíöð. Ö.Ùàúûáÿéîâ.
Áÿëêÿ, åëÿ áóðäàí ýÿëèð; Ìóüàìëàðûí èëê ðÿíý-
ëÿðè; Òÿñíèôëÿðè, ðèòìëÿðè.. Á.Âàùàáçàäÿ.
ÐÈ´ÒÌÈÊÀ
[éóí.] 1. Ðèòìèí ñèñòåì âÿ õö-
ñóñèééÿòè. Ìóñèãèíèí ðèòìèêàñû.
2. Ðèòì ùàããûíäà åëì.
3. Ðèòì äóéüóñó àøûëàìàã ìÿãñÿäèëÿ åäè-
ëÿí áÿäÿí ùÿðÿêÿòëÿðè ñèñòåìè.
ÐÈÒÎÐÈÊ
ñèô. [éóí.] Ðèòîðèêà ãàéäàëàðûíà
ÿñàñëàíàí. // ìÿú. Òÿìòÿðàãëû, äÿáäÿáÿëè. Ðè-
òîðèê òÿñâèð. – Ú.Úàááàðëûíûí ÿñÿðëÿðèíäÿêè
èúòèìàè ôèêèð äàùà äà äÿðèíëÿøèð, àêòóàë ìþâçó
øöàð÷ûëûüà ÷åâðèëìèð, ðèòîðèê øÿêëÿ äöøöá àäàìû
éîðìóðäó. Ì.Èáðàùèìîâ. [Ñÿìÿä Âóðüóí]
þçöíäÿí ÿââÿë îõóíàí ðèòîðèê áèð øåðÿ èøàðÿ
åäÿðÿê íèòãèíè òÿùëèëè ñóàë èëÿ áàøëàäû. Ìèð
Úÿëàë.
ÐÈÒ
ÓÐÈÊÀ
[éóí.] Íàòèãëèê íÿçÿðèééÿñè,
íàòèãëèê ñÿíÿòè ùàããûíäà åëì; áÿëàüÿò åëìè,
áÿéàí. // ìÿú. Ãÿëèç, èáàðÿëè, òÿìòÿðàãëû öñ-
ëóá. Ðèòîðèêàéà ãàïûëìàã.
ÐÈÂÀÍ
ÓË
èñ. [ëàò.] Àíòèìèêðîá òÿñèðëè äÿð-
ìàí ïðåïàðàòû.
ÐÈÉÀ
èñ. [ÿð.] Èêèöçëöëöê. Ìÿñúèääÿ ùÿñèðè
åëÿìÿ àëÿòè-òÿçâèð; Ìÿðäàíÿ ãÿäÿù òóò, áó
ðèéàäÿí äÿõè àð åò. Ñ.ß.Øèðâàíè. Àíà öðÿéè
[éàñàâóëáàøûíûí] ýþçëÿðèíäÿêè ñàõòà áîéàíû,
ñþçëÿðèíäÿêè ùèéëÿ âÿ ðèéàíû äóéäó. Ì.Ðçà-
ãóëóçàäÿ.
ÐÈÉÀÊÀÐ
ñèô. [ÿð. ðèéà âÿ ôàðñ. ...êàð]
Èêèöçëö. Ëàêèí âÿòÿí âÿ õàëã äöøìÿíè îëàí
ðèéàêàð õàíëàð õÿéàíÿò éîëó èëÿ Íàäèðÿ ìàíå
îëóðëàð. Ì.Àðèô. Ìèðçÿ Ìåùäè ðèéàêàð áèð ÿäà
èëÿ ñþçÿ áàøëàäû. À.Øàèã. // Èñ. ìÿíàñûíäà.
Ìÿí ùàðà, ãàðàéà àü äåìÿê ùàðà? Ìÿí êè
äöøìÿí èäèì ðèéàêàðëàðà. Á.Âàùàáçàäÿ.
658
ÐÈØÕßÍÄÚÈË
ÐÈÉÀÊÀÐ
ÐÈÉÀÊÀÐÚÀÑÛÍÀ
çÿðô Ðèéàêàðëûãëà, èêè-
öçëöëöêëÿ. Ðèéàêàðúàñûíà ùÿðÿêÿò åòìÿê. –
Ôÿðìàí ðèéàêàðúàñûíà ýöëäö. Ì.Èáðàùèìîâ.
