245
[Q ay d a]:
Bu m ənada b ir sıra fe’lb r ə ö n hərfi əlavə olunur. B unun səbəbi failin
h əq iq ətd ə etm ədiyi b ir işi etm iş kimi g ö riın m ü ş olm asım
bild irm ək üçü n d ü r. Y axud d a b ir işin b aşq asın ın köməyi
o lm ad an m üstəqil şəkildə g ö rü ld ü y ü n ü bildirm əyə xidmət
edir.
tsJ"' A
1 1
n d ı: « j± 4
Ji ol n a ru atındı = o, bir tərəfə atıldı, yuvar-
landı». B aşqa ad am ın qüvvəsi ib bir tərəfə atılan şey üçün
də b e b deyilir, ( J j 4 -
a tın u r-atın m ak ).
A
1 1
n d ı:
tərdi», (j>¥* -
a tın u r-atm m ak ).
U t a n d ı: u ta n d ı, « l S ^
$ ol m əndin u ta n d ı = о m əndən
u ta n d ı» ,
u ta n u r-u tan m a k ). O ğuzca.
Ö t ü n d i:
>-*4 l i ü J( ol x an k a ö tü k ö tü n d i = o, xana
d ərd in i izah etdi». Başqası da b eb d ir. Əsli « ^ ^ 4 ötkün-
di»dir, «eşitdiyi kimi nəql etdi» dem əkdir,
- ^büjf
ö tü n ü r-ö tü n m ə k ).
A ç ı n d ı:
ö J ^ bəg ərin açındı= bəy ə sg ə rb rin ə doyum -
luq, q ən im ət verdi, kərəm qıldı». Başqası d a belodir.
A ç ı n d ı:
C4 J эг atın açındı = ad am a tın a yem verdi».
A ç ı n d ı: «t
5
% ' öijü J эг koyın açındı = ad am q o y u n u n u açmış
kim i g ö rü n d ü » . Beşikdəki uşaq, y a ta q d a k ı xəstə ö rtü sü n ü
açdığı zam an d a b e b deyilir,
açın u r-açın m ak ).
U d h u n d ı: ayıldı, « ı ^ J İ J эг u d h u n d ı = ad am y u x u d an ayıldı»,
( j j j f .j U j j l u d h u n u r-u d h u n m ak ).
246
M ahmud Kaşğari
o d h u n d ı:
ot odhuııdı = od söndii»,
yula od-
hundı = çıraq sondiı». Başqası da belədir.
О d lı u n d ı: «<_s^
anm q kutı odhıındı = o n u n boxti sön-
dü»,
-jU jjf o d h u ııu r-o d h u n m ak ). Bu şeirdo də işlon-
m işdir225:
( j j j )
j X ä i
(s=İJ
t j
Д&1 JLİL
j d jsa£ u£ji £.
1
$
«Əmdi u d h u n udhundı,
K idiıı təlim ökündi,
E1 bolğah igondi,
A n d ağ ərig kim utar».
İn di y ux u su n dan avıidı.
S o n ra çox peşm aıı oldıı,
S ülhdən geri çəkildi,
Belə əri kim udar?
(İndi düşm ən yu x u su n d an oyandı, sülh zam an ın d ak ı foaliyyotsizliyinə
peşm an oldu, sülhdən çokindi, bclo bir ad am ı m əndən
başqa kim ınəğlub edo bilor).
cs-^j Л r ı n d ı: a n n d ı, y u yundu, « j ^ J J ər arındı = ad am təm izləndi,
yuyundu».
ı s ^ J A r ı n d ı:
or arındi - ad am xiısusi d o rm an sayosindo
tiik b rd ə n azad oldu», (
j j j j
' jU jji a rın u r-a n n m a k ).
l
S^'J U r u n d ı: «cS-^J ü jj l J' ol özin ıırundı = o, bir işə pcşm an olduğu
üçün öz-özüno döyündü». Ə slində d ö yiinm əyərək özünü
:2r’ B u ş e i r o s l i n d o b u n d a n o v v o l k i m a d d o d o ı ı , voni
u d h u n d u = o y a n d ı » s ö / ü n d ə n
s o ı ı r a g n l m o l i d i r . Bo s i m A t a l a y k i m i b i z d o о н а t o x u ı ı m a d ı q . y o n i y e r i n i d o y i ş d i m ı ə d i k .