ÐÈÉÀÊÀÐËÛÃ
èñ. Èêèöçëöëöê. ×þêöð àáè-
äÿñè ãàíëû ÷àðëûüûí; ×þêöð ìÿùêÿìÿñè ðèéà-
êàðëûüûí. Ì.Ìöøôèã.
Ðèéàêàðëûã åòìÿê
(åëÿìÿê) – èêèöçëöëöê åòìÿê. [Äöððÿ] áèëèðäè
êè, àäàõëûñû .. ðèéàêàðëûã åòìÿéÿí òÿìèç âÿ íà-
ìóñëó àäàìäûð. Ñ.Âÿëèéåâ.
ÐÈÉÀÑÛÇ
ñèô. Òÿìèç ãÿëáëÿ åäèëÿí (îëàí,
ýþðöëÿí), è÷èíäÿ ùå÷ áèð ðèéà îëìàéàí; òÿ-
ìèç, ñàô. // Òÿñèðëè, òÿñèðëÿíäèðèúè; ìÿðùÿìÿò
äîüóðàí, àúûíàúàãëû. [Øåéõ Ñÿäðà:] Îíëàðûí
áàõìàéûá äà çàùèðèíÿ; Áàõ ðèéàñûç, òÿìèç
öðÿêëÿðèíÿ. Ù.Úàâèä. Ãûç åéíè äóðó âÿ ðèéà-
ñûç ýþçëÿðèíè àíè îëàðàã [Õàâÿðèí] ýþçëÿðèíÿ
äèêäè âÿ ÷ÿêäè. Ì.Èáðàùèìîâ.
ÐÈÉÀÇßÒ
èñ. [ÿð.] äèí. Àëëàùäàí ãîðõà-
ðàã, þçöíö äöíéà íåìÿò âÿ ëÿççÿòëÿðèíäÿí
ìÿùðóì åäèá çàùèäëèéÿ ãàïûëìà. Àäÿòèì ùÿð
çàìàí ðèéàçÿòäèð; Áöòöí èíñàíëàðà ìÿùÿá-
áÿòäèð. À.Øàèã.
ÐÈÉÀÇÈ
ñèô. [ÿð.] Ðèéàçèééàòà àèä îëàí,
ðèéàçèééàòëà áàüëû îëàí. Ðèéàçè äöñòóð. – Ëàëÿ
ñîí âàõòëàðäà ãûçûíûí äÿðñëÿðèíè éîõëàìàüà,
÷ÿòèí ðèéàçè ìÿñÿëÿëÿðèí ùÿëëèíäÿ îíà êþìÿê
åëÿìÿéÿ äàùà ÷îõ èìêàí òàïûðäû. Ì.Ùöñåéí.
ÐÈÉÀÇÈÉÉÀÒ
èñ. [ÿð.] Êÿìèééÿò ìöíàñè-
áÿòëÿðèíè âÿ îáéåêòèâ àëÿìèí ìöúÿððÿä ôîð-
ìàëàðûíû þéðÿíÿí åëìëÿðèí ìÿúìóñó. Àëè ðè-
éàçèééàò. Åëåìåíòàð ðèéàçèééàò.
ÐÈÉÀÇÈÉÉÀÒ×Û
èñ. Ðèéàçèééàò ìöòÿ-
õÿññèñè. [Ùÿñÿí] ÿí ýöúëö ðèéàçèééàò÷û èäè.
È.ßôÿíäèéåâ.
ÐÈÉÀÇÈÉÉÀÒØÖÍÀÑ
[ÿð. ðèéàçèééàò âÿ
ôàðñ. ...øöíàñ] á à õ ðèéàçèééàò÷û.
ÐÈÇ
èñ. [ôàðñ.] äàí. Úûüûð, èç. Áþéöê ýÿìè-
ëÿðè, äÿìèð éîëëàðû; Êå÷èäëÿðè, ðèçëÿðè âàð þëêÿ-
ìèí. Ú.Úàááàðëû. Áè÷èí÷èëÿðäÿí áÿçèñè à÷äûüû
ðèçè äöç àïàðà áèëìÿäèéèíäÿí úÿðýÿëÿð ùÿðäÿí
áèð-áèðèíÿ ãàðûøûðäû. ß.ßáöëùÿñÿí.
◊ Ðèç èòèðìÿê – á à õ èç èòèðìÿê (“èç”äÿ).
[Êÿðáÿëàéû Ðÿúÿá:] Àé õàíûì! Ýöëäÿñòÿ þçö
éàõøû áèëèð êè, ìÿí íÿ óñòà Õÿëèëè òàíûéûðàì âÿ
íÿ äÿ Èðàí ÿùëèíäÿí áèð êÿñè... Ýöëäÿñòÿ ðèç
èòèðèð, âÿññàëàì. Í.Âÿçèðîâ.
ÐÈÇÀ
èñ. [ÿð.] Ðàçûëûã. Ñîðàëûì ùÿð çàìàí
ðèçàëÿðèíè; Àëàëûì õåéèðëè äöàëÿðèíè. Ì.ß.Ñà-
áèð. Öçÿðèìäÿ îëàí ëÿêÿëÿðè áèð ãàäûíûí ðèéà-
ñûíû ÿëäÿ åòìÿêëÿ éîõ, òÿçÿ ãàíëàð èëÿ òÿìèç-
ëÿìÿê ìöìêöíäöð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.
Ðèçà
àëìàã – ðàçûëûã àëìàã. [Ïàäøàù:] Ñÿèäèí þâðÿ-
òèíäÿí ðèçà àëìàã ñÿíèí þùäÿíÿ òàïøûðûëûð.
ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ðèçà âåðìÿê – ðàçûëûã âåð-
ìÿê, ðàçû îëìàã. [Àüà:] ..Ãûçûíûí íèêàùûíûí
Ôÿðìàíà úàðè îëìàñûíà ðèçà âåðèðñÿíìè?
ß.Ùàãâåðäèéåâ. // Èñòÿê, èðàäÿ, èõòèéàð.
Þç
ðèçàñû èëÿ – þç õîøó èëÿ, þç èñòÿéè èëÿ, þç ðàçû-
ëûüû èëÿ.
◊ Àëëàù ðèçàñûíà – 1) ñàâàá ö÷öí, Àëëàù
éîëóíà, Àëëàùà õîø ýåäÿð. [Ãóðáàí:] Åëÿ áèë
Àëëàù ðèçàñûíà, Àëëàù éîëóíà âåðèðñÿí, áèð-èêè
ìàíàò âåðèá éîëà ñàëàéäûí. ß.Ùàãâåðäèéåâ;
2) éàëâàðûø ìÿíàñûíäà – Àëëàù õàòèðèíÿ. [Ñÿ-
ðèééÿ:] Ñÿôÿð! Àëëàù ðèçàñûíà ìÿíÿ ðÿùìèí
ýÿëñèí. Ú.Úàááàðëû.
ÐÈÇÀÌßÍÄ
[ÿð. ðèçà âÿ ôàðñ. ...ìÿíä] êëàñ.
Ðàçû ãàëàí, ðàçû.
ÐÈÇÀÌßÍÄËÈÊ
èñ. êëàñ. Ðàçûëûã. [Ìîëëà-
áàøû:] Áó õöñóñäà Èðàí õàëãûíäàí äÿõè êÿ-
ìàëè-ðèçàìÿíäëèéèì âàð.. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.
Òÿáðèê ýþíäÿðÿíëÿðÿ áèðáÿáèð õöñóñè ñóðÿòäÿ
ìÿêòóá éà òåëåãðàì èëÿ ðèçàìÿíäëèê ýþí-
äÿðìÿê áèçÿ ìöìêöí îëìàäû. “Ìîë. Íÿñð.”.
Ðèçàìÿíäëèê àëìàã – ðàçûëûüûíû àëìàã.
Øàáàíûí âÿäÿñè òàìàì îëäó. Àììà ãàéûò-
ìàüû ö÷öí ýÿðÿê øÿùÿð ÿùëèíäÿí ðèçàìÿíäëèê
àëûíà èäè. ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ðèçàìÿíäëèê åò-
ìÿê – ðàçûëûã åòìÿê, òÿøÿêêöð åòìÿê, ðàçû
ãàëäûüûíû ñþéëÿìÿê. Ùÿð áèð âàõò Ìèðçÿ Íÿ-
ñèáè ýþðÿíäÿ Àüà Ùöñåéí ðèçàìÿíäëèê åäèð.
ß.Ùàãâåðäèéåâ.