D iv a n ü lü ğ a t-it-tü r k
__________________________________________ 247
d ö y ü n iirm ü ş kimi göstərən a d a m h aq q in d a da b e b söy-
lonir.
U r u n d ı:
Jjjf
or suw luk u ru n d ı= a d a m çalm a sarıdı».
U r u n d ı:
‘j c ' J u ra ğ u t b ü rü n çü k u rundı = qadin
b ü rü n co k bü rü n d ii, baş ö rtü s ü n ü ö rtü n d ü , örtd ü » ,
-
(jUSjf u ru n u r-u ru ıım ak ).
U r u n d ı:
эг ...i u ru n d u = adam ın şeyi du rd u » , (
j j j
İ
u ru n u r-u ru n m ak ).
Ə r i n d i: ərindi,
эг ışka ərindi = ad a m işə orindi»,
( j i J - t i U j J ərinür-ərinm ək).
^aİujI A s ı n d ı: « j & J Cıl a t asındı = a t q u rtu lm a q üçün bağlandığı ipi
d a rtd ı, d artın d ı» .
I s ı n d ı m:
<> m ən a n q a r ısındım = m ən ona isindim ,
o n u sevdim ».
İ s i n d i: «
45
^ ! ^ Jf ol o tk a ısındı = o, o d d a isindi, qızışdı».
İ s i n d i:
' J üjfc Ji ol k ü n d ə ısındı = o, günəşdo qızındı»,
(jjLul - jUi«ıl ısın u r-ısın m ak )226.
İ ş ə n d i: in an d ı, güvəndi, «ıs-ıü! ^
J( ol m anqa işəndi = о т э
пэ in an d ı, b ir işdə т э п э güvəndi», (
-ı-SULi] işənür-işən-
т э к ) .
A ş u n d ı: keçdi, ö td ü , «<
5
- ^ !
Л ol m əndin aşundı = о məni
keçdi», ( J & -JU İİİ a şu n u r-a şu n m ak ).
A w ı n d ı: alışdı, ov u n d u , ^
Jf ol m anqa aw ındı = о т э п э
alışdı»,
- j u i f aw ın u r-aw ın m ak ).
U w u n d ı:
Jf ol özinqə ətm ək u w u n d ı= o özünə
çörək ufaladı»,
u w u n u r uw unm ak).
22(1 Bosiırı Atalayın qeydinə göra. bu söz basm a nüsxədo «jUL-ı ısınmak», yazrna
nüsxodo iso «*-SUM jsinmok» şəklindodir (DLT, I,s. 202).
i j
w u n d ı:
J' ol
əligin
ı ı w u n d ı = o .
özımo q arşı
o i a n pis-
lik. acı bir xəbər. yaxud a ğ n iizündon olbrini o v u şd u rd u » .
О к
1
n d ı: o xundu,
^ b i t i k okm dı = kitab oxundu».
О к ı n
d
ı: g u y a
oxudu.
<-*■" Jf ol b i t i k
okındı
= о o x u m a d ı ğ ı
hald a özünü kitab oxuyurm uş kim i göstordi». (_>^L jU Ş f
o k m u r-o k u n m ak ). Bıı sözdə и n hərfi J 1 horfıniıı verino
kcçm işdir.
tS-iiŞl Ə к i n d i: «^üŞt LS-jjj' J ' ol özinqo tarığ okindi = о ö zü n ə
to x u m əkdi», (J& okinür
okinmok).
ö к ii n d i: pcşm an oldu, «tfA&f bU äjbjf 0 ! yazukınqu ökiindi = o,
gü n ah ın a görə peşm an oldu». H ər pcşm ançılıq üciin
b e b
deyilir,
(j& ' - t-SU&i ö к ü n ü г- о
к
ij n
ı
m k ).