ÐÈÇÀÑÛÇ
ñèô. Ðàçûëûüû îëìàäàí åäèëÿí, ýþ-
ðöëÿí, àëûíàí âÿ ñ. Ðèçàñûç òèêÿíèí ëÿççÿòè îë-
ìàç! (Àòà. ñþçö).
ÐÈÇß
èñ. [ôàðñ.] Òèêÿ, êè÷èê ïàð÷à, ãûðûíòû.
ðèçÿ-ðèçÿ ñèô. âÿ çÿðô Ïàð÷à-ïàð÷à, òèêÿ-
òèêÿ. Ðèçÿ-ðèçÿ åòìÿê. – [Øàù:] Ñÿíè ðèçÿ-ðèçÿ
åëÿòäèðÿðÿì. Ú.Úàááàðëû.
ÐÈÇÃ
èñ. [ÿð.] Àçóãÿ, éåéÿúÿê, ðóçè. Ðèçã
àðòìàç, ìþùíÿò àðòàð. (Àòà. ñþçö). Àðâàä ìÿíè
èíàíäûðûð êè, áèð ÷îõ àú èòëÿð âÿ ùåéâàíëàð þç
ðèçãëÿðèíè çèáèëäÿ òàïûðëàð, îíëàðû äîéóðìàã
äà ñàâàáäûð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.
ÐÈÇÂÀÍ
èñ. [ÿð.] êëàñ. 1. Èñëàì ÿñàòèðèíäÿ:
úÿííÿòèí ýþçÿò÷èñè âÿ ãàïû÷ûñû îëàí ìÿëÿêèí
àäû. Ðèçâàíëàð òÿçèì åäèá óñòàíûí ïàê ãÿäÿ
ìëÿðèíè òÿáðèê åòäèëÿð. ×ÿìÿíçÿìèíëè.
659
ÐÈÉÀÊÀÐÚÀÑÛÍÀ
ÐÈÇÂÀÍ
2. ìÿú. Áåùèøò. Þéìÿ, åé çàùèä, ìÿíÿ ðèç-
âàíö úÿííÿò áàüûíû. Õÿòàéè. Åâëÿðèí ÿòðè, ÿí-
áÿðè; Áÿíçÿéèð ðèçâàíà, äåéèí. Àøûã ßëÿñýÿð.
Ð
ÓÁÎÒ
èñ. [÷åõ.] Èíñàíà ìÿõñóñ èøëÿðè
èúðà åäÿ áèëÿí àâòîìàò ìàøûí.
ÐÎÊ
èñ. [èíý.] 1. Ñÿñ-êöéëö ìöàñèð ìóñèãè
íþâö.
2. Éûðüàëàíìà, éåëëÿíìÿ.
ÐÎÊÎÊ
Ó
[ôð.] ÕÂÛÛÛ ÿñðäÿ Ôðàíñàäà
ìåéäàíà ýÿëèá ôîðìàëàðûíûí çÿðèôëèéè âÿ ìö-
ðÿêêÿáëèéè, íàõûøëàðûíûí ãÿðèáÿëèéè èëÿ ôÿðã-
ëÿíÿí ìåìàðëûã âÿ áÿçÿê öñëóáó. Ðîêîêî
öñëóáóíäà ìåáåë.
ÐÎË
[ôð.] 1. Àðòèñòèí ñÿùíÿäÿ, êèíîôèëìäÿ
òÿìñèë åòäèéè ñóðÿò. Ìîëëà ðîëóíó îéíàéàí
àêòéîð Ñîíà õàëàéà ñàòàøìàã ìÿãñÿäèëÿ .. çà-
ðàôàò åòìÿéÿ áàøëàäû. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. // Ìÿú.
ìÿíàäà. Ìàùìóä þç àðâàäûíà åâäÿ ëàçûìûíúà
òÿëèì åòìèøäè. Èíäè áóðàäà ðîëóíó éàõøû èôà
åòìÿéèíÿ øöáùÿëÿíìÿéèðäè. Á.Òàëûáëû. Éàõøû
ñàõëàéà áèëìèð þç ðîëóíó éàäûíäà; Éàíûð, òöñ-
òöñöç éàíûð ãûñãàíúëûüûí îäóíäà. Ñ.Ðöñòÿì.
2. Ïéåñèí, òàìàøàäà èøòèðàê åäÿí ùÿð áèð
àêòéîðà àèä îëàí ìÿòíè. Ðîëóíó ÿçáÿðëÿìÿê.
Ðîëóíó îõóéóá òÿêðàðëàìàã.
3. Ðîëóíäà øÿêëèíëÿ – ... ñèôÿòèëÿ, áèð ...
êèìè. Ìöøàùèäÿ÷è ðîëóíäà èøòèðàê åòìÿê. Âÿ-
êèë ðîëóíäà ÷ûõûø åòìÿê.
◊ Ðîë îéíàìàã – ÿùÿìèééÿòè îëìàã, òÿ-
ñèðè îëìàã, ùÿð ùàíñû áèð éîëëà òÿñèð ýþñòÿð-
ìÿê. Õàëã òàìàøàëàðû ùÿð áèð çàìàí õàëã-
ëàðûí ùÿéàòûíäà ìöùöì ðîë îéíàìûøäûð.
ß.Ùàãâåðäèéåâ. Ðîëà ýèðìÿê – áàøãà áèð
âÿçèééÿòè, êåéôèééÿòè ìÿíèìñÿìÿê, ýþòöð-
ìÿê; þç âÿçèôÿñèíè, âÿçèééÿòèíè éàõøû ìÿíèì-
ñÿìÿê. Äàäàøîâóí äîäàãëàðû ãà÷äû, àüàï-
ïàã, ñàïñàüëàì äèøëÿðè ýþðöíäö: – Åù, Ñàáèò
ìöÿëëèì, – äåäè. – Þìðöìäÿ áèðúÿ äÿôÿ ðîëà
ýèðìèøÿì, îíó äà ìÿíÿ ÷îõ ýþðöðñÿí. È.Ìÿ-
ëèêçàäÿ.
ÐÎËÈÊ
èñ. [ðóñ. ÿñëè àëì.] 1. Áàëàúà ìåòàë
äèéèðúÿê, ÷àðõ, òÿêÿð (ìÿñ.: ðàùàò ùÿðÿêÿò
åòäèðìÿê ö÷öí ìåáåëëÿðèí, ðîéàëûí âÿ ñ.
àéàãëàðûíäà).
2. Åëåêòðèê ìÿôòèëëÿðèíè äèâàðäà, òàâàíäà âÿ
ñ.-äÿ áÿðêèòìÿê ö÷öí ôàðôîðäàí âÿ ñ.-äÿí
äöçÿëäèëìèø èçîëéàòîð; ôèíúàí.
3. Òÿêÿðúèêëè êîíêè; àéàã äèéèðúÿéè. Ðîëèê
ñöðìÿê.
ÐÎÌ
[èíý. ðóì] Øÿêÿð ãàìûøû âÿ éà ïàò-
êàñûíûí ãûúãûðäûëìûø øèðÿñèíäÿí ùàçûðëàíàí
òöíä è÷êè.
ÐÎÌÀËÛ
èñ. Ãÿäèì Ðîìà äþâëÿòèíèí âÿ-
òÿíäàøû.
ÐÎÌÀÍ
èñ. [ôð.] 1. Ùÿúìúÿ áþéöê, àäÿ-
òÿí íÿñðëÿ éàçûëìûø áþéöê ùåêàéÿ. Ì.Ñ.Îðäó-
áàäèíèí òàðèõè ðîìàíëàðû. – “Áàùàäûð âÿ Ñîíà”
þç öñëóáó èëÿ äÿ ôÿðãëÿíèð. Áó êè÷èê ðîìàí
ëèðèê ñÿïêèäÿ éàçûëìûøäûð. Ì.Àðèô. Áó èêè íÿ-
ôÿðëèê áàëàúà àèëÿíèí ðîìàí ãÿäÿð óçóí, ôàúèÿ
ãÿäÿð àüûð áèð êå÷ìèøè âàðäûð. Ìèð Úÿëàë.
2. äàí. Êèøè èëÿ ãàäûí àðàñûíäà éàðàíàí
ñåâýè ìàúÿðàñû; åøãáàçëûã.
ÐÎÌÀÍ×Û
èñ. Ðîìàí éàçàí éàçû÷û.