^oisf Ö
p
ü n d i: ö y ü n d ü ,
u j i Jf o! öziıı ö g ü n d i = о ö z ü n ü ö y d ü ,
ö y ü n d ü » , ( j j & - usui si ö g i ı n ü r - ö g ü n m o k ) . A ş a ğ ı d a k ı m ə s ə l -
d o d o i ş l ə n m i ş d i r : « j f o j l
ö g ı i n g ü ç i ü m i n d o a r -
t a t u r = ö z ü n ü ö y o n t u m a n ı n ı ç i r k b n d i r o r » . ( y o n i s ı n a n a n
z a m a n h c ç no b a c a r m a y a n vo o v v o l lo r ö z ü n ü ö y ə n a d a m
u t a n a r v ə t u n ı a n m a b a t ı r a r ) . B u s ö z ö z ü n ü ö y ı ı ı o y i t or -
g i t r n ə k ü ç ü n s ö y i o n i r .
İ g о n d i: «csAisi Cjİ a t igondi - at harm laşdı», (J&\
ıgonür-
igonmok).
İ g о n d i: J k ı s r a k igo nd i^q ısraq boğaz oldıı».
A 1 ı n d ı: «
ls
-
ь
Л
Jf ol a l ı m m a l m d ı = o , b a ş q a s m ı n k ö m o y i o l -
n ı a d a n tok b a ş ı n a a l a c a ğ ı n ı a ld ı » , (j^)'
a l ı n u r - a l ı n -
m a k ) .
U 1 a n d ı: « ‘-S-j'-i ^д13( ulandı nonq = bir nosno digorino çatdı, bir-
b şd irild i. calandı», (
jj
V' -JUİ3İ ıılan ü r-u lan ın ak ).
248
Mahmud Kaşğarı
Divanü lü ğat-it-tü rk
2 4 9
U 1 u n d ı: «t£3U
uluııdı nonq = bir nosno ipiıı ağac gövdəsino
d o la n d ığ ı kim i d olandı, ilan kim i qıvrıldı».
U 1 u n d ı: « < i^i J
j j
yol ulundı = yol qıvrıldı», (jSM -JUIİI ulunur-
u lu n m ak ).
U 1 ı n d ı m : u san d ım , « ^ f
я ü л ш эп bu ışta ulındım = rnon
b u işdon usandım , bezdim », (jİJİ- JU13( ulın ır - ulınm ak).
İ
1
э n d i:
Jf ol a n q a r iləndi = o, etim adı doğrultm adığı
ü çü n o n u qm adı». M olam oto do «
5
^ ! ilonç» deyilir, (j&! -
ı_su
2
i ib n ü r-ilən m ək ).
I 1
1
n d
1
: ilişdi,
tikon to n k a ılındı = tik an do n a
ilişdi», (c
3
UIİ
1
ılm u r-ılm m ak )227. H əm in söz bu bonddo
do işlonm işdir:
LSLLaj-LÜ
j jJLJİ j
ı_£lS_J
(j \ - ill l5LüıIä
j L Ü f l j ( L -L İI ( j * J J
« T a p d u m an q a ılındı,
Ə m gəkkorü ulındı,
K ılm ışınqa ib n d i,
T u tğ u n b o lup ol k a ta r» 228.
T a p d u mono ilişdi,
Ə zab çokdi, usandı,
E b d iy in o peşm an oldu,
Əsir
o l u b
sıxıntıya
d ü ş d ü .
227 Bıı söz yazma nüsxədə ^ ke ilə ««-SUjJı ilinmək» şəklindədir (DLT, I, s. 205).
22S Bəsim Atalay şeirdə bəzi dolaşıqlıq olduğunu göstərmiş və diizəltmişdir (bax: DLT,
I, s. 205). Biz düzəlmiş variantı aldıq.