Ì.Ñ.Îðäóáàäè Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòûíäà ðî-
ìàí÷û êèìè òàíûíûð. – Äèë ìÿñÿëÿñè äðàìàòóðã
ö÷öí äàùà úèääè áèð ìÿñÿëÿäèð. Îíóí äèëè ðî-
ìàí÷ûíûí äèëèíäÿí ôÿðãëèäèð. Ú.Úàááàðëû.
ÐÎÌÀÍÈÑÒ
èñ. [ôð.] Ðîìàí ôèëîëîýèéàñû
ìöòÿõÿññèñè.
ÐÎÌÀÍÈÑÒÈÊÀ
[ðóñ. ÿñëè ôð.] Ðîìàí
äèëëÿðè âÿ ìÿäÿíèééÿòèíè þéðÿíÿí åëìëÿðèí
ìÿúìóñó; ðîìàí ôèëîëîýèéàñû.
ÐÎÌÀÍÈ´ÇÌ
[ôð.] Ðîìàí äèëëÿðèíäÿí àëûí-
ìûø ñþç âÿ éà èôàäÿ.
ÐÎÌ
ÁÍÑ
[ôð.] 1. Ôîðòåïèàíî âÿ éà áàøãà
ìóñèãè àëÿòèíèí ìöøàéèÿòèëÿ îõóíìàã ö÷öí
ùÿð ùàíñû áèð øàèðèí ñþçëÿðèíÿ éàçûëìûø êè÷èê
âîêàë ÿñÿðè. Èíäè áèçèì øþùðÿò ãàçàíìûø ñèì-
ôîíèê ÿñÿðëÿðèìèç, ðîìàíñëàðûìûç, ìàùíûëàðû-
ìûç âàðäûð. È.ßôÿíäèéåâ. [Øóðà] ýåúÿ ýþçÿë
ïèàíî ÷àëäû, ðóñúà ðîìàíñëàð îõóäó. À.Øàèã.
2. Ìóñèãèéÿ êþ÷öðöëìöø êè÷èê ëèðèê ÿñÿð.
ÐÎÌ
ÁÍÒÈÊ
[ôð.] 1. Ðîìàíòèçìèí (1 âÿ
2-úè ìÿíàëàðäà) òÿðÿôäàðû âÿ äàâàì÷ûñû.
Ôðàíñûç ðîìàíòèêëÿðè.
2. Èíñàíëàðû âÿ ùÿéàòû èäåàëèçÿ åäÿí; õÿ-
éàëïÿðÿñò, ùèññèééàò÷û.
ÐÎÌÀÍÒÈ´Ê
ñèô. [ôð.] 1. ßñàñûíäà ðîìàí-
òèêà îëàí, ðîìàíòèêà èëÿ äîëüóí. Ðîìàíòèê
ïîåçèéà. – Ú.Úàááàðëû Åëõàíû ðîìàíòèê áî-
éàëàðëà òÿñâèð åòìèøäèð. Ì.Àðèô. [Ñàëìàí] Ìó-
üàíäà îâ÷óëóãäàí, ÷þëëö ùÿéàòûíûí ãÿðèáÿ
ðîìàíòèê ìàúÿðàëàðûíäàí øèðèí-øèðèí äàíûøäû.
Ì.Èáðàùèìîâ. Ýÿíúëÿðèí ãàðøûñûíäà ðîìàí-
òèê áèð ìÿíçÿðÿ à÷ûëäû. Ì.Ùöñåéí.
2. Õÿéàëïÿðÿñò, õÿéàëïÿðâÿð, ñåéð÷è. Ðî-
ìàíòèê øàèð. – Äÿìèð÷è Ìóñà ùÿéàòû ñåâÿí,
660
ÐÎÁÎÒ
ÐÎÌÀÍÒÈÊ
îíóí ýþçÿëëèêëÿðèíäÿí ìöòÿÿññèð îëóá âÿúäÿ
ýÿëÿí, ïèñëèêëÿ, ïàõûëëûãëà èøè îëìàéàí, ðîìàí-
òèê õÿéàëëàðëà éàøàéàí, òÿìèç, õåéèðõàù áèð
àäàìäûð. È.ßôÿíäèéåâ.
ÐÎÌ
ÁÍÒÈÊÀ
[ôð.] 1. Á à õ ðîìàíòèçì
1 âÿ 2-úè ìÿíàëàðäà. Ùöñåéí Úàâèäèí ðî-
ìàíòèêàñû. – Ðîìàíòèêà Àëìàçûí åíåðæèñèíäÿ,
éàðàäûúûëûã ïàôîñóíäà, îíóí úÿñàðÿò âÿ ôÿäà-
êàðëûüûíäà, îíóí íèêáèíëèéèíäÿ, ýÿëÿúÿê ýþçÿë
ùÿéàòà îëàí èíàì âÿ öìèäèíäÿäèð. Ì.Àðèô.
Äöøöíöá äåéèðÿì: íÿéèìÿ ýÿðÿê; Óçàã ñà-
ùèëëÿðèí ðîìàíòèêàñû. Ñ.Ðöñòÿì.
2. Åìîñèîíàë âÿ éöêñÿê ùèññëÿð éàðàäàí
ùÿð ùàíñû áèð øåé. Àçàäëûã ìöáàðèçÿñèíèí ðî-
ìàíòèêàñû.
ÐÎÌÀÍÒÈÊËßØÄÈÐÈËÌß
“Ðîìàíòèêë-
ÿøäèðèëìÿê”äÿí ô.èñ.
ÐÎÌÀÍÒÈÊËßØÄÈÐÈËÌßÊ
ìÿúù. Ðî-
ìàíòèê øÿêèëäÿ òÿñâèð åäèëìÿê, ýþñòÿðèëìÿê.
ßñÿðèí ãÿùðÿìàíû ðîìàíòèêëÿøäèðèëìèøäèð.
ÐÎÌÀÍÒÈÊËßØÄÈÐÌß
“Ðîìàíòèêëÿø-
äèðìÿê”äÿí ô.èñ.
ÐÎÌÀÍÒÈÊËßØÄÈÐÌßÊ
ô. Áèð øåéè âÿ
éà àäàìû ðîìàíòèê, èäåàëëàøäûðûëìûø øÿêèëäÿ
ýþñòÿðìÿê, òÿñâèð åòìÿê; èäåàëëàøäûðìàã.
Êå÷ìèøè ðîìàíòèêëÿøäèðìÿê. Ãÿùðÿìàíû ðî-
ìàíòèêëÿøäèðìÿê. – [Íèçàìè, Õàãàíè, Íÿñèìè,
Ôöçóëè, Âàãèô âÿ Ñàáèð] èíñàí ýþçÿëëèéèíè òÿ-
ðÿííöì åòìèø, èíñàí çÿêàñûíû øþùðÿòëÿíäèðìèø,
èíñàíûí áþéöê ãÿëáèíè âÿ ãàäèð ìÿùÿááÿòèíè
ðîìàíòèêëÿøäèðìèøäèð. Ì.Àðèô.
ÐÎÌÀÍÒÈÇÌ
[ôð. ðîìàíòèñìå, ëàò. ðî-
ìàíóñ – Ðîìàéà àèä] 1. ÕÛÕ ÿñðèí áèðèíúè
ðöáöíäÿ êëàññèñèçìèí ãàíóíëàðû èëÿ ìöáàðèçÿ
àïàðàí, øÿõñèééÿò âÿ ùèññèééàòû òàðèõè âÿ õàëã
ïîåòèê ìþâçóëàðû þç éàðàäûúûëûüû ö÷öí ÿñàñ
ãÿáóë åäÿí úÿðÿéàí.
2. ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿòäÿ: èíñàíûí éöê-
ñÿê ìþâãåéèíè îïòèìèñòúÿñèíÿ ïàðëàã ñóðÿò-
ëÿðëÿ ýþñòÿðìÿéÿ ÷àëûøàí áÿäèè öñóë. Ìöòÿ-
ðÿããè ðîìàíòèçì. Èíãèëàáè ðîìàíòèçì.
3. Ùèññèééàòà ãàïûëìà, õÿéàëïÿðÿñòëèê, ñåéð-
÷èëèê.
ÐÎÌÁ
[éóí.] 1. Òÿðÿôëÿðè áÿðàáÿð ÷ÿï
ïàðàëåëîãðàì.
2. òàð. Ñîâåò îðäóñóíäà àëè êîìàíäà ùå-
éÿòèíèí ôÿðãëÿíìÿ íèøàíû (1943-úö èëäÿ
ïîãîí òÿòáèãèíÿ ãÿäÿð).