2 5 0
M ahmud Kaşğari
(T ap d u adlı düşnıən m ənə əsir düşdü, əsirliyinə görə çox əzab çəkdi,
can m d an bezdi, e b d ik b rin ə p eşm an oldu, ö z-özünü qıııa-
di, d ərd i artdı).
İ 1 i n d i: əsir oldu,
^ J
h
J эг yağıka ilindi = ad am düşm ənə
əsir oldu».
İ I i n d i: «ts-4?!
keyik tu z a k k a ilindi=geyik tə b y ə düşdü».
fi&f U m u n d u m:
т э п tən q rid ən u m u n d u m = m ən
ta n rıd a n u m dum , u m u n d u m , inayət gö zb d im » ,
u m u n u r-u m u n m ak ).
ts-iul A n u n d ı: h a z n ia n d ı,
т э п э q arşı [onu d ə f etm ək üçün] hazırlaşdı, düşınənlə sa-
vaşa hazırlaşdı». Başqası d a belədir, (J& -J b ü il an u n u r-
anunm ak).
1 n a n d ı m: inandım , «
6 A т э п a n q a r m an d ım = т э п o n a
inandım , güvəndim », (> Ц -In an ç bəg = in am lan bəy, güvənilən bəy» ifadəsi də bu
sözdən alınm ışdır.
B U B A B IN M Ü Z A Ə F O L A N L A R I
J 4 A b ı t 1
1
: gizlətdi, « J 4
ö J J ol özin m əndin ab ıttı = о özünü
m əndən gizb d i» . Ö rtü lən və ya g iz b d ib n hər şey üçün be-
b deyilir, (jjjİ -Jbujl ab ıtu r-ab ıtm ak ).
A t a t t ı: «cr^ j I j tay a ta ttı = d ay a t oldu, atlaşdı». Ə rəbcədəki
o i s futtiyyət il-cariyətu», yəni cariyə oldu, cari-
уэ1эг sırasına girdi sözündə olduğu kim i. Bu a ta la r sözün-
də də işb n m işd ir: « jj jj
l*u3ji J
^ ЬЛЙ ts^ tay at-
atsa, at tm u r, oğul ərədhsə, a ta tın u r = dayça yetişsə, at
Divanü lüğat-it-türk
251
dincələr, oğul yetişsə, a ta d in c əb r» , (dayça at olan zam an
at m in ilm ək d ən q u rtu lu b dincələr, oğul b ö y ü y ü b a ta olan-
da, a ta lıq vəzifəsini yerinə yetirm əyə b aşlayar, о zam an d a
a ta dincələr». H əm in söz bu beytdə də işlənm işdir:
g ILSJ LSJj ^la^Luı
(j U LfİM Jjxuä LuüjI
« T əgür m əninq saw ım nı bilgəligə ay,
T ıııu r kalı ata tsa k ısrak səni229 tay».
M ənim sözüm ü b ilg ə b rə çatdır, de:
Q ısrağ m dayı at olsa, qısraq d in cəb r.
Ə t ə t t i: «уЗЯ
Jİ ol anı ətətti = о o n u sıxıntıya saldı», (jfof -
uSUSI ətətür-ətətm ək).
A ç ı t t ı: acıtdı,
acıtdı».
A ç ı t t ı:
Jf ol an ın q könqlin açıttı = о o n u n
k ö n lü n ü q ırd ı, kön lü n ə dəydi, qəlbini qırdı», (
j j
*1 -
açıtu r-açıtm ak ).
tP.jf U d h ı t t ı: u y u td u ,
Jf ol т э т ud h ıttı = о məni uy u td u ,
y atızdırdı, y u x u y a verdi».
U d h
1
1 1
1
:
ü j İ j jf ol y o ğurt u d h ıttı = o, qatıq çaldı».
U d h
1
1 1
1
:
bjjf Jf ol u d h ıtm a u dhıttı = o, pen d ir düzəltdi».
U d h
1
11 ı: «<ДЗf ^ Jf ol ot u d h ıttı = o, odu sö ndiırdü, ram etdi»,
u d h ıtu r-u d h ıtm a k ).