ÐÎÌÁÀÁßÍÇßÐ
á à õ ðîìáøÿêèëëè.
ÐÎÌÁÀÎÕØÀÐ
á à õ ðîìáâàðè.
ÐÎÌÁÎÈÄ
[éóí.] ðèéàç. á à õ ïàðàëåëîã-
ðàì.
ÐÎÌÁØßÊÈËËÈ
ñèô. Ðîìáà áÿíçÿéÿí,
ðîìáà îõøàéàí, ðîìá êèìè îëàí; ïàõëàâàøÿ-
êèëëè. Ðîìáøÿêèëëè íèøàí. – À÷äû, ãîéäó àëòû-
éåääè; ðîìá øÿêèëëè ïàõëàâàíû; Øàì éàíäûðäû,
øþëÿëÿðè; íåúÿ ïàðëàã, íåúÿ ÿçèç. Õ.Ðçà.
ÐÎÌÁÂÀÐÈ
á à õ ðîìáøÿêèëëè.
Ð
ÓÍÄÎ
èñ. [èòàë.] ßñàñ ìþâçóíóí äÿôÿ-
ëÿðëÿ òÿêðàðëàíìàñû âÿ îíëàðûí àðàñûíäà ìöõ-
òÿëèô ìÿçìóíëó åïèçîäëàðûí íþâáÿëÿøìÿñèíÿ
ÿñàñëàíàí ìóñèãè ôîðìàñû.
Ð
ÓÒÀ
[ïîë. ðîòà] Áàòàëéîí òÿðêèáèíÿ äàõèë
îëàí ãîøóí áþëýöñö. [Ãóëèéåâ] ýåúÿ èêÿí ðî-
òàëàðà, âçâîäëàðà ýåòäè. ß.Âÿëèéåâ. Þç ðî-
òàñûíäàí ùÿëÿ ùå÷ êÿñèí ñîðàüûíû àëìàìàñû
Òàïäûüû ÷îõ äàðûõäûðûðäû. ß.ßáöëùÿñÿí.
ÐÎÒ
ÁÑÈÉÀ
[ëàò. ðîòàòèî – ôûðëàíìà] ìÿòá.:
ðîòàñèéà ìàøûíû – ôûðëàíàí ñèëèíäðèê ìÿòáÿÿ
ôîðìàñû (ãÿëèáè) îëàí ÷àï ìàøûíû.
Ð
ÓÒÌÈÑÒÐ
[ïîë.] 1917-úè èë áîëøåâèê èí-
ãèëàáûíäàí ÿââÿëêè ðóñ ñöâàðè ãîøóíëàðûíäà
çàáèò ðöòáÿñè, ùàáåëÿ áó ðöòáÿäÿ îëàí çàáèò.
[Ï.À.Ãðèíéîâ:] Àäûíûí Èâàí Èâàíîâè÷ Çóðèí,
þçöíöí èñÿ ãóñàð àëàéû ðîòìèñòðè îëäóüóíó
þéðÿíäèì. À.Ñ.Ïóøêèíäÿí.
Ð
ÓÒÎÐ
[ëàò. ðîòàðå – ôûðëàíìà] Ìàøûíûí
(òóðáèíèí, ìîòîðóí âÿ ñ.-íèí) ôûðëàíàí ùèññÿñè.
Ýþç ãîéäó ôûðëàíàí íå÷ÿ ðîòîðà; Áó ìÿäÿí óñ-
òàñû, ìÿäÿí ùÿêèìè. Ñ.Âóðüóí. Ðîòîðóí ýóðóë-
òóñó áöòöí áóðóüó áöðöìöøäö. Ì.Èáðàùèìîâ.
ÐÎÉ
ÁË
[ôð.] Ìåòàë ñèìëÿðè öôöãè äöçöëìöø
êëàâèøëè (äèëëè) ìóñèãè àëÿòè. Ðîéàë ÷àëìàã.
ÐÎÉÀËÈÑÒ
êèò. Ïàäøàùïÿðÿñò, ìîíàðõèñò.
ÐÎÉÀËÈ´ÇÌ
[ôð.] Ïàäøàù ùàêèìèééÿòè òÿ-
ðÿôäàðëûüû; ïàäøàùïÿðÿñòëèê.
ÐÎÇÌÀÐÈ Dostları ilə paylaş: |