229
B o s i m A t a l a y m f i k r in c ə , m ə n a y a g ö r a
s ə n i » d c y i l.
« ц * *
s ı p ı » o l m a l ı d ı r . « ^
s ı p » i k i y a ş a r d a y d ı r ( D L T , I, s. 2 0 7 ) . S alih M ü t ə l l i b o v bıı q c y d ə q a r şı e t ir a z ın ı b elə
i f a d ə c t m i ş d i r : « B i z c ə , əsli [ -y ən i « s ə n i » şəkliJ d o ğ r u d u r . B u n u n iki s əb .ıb i var . Ə v v ə l a ,
« s ı p » e lə ö z ii i k i y a ş a r d a y d c m ə k d i r , о s ö z d ə n s o n r a « l a y » s ö z iı a r t ıq d ı r . İ k in c i s i,
ü m u m i fik ir II ş o x s ə ü n v a n l a n d ı ğ m a g ö r ə « s ə n i » o l m a l ı d ı r » ( T S D , 1 t o m . b e t 2 1 4 ).
2 5 2
Mahmud Kaşğari
J j J A г
1
1 1
1
: arıtlad ı, « J4J
J ol ta rığ a rıttı = o, b u ğd an ı arıtladı».
B aşqası d a belədir, (
j j
J - J b ü J a rıtu r-arıtm ak ).
< y j Ə г э 11 i: « tP J
ls
jjb Ji ol kuzı ərətti = о, q u zu n u axtaladı».
Ə г э t t i: «Ji'J ü ^ -i oğlaıı ərətti = u şaq kişibşdi». U şaq sünnət
edildiyi zam an d a b e b deyiür. Sözün əsli « ^ j ərədhti»-
dır, id qam o lu n m u şd u r. Ə rəbcə «zikr» sö zündən «m üzək-
kir» düzələn kimi, ( j
jj! ərəd h ü r - ərədhm ək).
Ə r ü t t i: əritdi, « J İ J
Ji ol yağ ə rü tti = o, yağ əritdi», (jjjİ -
‘-Sbjjl ərü tür-əriitm ək).
y j J A z ı t 1
1
: azdırdı, çaşdırdı, «J*J
Ji ol a n q a r yol azıttı = о
o n a y o lu nu çaşdırdı», ( jjjl -Jb ü ji azıtu r-azıtm ak ).
Ə z i t t i: «(pjl ü&S O ^ i Jİ ol oğlan k u lak ın əzitti = o, uşağın
q ulağını dəldirdi». U zu n lam asın a cırılan h ər şeyə b e b de
yilir, (jjjl-cS U jji əzitür-əzitm ək).
tP ji U z a 1 1
1
: uztad ı, «<Д>!
Ji ol yışığ u zattı = o, ipi uzatdı».
U z a t t ı: «Jf ol ışığ u zattı = o, işi gecikdirdi»,
-
jU iljf u zatu r-u zatm ak ).
(Д)i Ü z i t t i: «<Д}(
«-SJ1 Jİ ol a n ın q k u la k ın üzitti = о [çox danış-
m aq d an ] on u n qulağını k a r eb d i» .
Ü
z i t t i: « ^ j f
sirkə k ü p n i ü zitti = sirkə [tü n d lü k d ən]
k ü p ü n ü
çatlatdı». Başqası da b e b d ir: (Ajf üzitür-
üzütm ək).
Ə s i 11 i:
(j-äji Jİ ol u ruk nı əsitli = o, ipi uzatdı». Başqası da
b e b d ir, ( jM
əsitür-əsitm ok).
İ U s ı 1 1
1
: susatd ı, fcljя tuzluğ ət məni u sıttı = duzlu ət
m əni susatdı»,
i -JU L J u sıtu r - usıtm ak).
İ s i t t i: isitdi,
« Jİ ol m ün isitti = o, şorba isitdi». D əm ir
və o n a bənzər ş e y b r q ızd ırılan d a d a b e b deyilir.
Divanü lüğat-it-türk
253
İ
s i t
t i:
J ər isitti = a d a m q ızdırdı, isitm ə xəstəliyinə tu-
tu ld u » . F e ’l b u son cüm lədə təsirli, b ıın d an əvvəlki cüm-
lədə isə tə sirsizdir,
isitür-istm ək).
y ü l A ş a
1 1
1
: y e d irtd i, « ^ i <_$
Ji ol m a n q a aş aşattı = о т э п э
у е т э к y ed irtd i» . Bu sözü t ü r k b r эп çox xan ların , b əy b rin
ziyafəti h a q q ın d a d e y irb r. O ğ u zlar isə Ьэг у е т э к üçün be-
b s ö y b y ir b r . O ğ u zlarm dediyi q ay d ay a u y ğ u n d u r,
-
j U i i l a şa tu r-a şa tm a k ).
J t ä A ş u 1 1
1
:
Ji ol m a n q a y o ğ u rk an aşu ttı = о mənim
ü stü m ə y o rğ a n ö trd ü rd ü , y o rğ a n örtm əyi э т г etdi». Baş-
q a a d a m ın ü s tü n ə b ir şey ö rtm o k barədə də belə deyilir
(a ş u tu r-a ş u tm a k ). Bu b ə n d d ə də işlədilm işdir:
j>---- ^-2 j J j- j jlİ - J
j»------- ü i ch-İ ü J
<5
jf U jj öio
« Id h u b e rü p b o şu ttu m ,
T a w a r yoluğ ta şu ttu m ,
Э гэп əssin a ş u ttu m ,
Y ü k in b arç a özi çoğdı».
S ərb əstlik verib b o şlad ım ,
M al, fıdyə üçün dışlad ım ,
Э гэп ayıbını ö rtd ü rd ü m ,
B ü tü n y ü k ü n ü özü sarıdı.
(Bir əsir h a q q ın d a d a n ış a r a q deyir: ö zü n ü q u rta rm a q üçün fidyə malı
ta p sın d eyə o n u sərbəst b u rax d ım , dışarı gö n d ərd im , fidyə
g ətirm əsin i və ə rə n b rin ayıbım örtm əsini э т г etdim . Heç
k im o n a k ö m ə k etm ədiyi üçün y ü k ü n ü öz əli i b sarıdı).
2 5 4
Mahmud Kaşğari
'( Ü ş ü t t i: iişütdü, « J ^ f lä
J** Jf ol m əni tum lığka üşütti = о
m əni so y u q d a üşütdü».
Ü ş ü t t i: « J &f
Jf ol süçik ü şü tti = o, içkini soyuğa q o y d u ,
so y utd u » , (ji« f -uStülii ü şü tü r-ü şü tm ək ).
Ü ş э 11 i: u falad ı, do ğrad ı, «
Jf ol ətm ək üşətti = o, çö-
гэк ufaladı». Başqası d a b e b d ir. P arçalan an və u falan an
hər şey üçün b e b deyilir,
-ı-SUiäf ü şətür-üşətm ək)230.
f E ş i 11 i: a ra td ı, eşdirdi, altm ı-ü stü nə çevirdi, «
ü j
' ^
J ol
a n ın q əvin eşitti==o onu n evini eşdirdi, ax tartd ı» . Нэг han-
sı bir şey eşildiyi zam an d a belə deyilir,
-*-SbuJ.i eşitür-
eşitm ək). Bu a ta la r söziində də işbnm işdir:
j j
L
Luu^ii jMä
j j
-L -S uSjf L « j j j _ S
«K u lak eşitsə, könqiil bilir,
K ö z körsə, üd hik kəlir».
Q u laq söz eşitsə, k ö nül b ib r,
G ö z sevgilisini görsə, şövqə gələr231.
A ğ ı t t ı: «
lä £.I
j
xartdı».
tPpl A ğ ı 1 1
1
: «J& \
l
$
j
Z-Z tənqri bulıt a ğ ıttı= ta n rı b u lud göstərdi»,
(vHP' -
ağ ıtu r-ağ ıtm ak ).
I А к ı t 1
1
: axıtdı, «
C& с
t ənqr i akın ak ıttı = tan rı sel axıt-
dı», «
u b « Jf ol suw ak ıttı = o, su axıtdı».
110 Bunun məsdəri basma nüsxadə «üşotmak», yazma nüsxədo isə «uşatmak»dır. Bosim
A talay ikinci variantın doğru olduğıınu, l'c’lin oslindo «uşatdı-uşatur-uşatm ak» oldu-
ğu n u yazmışdır (DLT, I. s. 211).
2,1 Bu a ta la r sözünün bu maddəyə dəxli yoxdur, çünki burada «eşitmok» barədə
danışılır. Ehtimal ki, a ta la r söziindan əvvəl ayrıca bir «işitmək=eşitımk, dinləmək.
q u laq asm aq» maddosi varmış.
Divanü lüğat-it-türk
255
J Q А к ı t t ı: g ö n d ə rd i, «
bəg akınçı ak ıttı = bəy axıncı
[q o şu n ] g ö n d ərd i» , (
j j
?i - J U $ a k ıtu r-a k ıtm ak ).
yŞf О к
1
1 1
1
: o x u td u , « J &
Jf ol m a n q a bitik o k ıttı= o т э п э ki
ta b o x u td u » . B aşqası d a belədir,
-m ak ).
^ Ə k i t t i: ək d ird i, « J &I
Jf ol ta rığ ək itti = o, to x u m əkdirdi».
Ə k d irib n h ə r şey ü çü n belə deyilir, ( j^ t -ciUŞI əkitür-əkit-
т э к ) .
Ü g i 11 i: ü y ü td ü , «yäşl
J( ol ta rığ ü g itti = o, bu ğ d a üyütdü».
B aşqası d a belədir, (jjŞf -
ügitür-ügitm ək).
J&\
İ к i t t i: tərb iy ə etd i, yetişdirdi,
^ tərb iy ə etdi, yetişdirdi». Sözün əsli
ik idhti»dir, j dh
hərfi ^ t həıTınə keçm işdir, ( j^ ) - «-SUişi ikitür-ikitm ək).
t p j l U 1 a 1 1
1
: u z a td ı, «
чу Ji ol yip u la ttı = o, ip uzatdı», ( j ^ -
(jbulf u la tu r-u la tm a k ).
U 1
1
1 1
1
: u la td ı, «
Л ol anı u ru p ulıttı = о onu dö y ü b
q u rd kim i u latd ı» , ( j ^ j ' -ıjjbuJf ulıtu r-u lıtm ak ).
U 1
1
1 1
1
: ra m etdi, «
ol a n ın q boym n ulıtlı = о ona
b o y u n əydirdi». B aşqası d a belədir. ( j ^ - (jb»ü( u lıtu r —ulıt-
m ak).
J 4 Ö I i 11 i: «
ü J 2 Jf ol to n ö litti = o, p altarın ı islatdı, п э т elədi».
B aşqası d a belədir, { J 4 -^LaUİ ölitür-ölitm ək).
cp! İ 1 э 11 i: ça td ırd ı, yetirdi, «
^
Л ol kağun əwgə ib tti = o,
evə q o v u n apard ı» . B aşqası da b e b d ir, (jfr\ -«-SUä ib tü r-
ib tm ə k ).
t p i Ü 1 ə 11 i: p ay lad ı, «
<34«^
k a sıb la ra pul b ö lü şd ü rd ü , payladı», (j^f - uSUitf ü b tü r -
ülətm ək).
2 5 6
Mahmud Kaşğari
0 m i 11 i: «
^ ta m əm itti = d am yıxılm aq üzrə əyildi». Başqası
da b e b d ir.
J » \ Ə m i 11 i:
^
k ö n q lü m a n q a r əm itti = k ö n lü m o n a meyi
etdi, a x d ı » . ( ^ ^ -
j
M əm itür-əm itm ək). Bu şeirdə do iş-
b n m işd ir:
и ---------
J
ij
L
Dostları ilə paylaş: |